تحقیق تفسیر المیزان سوره نساء ۴۴ ص ( ورد)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۳۵ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۱
‏تفسیر ‏سوره‏ ‏نساء
‏آیه ۱
‏بیان‏ ‏آیه
‏بطورى‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏همین‏ ‏آیه‏ (‏که‏ ‏اولین‏ ‏آیه‏ ‏این‏ ‏سوره‏ ‏است‏ ) ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏سوره‏ ‏نساء‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بیان‏ ‏احکام‏ ‏زناشوئى‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏از‏ ‏قبیل‏ ‏اینکه‏ : ((‏چند‏ ‏همسر‏ ‏مى‏ ‏توان‏ ‏گرفت‏ ))‏،‏ ((‏با‏ ‏چه‏ ‏کسانى‏ ‏نمى‏ ‏توان‏ ‏ازدواج‏ ‏کرد‏)) ‏و‏… ‏و‏ ‏نیز‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بیان‏ ‏احکام‏ ‏ارث‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏خلال‏ ‏آیاتش‏ ‏امورى‏ ‏دیگر‏ ‏نیز‏ ‏ذکر‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏نظیر‏ ‏احکامى‏ ‏از‏ ‏نماز،‏ ‏جهاد،‏ ‏شهادات‏ ‏،‏ ‏تجارت‏ ‏و‏ ‏غیره‏ ‏و‏ ‏مختصرى‏ ‏هم‏ ‏درباره‏ ‏اهل‏ ‏کتاب‏ ‏سخن‏ ‏رفته‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏مضامین‏ ‏آیاتش‏ ‏شهادت‏ ‏مى‏ ‏دهد‏ ‏بر‏ ‏اینکه‏ ‏این‏ ‏سوره‏ ‏در‏ ‏مدینه‏ ‏و‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏هجرت‏ ‏نازل‏ ‏شده‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏آنها‏ ‏بر‏ ‏مى‏ ‏آید‏ ‏که‏ ‏یک‏ ‏باره‏ ‏نازل‏ ‏نشده‏ ‏است‏ ‏،‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏که‏ ‏غالب‏ ‏آیات‏ ‏آن‏ ‏بى‏ ‏ارتباط‏ ‏به‏ ‏هم‏ ‏نیستند‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏آیه‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏با‏ ‏چند‏ ‏آیه‏ ‏بعدش‏ ‏که‏ ‏متعرض‏ ‏حال‏ ‏یتیمان‏ ‏و‏ ‏زنان‏ ‏است‏ ‏فى‏ ‏نفسه‏ ‏به‏ ‏منزله‏ ‏زمینه‏ ‏چینى‏ ‏براى‏ ‏مسائل‏ ‏ارث‏ ‏و‏ ‏محارم‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بزودى‏ ‏متعرض‏ ‏آن‏ ‏خواهد‏ ‏شد‏ ‏و‏ ‏اما‏ ‏عدد‏ ‏زوجات‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏آیه‏ ‏سوم‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏سخن‏ ‏رفته‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏که‏ ‏مساءله‏ ‏زوجات‏ ‏از‏ ‏امهات‏ ‏مسائل‏ ‏سوره‏ ‏است‏ ‏اما‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏طفیلى‏ ‏و‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏کلام‏ ‏ذکر‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏کلامى‏ ‏که‏ ‏گفتیم‏ ‏جنبه‏ ‏مقدمه‏ ‏و‏ ‏زمینه‏ ‏چینى‏ ‏دارد‏.
