دانلود مقاله کار و کوشش در اسلام

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۱۵ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏کار و کوشش در اسلام
(۱۱۷۶ ‏کلمه مجموعاً در این متن موجود است)
(۹۴۲ ‏بار خوانده شده است)  
‏کار و کوشش در اسلام
‏گردآوری و نگارش: سوسن مسچی
۸۶/۴/۲۸
‏در اسلام به مسئله کار و کوشش اهمیت ‏بسیار داده شده و یکی از ارکان بزرگ سعادت بشر، در این جهان و جهان آینده بشمار ‏آمده است.
‏قرآن کریم در متجاوز از هشتاد آیه، شرط سعادت و نیکبختی انسان و دست ‏یافتن او به بهشت را دو چیز میداند:
۱‏ـ ایمان.
۲‏ـ کار شایسته ((عمل صالح)).
‏دانشمندان در تعریف کار سخنانی گفته اند ولی عرف مردم کار را چنین تعریف ‏میکنند؛
‏کار عبارت از هر چیزی است که احتیاج بصرف وقت و تحمّل زحمت برای نیل ‏بمقصد و هدفی داشته باشد.
‏بنابراین هر عملی که برای رسیدن به هدفی از انسان سر ‏زند عرف آنرا کار می نامد.
‏مهندسی که برای تهیه نقشه ساختمانی خطوطی روی کاغذ ‏ترسیم میکند، او هم کار می کند. نقّاشی که با صرف وقت و استمداد از فکر خود، مناظری ‏از طبیعت در روی تابلوئی منعکس می کند او هم کاری انجام می دهد، نگهبانی که کنار ‏خیابان برابر ساختمانی ایستاده و فقط نگاه و مراقبت میکند، او نیز بکاری مشغول است.
‏این قبیل افراد را جامعه بیکار نمی خواند و همه این اعمال را کار می داند اما ‏کسی را که بدون داشتن هدف و مقصدی در پیاده رو خیابان قدم میزند یا کسی را که قلم ‏بدست گرفته و بدون هدف، کاغذی را خط خط می کند، بیکار می نامد، و این قدم زدنهای ‏تفریحی و خط کشی های تفنّنی را کار نمی شناسد.
‏با توجه به مثالهای بالا، دانسته ‏میشود که جامعه، کار را منحصر به فعالیت های جسمی و تلاشهای مادی نمی داند. مثلا ‏کسیکه در دادگاه به یک واقعیّتی اعتراف کند که به خودش زبان وارد شود ولی حقّی به ‏صاحبش برسد، جامعه می گوید کار بزرگی کرده است.
‏استادی که برای دانشجویان تدریس ‏می کند، یا خطیب و واعظی که برای ارشاد مردم سخنرانی میکند، فقط حرف می زند، اما ‏جامعه او را بیکار نمی داند بلکه این تدریس و سخنرانی را کاری ارزنده به حساب می ‏آورد.
‏در سخنان رهبران عالیقدر اسلام آنقدر بکار و کوشش توصیه و تاکید شده است ‏که بالاتر از آن ممکن نیست.
‏علی بن موسی الرضا هشتمین پیشوای اسلام کار را از ‏جهاد در راه خدا بالاتر می‌داند و مىگوید:
‏پاداش و اجر کسی که برای تامین مخارج ‏زندگی خود و عائله اش تلاش و کوشش می کند و روزی خود را از فضل خداوند، در پرتو کار ‏و کوشش می جوید، از پاداش کسی که در راه خدا جهاد می کند، بیشتر است.۱
‏اسلام، ‏با سستی و تنبلی و بیکاری، جداً مبارزه کرده و بیکاری را عامل بدبختی و سیه روزی می ‏داند.
‏امام ششم، حضرت صادق علیه السلام، از حال عمر بن مسلم پرسش فرمود. بعرض ‏رساندند که او کمر به عبادت بسته و دست از کار و تجارت کشیده و تمام ساعات خود را ‏به عبادت می گذراند.
‏امام علیه اسلام از این خبر، ناراحت شد و فرمود: وای بر او ‏آیا نمی داند که هر کس دنبال کار نرود دعایش در پیشگاه خداوند مستجاب نمی شود؟!
‏سپس امام اینطور به سخن خود ادامه داد:
‏جمعی از اصحاب رسول خدا (ص) وقتی ‏این آیه را شنیدند که:
‏و من یتق الله یجعل له محرجا و یرزقه مِن حیث لا یحتسب ((‏سوره طلاق آیه دوم))
‏کسی که تقوی و پرهیزکاری پیشه کند خدا دری بروی او می ‏گشاید و روزی او را از جائیکه گمان نداشته می رساند. دست از کار و کوشش برداشتند و ‏در بروی خود بستند و به عبادت پرداختند و با خود گفتند دیگر احتیاجی به کسب و کار ‏نداریم.۲
‏رسول خدا از عمل آنها اطلاع یافت و باحضار آنان فرمان داد چون حاضر ‏شدند فرمود چرا از کار و کوشش دست کشیده اید و تنها به عبادت اکتفا کرده اید؟! ‏گفتند خداوند ضامن شده روزی ما را بدهد ما هم از کار صرف نظر کردیم و به عبادت ‏پرداختیم.