‏یَأَیهَا‏ ‏النَّاس‏ ‏اتَّقُوا‏ ‏رَبَّکُمُ‏…
‏در‏ ‏این‏ ‏آیه‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏مردم‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تقوا‏ ‏و‏ ‏پروا‏ ‏داشتن‏ ‏از‏ ‏پروردگار‏ ‏خویش‏ ‍ ‏دعوت‏ ‏کند،‏ ‏مردمى‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏اصل‏ ‏انسانیت‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏حقیقت‏ ‏بشریت‏ ‏با‏ ‏هم‏ ‏متحدند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏حقیقت‏ ‏بین‏ ‏زنشان‏ ‏و‏ ‏مردشان‏ ‏،‏ ‏صغیرشان‏ ‏و‏ ‏کبیرشان‏ ‏،‏ ‏عاجزشان‏ ‏و‏ ‏نیرومندشان‏ ‏،‏ ‏فرقى‏ ‏نیست‏ ‏،‏ ‏دعوت‏ ‏کند‏ ‏تا‏ ‏مردم‏ ‏درباره‏ ‏خویش‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏بى‏ ‏تفاوتى‏ ‏پى‏ ‏ببرند‏ ‏تا‏ ‏دیگر‏ ‏مرد‏ ‏به‏ ‏زن‏ ‏و‏ ‏کبیر‏ ‏به‏ ‏صغیر‏ ‏ظلم‏ ‏نکند‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏ظلم‏ ‏خود‏ ‏مجتمعى‏ ‏را‏ ‏که‏ ‏خداوند‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏داشتن‏ ‏آن‏ ‏اجتماع‏ ‏هدایت‏ ‏نموده‏ ‏آلوده‏ ‏نسازند،‏ ‏اجتماعى‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏منظور‏ ‏تتمیم‏ ‏سعادتشان‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏احکام‏ ‏و‏ ‏قوانین‏ ‏نجات‏ ‏بخش‏ ‏تشکیل‏ ‏شده‏ ‏مجتمعى‏ ‏که‏ ‏خداى‏ ‏عزوجل‏ ‏آنان‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تاءسیس‏ ‏آن‏ ‏ملهم‏ ‏نمود،‏ ‏تا‏ ‏راه‏ ‏زندگیشان‏ ‏را‏ ‏هموار‏ ‏و‏ ‏آسان‏ ‏کند‏ ‏همچنین‏ ‏هستى‏ ‏و‏ ‏بقاى‏ ‏فرد‏ ‏فرد‏ ‏و‏ ‏مجموعشان‏ ‏را‏ ‏حفظ‏ ‏فرماید‏.
‏از‏ ‏همین‏ ‏جا‏ ‏روشن‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏چرا‏ ‏در‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ ‏،‏ ‏خطاب‏ ‏را‏ ‏متوجه‏ ‏ناس‏ ‍ (‏همه‏ ‏مردم‏ ) ‏کرد‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏به‏ ‏خصوص‏ ‏مؤ‏ ‏منین‏ ‏و‏ ‏نیز‏ ‏چرا‏ ‏فرمان‏ ((‏اتقوا‏)) ‏را‏ ‏مقید‏ ‏به‏ ‏قید‏ ((‏ربکم‏ )) ‏کرد‏ ‏و‏ ‏نفرمود‏: ((‏اتقوا‏ ‏الله‏ ‏از‏ ((‏خدا‏)) ‏پروا‏ ‏کنید‏))‏،‏ ‏بلکه‏ ‏فرمود‏: (‏از‏ ‏پروردگار‏ ‏خود‏
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۲
‏پروا‏ ‏کنید‏) ‏چون‏ ‏صفتى‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏خدا‏ ‏به‏ ‏یاد‏ ‏بشر‏ ‏انداخت‏ (‏که‏ ‏همه‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏نفر‏ ‏خلق‏ ‏کرده‏ ) ‏صفتى‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏پر‏ ‏و‏ ‏بال‏ ‏آن‏ ‏تمامى‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏گیرد‏ ‏و‏ ‏اختصاصى‏ ‏به‏ ‏مؤ‏ ‏منین‏ ‏ندارد‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏صفت‏ ‏خود‏ ‏یکى‏ ‏از‏ ‏آثار‏ ‏ربوبیت‏ ‏او‏ ‏است‏ ‏چون‏ ‏منشاءش‏ ((‏ربوبیت‏ )) ‏خدا‏ ‏یعنى‏ ‏تدبیر‏ ‏و‏ ‏تکمیل‏ ‏است‏ ‏نه‏ ((‏الوهیت‏ )) ‏او‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏فرمود‏: ((‏خدائى‏ ‏که‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏نفس‏ ‏آفرید‏))‏،‏ ‏منظور‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ )) ‏به‏ ‏طورى‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏لغت‏ ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏عین‏ ‏هر‏ ‏چیز‏ ‏است‏ ‏مثلا‏ ‏مى‏ ‏گویند‏: ((‏جائنى‏ ‏فلان‏ ‏نفسه‏ ‏فلانى‏ ‏خودش‏ ‏نزد‏ ‏من‏ ‏آمد‏)) ‏در‏ ‏اینجا‏ ‏منظور‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏عین‏ ‏او‏ ‏آمد‏. ‏البته‏ ‏منشاء‏ ‏اینکه‏ ‏دو‏ ‏کلمه‏ ((‏نفس‏ )) ‏و‏ ((‏عین‏ )) ‏متعین‏ ‏در‏ ‏معناى‏ ((‏چیزى‏ ‏که‏ ‏بوسیله‏ ‏آن‏ ‏شى‏ ‏ء،‏ ‏شى‏ ‏ء‏ ‏مى‏ ‏شود‏)) ‏باشد،‏ ‏مختلف‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏نفس‏ ‏چیزى‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏انسان‏ ‏بواسطه‏ ‏آن‏ ‏انسان‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏آن‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ ‏روح‏ ‏و‏ ‏جسم‏ ‏در‏ ‏دنیا‏ ‏و‏ ‏روح‏ ‏به‏ ‏تنهائى‏ ‏در‏ ‏زندگى‏ ‏برزخ‏ ‏که‏ ‏بحث‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏باره‏ ‏در‏ ‏ذیل‏ ‏آیه‏ : ((‏و‏ ‏لا‏ ‏تقولوا‏ ‏لمن‏ ‏یقتل‏ ‏فى‏ ‏سبیل‏ ‏الله‏ ‏اموات‏ …)) ‏گذشت‏ .
‏مراد‏ ‏از‏ ‏نفس‏ ‏واحده‏ ‏و‏ ‏زوج‏ ‏او‏ ‏که‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏آفریده‏ ‏شده‏ ‏است
‏و‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏سیاق‏ ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏که‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏آدم‏ (‏علیه‏ ‏السلام‏ ) ‏و‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏زوجها‏)) ‏حوا‏ ‏باشد‏ ‏که‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏نسل‏ ‏انسان‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏ما‏ ‏نیز‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏نسل‏ ‏مى‏ ‏باشیم‏ ‏و‏ ‏بطورى‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏ظاهر‏ ‏قرآن‏ ‏کریم‏ ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏همه‏ ‏افراد‏ ‏نوع‏ ‏انسان‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏دو‏ ‏تن‏ ‏منتهى‏ ‏مى‏ ‏شوند‏ ‏همچنانکه‏ ‏از‏ ‏آیات‏ ‏زیر‏ ‏همین‏ ‏معنا‏ ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏که‏ : ((‏خلقکم‏ ‏من‏ ‏نفس‏ ‏واحده‏ ‏،‏ ‏ثم‏ ‏جعل‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)).
‏((‏یا‏ ‏بنى‏ ‏آدم‏ ‏لا‏ ‏یفتننکم‏ ‏الشیطان‏ ‏کما‏ ‏اخرج‏ ‏ابویکم‏ ‏من‏ ‏الجنه‏ )) ‏و‏ ‏آیه‏ ‏زیر‏ ‏که‏ ‏حکایت‏ ‏گفتار‏ ‏ابلیس‏ ‏است‏ : ((‏لئن‏ ‏اخرتن‏ ‏الى‏ ‏یوم‏ ‏القیمه‏ ‏لاحتنکن‏ ‏ذریته‏ ‏الا‏ ‏قلیلا‏.