‏رسول اکرم (ص) آنها را توبیخ و سرزنش کرد و فرمود: هر کس چنین روشی ‏در پیش گیرد و از فعالیت و کار، شانه خالی کند دعایش مستجاب نخواهد شد.
‏بر شما ‏لازم است کار کنید و روزی خود را در سایه تلاش و کوشش با استمداد از ذات لایزال ‏خداوند بدست آورید.
‏در بیانی دیگر پیامبر اسلام فرمود:
‏ان اطیب ما اکل ‏الرجل من کسبه ((الراعی و الرعیه))
‏پاکیزه ترین غذائی که انسان می خورد غذائی ‏است که با کار و کوشش خودش بدست آورده باشد.
‏با اینکه اسلام عبادت و توجه به ‏خداوند و عرض عبودیّت در پیشگاه او را جزء وظایف قطعی و اجتناب ناپذیر هر فردی می ‏داند، با این روش که کسی تمام وقت خود را صرف عبادت کند و از کوشش های لازم امتناع ‏ورزد سخت مخالف است.
‏علاء بن زیاد حارثی یکی از سرداران متمکّن علی علیه السلام ‏بیمار بود روزی آن حضرت به عبادتش رفت خانه او مجلل و وسیع بود. علی(ع) به او ‏فرمود: چه خوب بود چنین خانه‌ای در سرای آخرت میداشتی که ابدی و جاودان در اختیار ‏تو بود. حالا هم اگر در این خانه، مستمندان و بیچارگان را مهمان کنی و خویشان خود ‏را پذیرائی و اکرام نمائی و حقوق واجب خداوندی را به صاحبانش برسانی، خداوند چنین ‏خانه ای در سرای آخرت هم به تو ارزانی خواهد داشت.
‏علاء بن زیاد در حالیکه ‏قیافه ی شخصی مطیع به خود گرفته و نسبت به دستورات امام علیه السلام اظهار انقیاد ‏می کرد گفت:
‏یا امیرالمومنین! از روش برادرم عاصم بن زیاد به شما شکوه می کنم. ‏امام پرسید: مگر او چه کرده است؟! گفت: او جامه ای کهنه و ژنده پوشیده و دست از کار ‏و فعالیت و امور زندگی کشیده و به عبادت پرداخته است.
‏امام فرمود: او را نزد من ‏آورید.
‏وقتی عاصم بن زیاد حاضر شد، به او فرمود: ای دشمن جان خویش! شیطان، ترا ‏به حیرت و سرگردانی کشانیده است. چرا به زن و فرزندت رحم نکردی و این راه غلط را در ‏پیش گرفتی؟!
‏آیا تو فکر میکنی که خداوند، نعمتهای پاکیزه خود را بر تو حلال ‏کرده ولی دوست ندارد که تو از آن استفاده کنی!
‏عاصم گفت یا امیرالمومنین! من در ‏پوشیدن لباس زبر و خشن و استفاده از خوراکی های سخت، از شما پیروی کرده ام.
‏امام فرمود: وای بر تو! من مانند تو نیستم و تو وظیفه ای همچون وظیفه من نداری.
‏خداوند بر پیشوایان و امامان بر حق، واجب کرده که زندگی خود را با زندگی طبقات ‏ضعیف و فقیر، مساوی قرار دهند، تا فقر و تهی دستی، فقیران را ناراحت و پریشان حال ‏نسازد.۱
‏با توجه به داستان فوق، بر ما روشن می‌شود که هر مسلمانی، در هر شرایطی ‏باشد، اگر چه از نظر مادی، متمکن و بی نیاز باشد، حق ندارد از کار و کوشش دست بکشد ‏و وجودش در جامعه بی اثر گردد
.
‏بررسی ‏ساختار کار در نظام اسلامی
‏نقش دولت در ایجاد شغل
‏دولتها و حکومت هایی که در طول تاریخ در ‏ایران به وجود آمده اند متناسب با قدرت و وسعت حکومت دارای تشکیلات بوده و از وجود ‏افراد مشخص و معینی جهت انجام امور گوناگون استفاده نموده اند به نحوی که در سیر ‏تاریخ به طبقه بندی خام و کلی نظیر موبدان، کشاورزان، بازرگانان و جنگجویان روبرو ‏می شویم .
‏شغل و کار در تشکیلات نظام اداری از مهمترین مباحثی است که همواره با ‏دیگر ابعاد نظام اداری همچون: آموزش، انتصاب، ارزشیابی و پرداخت حقوق و دستمزد در ‏ارتباط بوده و می تواند نقش اساسی و مؤثری در پیشبرد طرحها و برنامه های نظام اداری ‏ایفا نماید.