‏و‏ ‏اما‏ ‏احتمالى‏ ‏که‏ ‏بعضى‏ ‏از‏ ‏مفسرین‏ ‏در‏ ‏معناى‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوجها‏)) ‏داده‏ ‏اند،‏ ‏ذیلا‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏خوانندگان‏ ‏مى‏ ‏گذرد‏ ‏که‏ ‏البته‏ ‏به‏ ‏هیچ‏ ‏وجه‏ ‏درست‏ ‏نیست‏ ‏،‏ ‏آنان‏ ‏گفته‏ ‏اند‏ ‏که‏ : ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوج‏ ‏او‏)) ‏در‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ ‏مطلق‏ ‏ذکور‏ ‏و‏ ‏اناث‏ ‏نسل‏ ‏بشر‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏کل‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏متولد‏ ‏مى‏ ‏شود،‏ ‏در‏ ‏نتیجه‏ ‏معناى‏ ‏آیه‏ ‏چنین‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏مثلا‏ ‏آیه‏ ‏فرموده‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏هر‏ ‏یک‏ ‏نفر‏ ‏از‏ ‏شما‏ ‏نوع‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏و‏ ‏یا‏ ‏به‏ ‏عبارت‏ ‏دیگر‏: ‏از‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ ‏بشر‏ ‏خلق‏ ‏شده‏ ‏اید‏ ‏بدون‏ ‏اینکه‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏معنا‏ ‏فرقى‏ ‏میان‏ ‏شما‏ ‏باشد،‏ ‏بنابه‏ ‏گفته‏ ‏این‏ ‏مفسر‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ ‏همان‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏افاده‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏آیه‏ : ((‏یا‏ ‏ایها‏ ‏الناس‏ ‏انا‏ ‏خلقناکم‏ ‏من‏ ‏ذکر‏ ‏و‏ ‏انثى‏ ‏و‏ ‏جعلناکم‏ ‏شعوبا‏ ‏و‏ ‏قبائل‏ ‏لتعارفوا‏ ‏ان‏ ‏اکرمکم‏ ‏عند‏ ‏الله‏ ‏اتقیکم‏ )) ‏آن‏ ‏را‏ ‏افاده‏ ‏مى‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏مى‏ ‏فرماید‏: ‏هان‏ ‏اى‏ ‏مردم‏ ‏ما‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏یک‏ ‏ماده‏ ‏آفریدیم‏ ‏و‏ ‏شما‏ ‏را‏ ‏تیره‏ ‏تیره‏ ‏و‏ ‏قبیله‏ ‏قبیله‏ ‏نمودیم‏ ‏تا‏ ‏یکدیگر‏ ‏را‏ ‏بشناسید‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏میان‏ ‏همه‏ ‏شما‏ ‏آنکه‏ ‏باتقواتر‏ ‏است‏ ‏نزد‏ ‏خدا‏ ‏گرامى‏ ‏تر‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏خلاصه‏ ‏مفادش‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏شما‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏جهت‏ ‏که‏ ‏هر‏ ‏یک‏ ‏متولد‏ ‏از‏ ‏پدرى‏ ‏و‏ ‏مادرى‏ ‏هستید‏ ‏هیچ‏ ‏فرقى‏ ‏ندارید‏.
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۳
‏و‏ ‏وجه‏ ‏نادرستى‏ ‏این‏ ‏احتمال‏ ‏روشن‏ ‏است‏ ‏براى‏ ‏اینکه‏ : ‏این‏ ‏مفسر‏ ‏غفلت‏ ‏کرده‏ ‏از‏ ‏اینکه‏ ‏بین‏ ‏دو‏ ‏آیه‏ ‏،‏ ‏یعنى‏ ‏آیه‏ ‏سوره‏ ‏حجرات‏ ‏و‏ ‏آیه‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏فرق‏ ‏واضحى‏ ‏است‏ ‏زیرا‏ ‏آیه‏ ‏سوره‏ ‏حجرات‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏بیان‏ ‏این‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏افراد‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ((‏حقیقت‏ ‏انسانیت‏ )) ‏یکسانند‏ ‏و‏ ‏هیچ‏ ‏فرقى‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏جهت‏ ‏ندارند‏ ‏که‏ ‏هر‏ ‏یک‏ ‏آنان‏ ‏از‏ ‏پدرى‏ ‏و‏ ‏مادرى‏ ‏از‏ ‏جنس‏ ‏بشر‏ ‏متولد‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏پس‏ ‏دیگر‏ ‏جا‏ ‏ندارد‏ ‏یکى‏ ‏بر‏ ‏دیگرى‏ ‏تکبر‏ ‏ورزد‏ ‏و‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏دیگران‏ ‏بهتر‏ ‏بشمارد‏ ‏مگر‏ ‏به‏ ‏یک‏ ‏ملاک‏ ‏که‏ ‏آن‏ ‏هم‏ ‏تقوا‏ ‏است‏ .
‏و‏ ‏اما‏ ‏آیه‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏که‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏ما‏ ‏است‏ ‏در‏ ‏مقام‏ ‏دیگرى‏ ‏است‏ ‏این‏ ‏آیه‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏بیان‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏افراد‏ ‏انسان‏ ‏از‏ ‏حیث‏ ((‏حقیقت‏ ‏و‏ ‏جنس‏ )) ‏یک‏ ‏واقعیتند‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏همه‏ ‏کثرتى‏ ‏که‏ ‏دارند‏ ‏همه‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏ریشه‏ ‏منشعب‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏مخصوصا‏ ‏از‏ ‏جمله‏ : ((‏و‏ ‏بث‏ ‏منهما‏ ‏رجالا‏ ‏کثیرا‏ ‏و‏ ‏نساء‏…)) ‏این‏ ‏معنا‏ ‏به‏ ‏روشنى‏ ‏استفاده‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏به‏ ‏طورى‏ ‏که‏ ‏ملاحظه‏ ‏مى‏ ‏کنید‏ ‏چنین‏ ‏معنائى‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏احتمال‏ ‏که‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ((‏نفس‏ ‏واحده‏ )) ‏و‏ ((‏زوج‏ ‏او‏)) ‏تمامى‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏ماده‏ ‏هاى‏ ‏بشرى‏ ‏باشد‏ ‏نمى‏ ‏سازد‏ ‏گذشته‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏دلیل‏ ‏آن‏ ‏معنا‏ ‏با‏ ‏غرضى‏ ‏که‏ ‏سوره‏ ‏نسا‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏تعقیب‏ ‏مى‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏بیانش‏ ‏گذشت‏ ‏سازگارى‏ ‏ندارد‏.
‏معناى‏ ‏کلمه‏ ‏زوج‏ ‏و‏ ‏جمله‏ (‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)
‏و‏ ‏اما‏ ‏کلمه‏ ‏زوج‏ ‏در‏ ‏جمله‏ : ((‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)) ‏بنا‏ ‏به‏ ‏گفته‏ ‏راغب‏ ‏به‏ ‏معناى‏ ‏همسر‏ ‏است‏ ‏یعنى‏ ‏این‏ ‏کلمه‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏هر‏ ‏دو‏ ‏قرین‏ ‏که‏ ‏یکى‏ ‏نر‏ ‏و‏ ‏دیگرى‏ ‏ماده‏ ‏باشد‏ ‏استعمال‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏یعنى‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏نر‏ ‏زوج‏ ‏مى‏ ‏گویند‏ ‏و‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏ماده‏ ‏و‏ ‏همچنین‏ ‏در‏ ‏غیر‏ ‏حیوانات‏ ‏یعنى‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏دو‏ ‏چیزى‏ ‏که‏ ‏جفت‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ ‏به‏ ‏کار‏ ‏مى‏ ‏رود،‏ ‏مانند‏ ‏چکمه‏ ‏و‏ ‏دمپائى‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏لنگه‏ ‏آن‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود‏: ‏این‏ ‏زوج‏ ‏آن‏ ‏دیگرى‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏نیز‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏چیزى‏ ‏که‏ ‏شبیه‏ ‏و‏ ‏نزدیک‏ ‏به‏ ‏دیگرى‏ ‏و‏ ‏یا‏ ‏ضد‏ ‏دیگرى‏ ‏است‏ ‏زوج‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود،‏ ‏آنگاه‏ ‏راغب‏ ‏در‏ ‏ادامه‏ ‏سخنانش‏ ‏مى‏ ‏گوید‏: ‏زوجه‏ ‏واژه‏ ‏نامطلوبى‏ ‏است‏ ‏،‏ (‏یعنى‏ ‏در‏ ‏لغت‏ ‏صحیح‏ ‏به‏ ‏زن‏ ‏نیز‏ ‏زوج‏ ‏گفته‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏نه‏ ‏زوجه‏ ).