‏از طرف دیگر با توجه به پیوستگی بین شغل و شاغل در سازمانهای دولتی ‏و غیردولتی می توان گفت:
‏شغل عبارت است از مجموعه اعمال و فعالیت هایی که هر فرد ‏در زندگی به منظور تأمین یک رشته اهداف مادی و معنوی به طور مداوم در پیش می گیرد ‏که این تعریف در مشاغل دولتی هم صادق است زیرا شغل دولتی در واقع مجموعه اعمال و ‏رفتاری است که از طرف دولت به عهده شاغل واگذار می گردد.
‏بیان معنی و ‏مفهوم شغل
‏شغل در لغت به معنی به کار و داشتن، کسب و کار، حرفه و کاری ‏که شخص در زندگی برای خود انتخاب کرده است.
‏شغل در دو معنی عام و خاص به کار می ‏رود:
‏معنی عام: عبارت است از آن چیزی که مایه مشغولیت انسان می شود خواه در ‏اعمال دنیوی باشد یا اخروی.
‏معنی خاص: عبارت است از نوع کار و حرفه ای که انسان ‏در زندگی برای خود انتخاب کرده است اعم از یدی، فکری، احساسی و عاطفی.
‏ارزش و ‏جایگاه کار در اسلام: در مکتب حیات بخش اسلام کار و شغل دارای ارزش و اهمیت ویژه ای ‏بوده و از هر فردی به اندازه وسع و توانایی اش خواسته شده که به منظور رفع نیازهای ‏زندگانی و همچنین نیازمندی های جامعه اش در جهت کسب و کار سودمند که شارع مقدس ‏اسلام آنرا پذیرفته باشد تلاش کند.
‏نقش دولت در ایجاد کار و شغل: بشر موجودی است ‏اجتماعی و نیازمند، پس بناچار می بایست جهت رفع نیازمندی اعم مادی و معنوی از شغل و ‏حرفه ای برخوردار باشد تا هم بتواند نیازمندی زندگی خود را برطرف سازد و هم در رشد ‏و خودکفایی جامعه مثمر ثمر واقع شود و در این راستا دولت وظیفه دارد وسایل و ‏امکانات لازم کار را در اختیار صاحبان حرفه و مشاغل قرار دهد تا هر کسی به میزان ‏توانایی و نوع استعدادش کار و شغل مورد علاقه خود را انتخاب نماید خواه ایجاد این ‏برنامه ها در ارتباط با مشاغل دولتی و یا غیردولتی باشد. بهر صورت بر دولت است در ‏ارتباط با این امر مهم و حیاتی چاره اندیشی کند تا از بین رفتن نیروی خلاق و فعال ‏جامعه ممانعت به عمل آید زیرا کار و شغل می تواند در به حرکت درآوردن چرخهای ‏اقتصادی و دیگر ابعاد مانند بعد فرهنگی و اجتماعی و اخلاقی و تحکیم پایه های اساسی ‏جامعه نقش بسزایی را ایفا نماید. در اصل چهل و سوم قانون اساسی بند دوم آمده است: ‏تأمین شرایط و امکانات کار به منظور رسیدن به اشتغال کامل و قرار دادن وسایل کار در ‏اختیار همه کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار در اختیار ندارند «در شکل شرکت ‏تعاونی، از راه وام بدون بهره یا هر راه مشروع دیگر» که نه به تمرکز و تداول ثروت ‏در دست افراد و گروه خاصی منتهی شود و نه دولت را به صورت یک کارفرمای بزرگ مطلق ‏درآورد ، وظیفه دولت است .
‏این اقدام باید با رعایت ضرورت های حاکم بر برنامه ‏ریزی عمومی اقتصاد کشور در هر یک از مراحل رشد صورت گیرد و در بند نهم همین اصل بر ‏افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تأمین کند و کشور را به ‏مرحله خودکفایی برساند و از وابستگی برهاند تاکید نموده است.
‏ساختار نهایی شغل
‏در ساختار نهایی شغل پاسخ به ‏سؤالات زیر اطلاعات مورد نیاز را برای تجزیه شغل تأمین می کند:
۱- ‏چه ‏کاری انجام می شود؟
‏با مشخص شدن نوع و ماهیت کار، فعالیت های مکرر جسمی ‏لازم برای کار تعیین می شود ممکن است کارمند به طرح ریزی یا محاسبه ذهنی بپردازد و ‏یا عملیات دیگران را رهبری، هدایت و کنترل کند یا کوشش او صورت فیزیکی داشته باشد ‏مانند کارگری که مواد را جابجا می کند و اشیا را در محلی روی هم قرار می دهد که این ‏کار موجب کاهش قوای بدنی و ایجاد خستگی می شود.
‏در بعضی موارد مستخدمان برای ‏انجام وظایف و تکالیف سازمانی همزمان از قوای ذهنی و بدنی خود استفاده می