‏و‏ ‏ظاهر‏ ‏جمله‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏یعنى‏ ‏جمله‏ ((‏و‏ ‏خلق‏ ‏منها‏ ‏زوجها‏)) ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏مى‏ ‏خواهد‏ ‏بیان‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏همسر‏ ‏آدم‏ ‏از‏ ‏نوع‏ ‏خود‏ ‏آدم‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏انسانى‏ ‏بود‏ ‏مثل‏ ‏خود‏ ‏او‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏همه‏ ‏افراد‏ ‏بى‏ ‏شمار‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏سطح‏ ‏کره‏ ‏زمین‏ ‏منتشر‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏همه‏ ‏از‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ ‏انسان‏ ‏مثل‏ ‏هم‏ ‏و‏ ‏شبیه‏ ‏به‏ ‏هم‏ ‏منشاء‏ ‏گرفته‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏بنابراین‏ ‏حرف‏ ((‏من‏ )) ‏من‏ ‏نشویه‏ ‏خواهد‏ ‏بود‏ ‏و‏ ‏جمله‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏همان‏ ‏نکته‏ ‏اى‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏رساند‏ ‏که‏ ‏آیات‏ ‏زیر‏ ‏در‏ ‏صدد‏ ‏افاده‏ ‏آن‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏من‏ ‏آیاته‏ ‏ان‏ ‏خلق‏ ‏لکم‏ ‏من‏ ‏انفسکم‏ ‏ازواجا‏ ‏لتسکنوا‏ ‏الیها‏ ‏و‏ ‏جعل‏ ‏بینکم‏ ‏موده‏ ‏و‏ ‏رحمه‏ ‏و‏ ‏الله‏ ‏جعل‏ ‏لکم‏ ‏من‏ ‏انفسکم‏ ‏ازواجا‏ ‏و‏ ‏جعل‏ ‏لکم‏ ‏من‏ ‏ازواجکم‏ ‏بنین‏ ‏و‏ ‏حفده‏ )).
‏فاطر‏ ‏السموات‏ ‏و‏ ‏الارض‏ ‏،‏ ‏جعل‏ ‏لکم‏ ‏من‏ ‏انفسکم‏ ‏ازواجا‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏الانعام‏ ‏یذروکم‏ ‏فیه‏ )) ‏و‏ ‏نظیر‏ ‏این‏ ‏آیات‏ ‏آیه‏ ‏زیر‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏من‏ ‏کل‏ ‏شى‏ ‏ء‏ ‏خلقنا‏ ‏زوجین‏ )).
‏تفسیر‏ المیزان‏ سوره نساء ‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۴
‏پس‏ ‏اینکه‏ ‏در‏ ‏بعضى‏ ‏از‏ ‏تفسیرها‏ ‏آمده‏ ‏که‏ ‏مراد‏ ‏از‏ ‏آیه‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏همسر‏ ‏آدم‏ ‏از‏ ‏بدن‏ ‏خود‏ ‏درست‏ ‏شده‏ ‏صحیح‏ ‏نیست‏ ‏،‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏روایات‏ ‏آمده‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏دنده‏ ‏آدم‏ ‏خلق‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏لیکن‏ ‏از‏ ‏خود‏ ‏آیه‏ ‏استفاده‏ ‏نمى‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏آیه‏ ‏چیزى‏ ‏که‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏دلالت‏ ‏کند‏ ‏وجود‏ ‏ندارد‏.
‏وَ‏ ‏بَث‏ ‏مِنهُمَا‏ ‏رِجَالاً‏ ‏کَثِیراً‏ ‏وَ‏ ‏نِساءً
‏کلمه‏ : ((‏بث‏ )) ‏به‏ ‏معناى‏ ‏جدا‏ ‏سازى‏ ‏بوسیله‏ ‏پاشیدن‏ ‏و‏ ‏امثال‏ ‏آن‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏جاى‏ ‏دیگر‏ ‏قرآن‏ ‏آمده‏ : ((‏فکانت‏ ‏هباء‏ ‏منبثا‏)) ‏یعنى‏ ‏کوهها‏ ‏به‏ ‏صورت‏ ‏ذراتى‏ ‏متفرق‏ ‏در‏ ‏مى‏ ‏آیند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏همین‏ ‏باب‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏شکوه‏ ‏از‏ ‏اندوه‏ ‏را‏ ‏هم‏ ((‏بث‏ )) ‏مى‏ ‏گویند‏ ‏چون‏ ‏شکوه‏ ‏در‏ ‏حقیقت‏ ‏اندوه‏ ‏تراکم‏ ‏یافته‏ ‏در‏ ‏دل‏ ‏را‏ ‏مى‏ ‏پراکند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏گاهى‏ ‏کلمه‏ ((‏بث‏ )) ‏را‏ ‏در‏ ‏خود‏ ‏اندوه‏ ‏استعمال‏ ‏مى‏ ‏کنند‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏صورت‏ ‏مصدر‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏اسم‏ ‏مفعول‏ ‏استعمال‏ ‏کرده‏ ‏اند،‏ ‏چون‏ ‏اندوه‏ ‏مبثوثى‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏انسان‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏بالطبع‏ ‏بث‏ ‏داده‏ ‏و‏ ‏منتشر‏ ‏مى‏ ‏کند‏ ‏در‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ : ((‏قال‏ ‏انما‏ ‏اشکوا‏ ‏بثى‏ ‏و‏ ‏حزنى‏ ‏الى‏ ‏الله‏ )) ‏در‏ ‏همین‏ ‏معنا‏ ‏استعمال‏ ‏شده‏ ‏،‏ ‏معنایش‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ : ((‏من‏ ‏غم‏ ‏و‏ ‏اندوهم‏ ‏را‏ ‏تنها‏ ‏براى‏ ‏خدا‏ ‏مى‏ ‏پراکنم‏ )).
‏و‏ ‏از‏ ‏آیه‏ ‏شریفه‏ ‏بر‏ ‏مى‏ ‏آید‏ ‏که‏ ‏نسل‏ ‏موجود‏ ‏از‏ ‏انسان‏ ‏تنها‏ ‏منتهى‏ ‏به‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏همسرش‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏جز‏ ‏این‏ ‏دو‏ ‏نفر‏ ‏هیچ‏ ‏کس‏ ‏دیگرى‏ ‏در‏ ‏انتشار‏ ‏این‏ ‏نسل‏ ‏دخالت‏ ‏نداشته‏ ‏است‏ (‏نه‏ ‏حورى‏ ‏بهشتى‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏فردى‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏جن‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏غیر‏ ‏آن‏ ‏دو‏) ‏و‏ ‏گرنه‏ ‏مى‏ ‏فرمود‏: ((‏و‏ ‏بث‏ ‏منهما‏ ‏و‏ ‏من‏ ‏غیرهما‏)). ‏با‏ ‏پذیرفتن‏ ‏این‏ ‏معنا‏ ‏دو‏ ‏مطلب‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏نتیجه‏ ‏بر‏ ‏آن‏ ‏متفرع‏ ‏مى‏ ‏شود‏.
‏کل‏ ‏بشر‏ ‏از‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏ ‏نشاءت‏ ‏گرفته‏ ‏اند‏ ‏اول‏ ‏اینکه‏ : ‏منظور‏ ‏از‏ ‏جمله‏ : ((‏رجالا‏ ‏کثیرا‏ ‏و‏ ‏نساء‏)) ‏کل‏ ‏بشر‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏افرادى‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏یا‏ ‏بدون‏ ‏واسطه‏ (‏چون‏ ‏هابیل‏ ‏و‏ ‏قابیل‏ ‏و‏ ‏غیره‏ ) ‏و‏ ‏یا‏ ‏با‏ ‏واسطه‏ (‏چون‏ ‏دیگر‏ ‏افراد‏ ‏بشر‏ ‏تا‏ ‏هنگام‏ ‏بپا‏ ‏شدن‏ ‏قیامت‏ )
‏از‏ ‏این‏ ‏دو‏ ‏فرد‏ (‏یعنى‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏) ‏منشعب‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏پس‏ ‏کانه‏ ‏فرموده‏ ‏است‏ : ((‏و‏ ‏بثکم‏ ‏منهما‏ ‏ایها‏ ‏الناس‏ )).
‏ازدواج‏ ‏فرزندان‏ ‏بلافصل‏ ‏آدم‏ ‏بین‏ ‏برادران‏ ‏و‏ ‏خواهران‏ ‏بوده
‏مطلب‏ ‏دوم‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ : ‏ازدواج‏ ‏در‏ ‏طبقه‏ ‏اولى‏ ‏،‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏خلقت‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏حوا‏ ‏یعنى‏ ‏در‏ ‏فرزندان‏ ‏بلافصل‏ ‏آدم‏ ‏و‏ ‏همسرش‏ ‏بین‏ ‏برادران‏ ‏و‏ ‏خواهران‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏دختران‏ ‏آدم‏ ‏با‏ ‏پسران‏ ‏او‏ ‏ازدواج‏ ‏کرده‏ ‏اند،‏ ‏چون‏ ‏آن‏ ‏روز‏ ‏در‏ ‏تمام‏ ‏دنیا‏ ‏نسل‏ ‏بشر‏ ‏منحصر‏ ‏در‏ ‏همین‏ ‏فرزندان‏ ‏بلا‏ ‏فصل‏ ‏آدم‏ ‏بوده‏ ‏،‏ (‏در‏ ‏آن‏ ‏روز‏ ‏غیر‏ ‏از‏ ‏آنان‏ ‏،‏ ‏نه‏ ‏دخترانى‏ ‏یافت‏ ‏مى‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏تا‏ ‏همسر‏ ‏پسران‏ ‏آدم‏ ‏شوند‏ ‏و‏ ‏نه‏ ‏پسرى‏ ‏بود‏ ‏که‏ ‏همسر‏ ‏دخترانش‏ ‏گردند‏) ‏بنابراین‏ ‏هیچ‏ ‏اشکالى‏ ‏هم‏ ‏ندارد‏ (‏اگر‏ ‏چه‏ ‏در‏ ‏عصر‏ ‏ما‏ ‏خبرى‏ ‏تعجب‏ ‏آور‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏لیکن‏ ) ‏از‏ ‏آنجائى‏ ‏که‏ ‏مساءله‏ ‏گفتار‏ ‏مفسرین‏ ‏در‏ ‏نقش‏ ‏ترکیبى‏ (‏الارحام‏ ) ‏در‏ ‏آیه‏ ‏و‏ ‏بررسى‏ ‏نظر‏ ‏آنان‏ ‏و‏ ‏اما‏ ‏اینکه‏ ‏فرمود‏: ((‏و‏ ‏الارحام‏ ))‏،‏ ‏از‏ ‏ظاهرش‏ ‏برمى‏ ‏آید‏ ‏که‏ ‏عطف‏ ‏باشد‏ ‏بر‏ ‏لفظ‏ ‏جلاله‏ (