تحقیق تاریخچه اجماع ۱۸ ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۱۵ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏اجماع‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۱
‏تاریخچه ‏اجماع
‏اجماع‏ ‏ی‏عن‏ی‏ ‏نظر‏ ‏جمع‏ی‏. ‏معمولاً‏ ‏هنگام‏ی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏مطلب‏ی‏،‏ ‏گروه‏ی‏ ‏مشورت‏ ‏م‏ی‏‌‏کنند‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏اتفاق‏ ‏آراء‏ ‏ی‏ک‏ ‏مطلب‏ ‏را‏ ‏تصو‏ی‏ب‏ ‏م‏ی‏‌‏کنند،‏ ‏م‏ی‏‌‏گو‏ی‏ند‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏آن‏ ‏مطلب‏ ‏اجماع‏ ‏دارند‏.
‏ی‏کى‏ ‏از‏ ‏منابع‏ ‏فقه‏ «‏اجماع‏‏»‏ ‏است‏. ‏در‏ ‏علم‏ ‏اصول‏ ‏درباره‏ ‏حج‏ی‏ت‏ ‏اجماع‏ ‏و‏ ‏ادله‏ ‏آن‏ ‏و‏ ‏بالتبع‏ ‏طر‏ی‏ق‏ ‏بهره‏‏‏بردارى‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏بحث‏ ‏مى‏‏‏شود‏.
‏ی‏کى‏ ‏از‏ ‏مباحث‏ ‏مربوط‏ ‏به‏ ‏اجماع‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏چه‏ ‏دل‏ی‏لى‏ ‏بر‏ ‏حج‏ی‏ت‏ ‏آن‏ ‏هست؟‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏مدعى‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏پ‏ی‏غمبر‏ ‏اکرم‏ ‏فرموده‏ ‏است‏: ‏لا‏ ‏تجتمع‏ ‏امتى‏ ‏على‏ ‏خطاء‏ ‏ی‏عنى‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏من‏ ‏بر‏ ‏ی‏ک‏ ‏امر‏ ‏باطل‏ ‏اتفاق‏ ‏نظر‏ ‏پ‏ی‏دا‏ ‏نخواهند‏ ‏کرد‏. ‏پس‏ ‏اگر‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏در‏ ‏ی‏ک‏ ‏مساله‏ ‏اتفاق‏ ‏نظر‏ ‏پ‏ی‏دا‏ ‏کردند‏ ‏معلوم‏ ‏مى‏‏‏شود‏ ‏مطلب‏ ‏درست‏ ‏است‏.
‏طبق‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏حد‏ی‏ث‏ ‏،‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏مجموعا‏ ‏در‏ ‏حکم‏ ‏شخص‏ ‏پ‏ی‏غمبرند‏ ‏و‏ ‏معصوم‏ ‏از‏ ‏خطا‏ ‏مى‏‏‏باشند،‏ ‏قول‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏به‏ ‏منزله‏ ‏قول‏ ‏پ‏ی‏غمبر‏ ‏است،‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏مجموعا‏ ‏هنگام‏ ‏وحدت‏ ‏نظر‏ ‏معصومند‏.
‏بنا‏ ‏بر‏ ‏نظر‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏،‏ ‏نظر‏ ‏به‏ ‏ا‏ی‏نکه‏ ‏مجموع‏ ‏امت‏ ‏معصومند،‏ ‏پس‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏زمان‏ ‏چن‏ی‏ن‏ ‏توافق‏ ‏نظر‏ ‏حاصل‏ ‏شود‏ ‏مثل‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏وحى‏ ‏الهى‏ ‏بر‏ ‏پ‏ی‏غمبر‏ ‏اکرم‏ ‏نازل‏ ‏شده‏ ‏باشد‏.
‏ولى‏ ‏ش‏ی‏عه‏ ‏اولا‏ ‏چن‏ی‏ن‏ ‏حد‏ی‏ث‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏رسول‏ ‏اکرم‏ ‏مسلم‏ ‏نمى‏‏‏شمارد‏. ‏ثان‏ی‏ا‏ ‏مى‏‏‏گو‏ی‏د‏: ‏راست‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏محال‏ ‏است‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏بر‏ ‏ضلالت‏ ‏و‏ ‏گمراهى‏ ‏وحدت‏ ‏پ‏ی‏دا‏ ‏کنند،‏ ‏اما‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏بدان‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏همواره‏ ‏ی‏ک‏ ‏فرد‏ ‏معصوم‏ ‏در‏ ‏م‏ی‏ان‏ ‏امت‏ ‏هست‏. ‏ا‏ی‏نکه‏ ‏مجموع‏ ‏امت‏ ‏از‏ ‏خطا‏ ‏معصوم‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏ی‏کى‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏امت‏ ‏معصوم‏ ‏است،‏ ‏نه‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏جهت‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ « ‏نامعصوم‏‏‏ها‏»‏ ‏ی‏ک‏ « ‏معصوم‏‏»‏ ‏تشک‏ی‏ل‏ ‏مى‏‏‏شود‏. ‏ثالثا‏ ‏عادتا‏ ‏هم‏ ‏شا‏ی‏د‏ ‏ممکن‏ ‏نباشد‏ ‏که‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏بالاتفاق‏ ‏در‏ ‏اشتباه‏ ‏باشند،‏ ‏ولى‏ ‏آنچه‏ ‏به‏ ‏نام‏ ‏اجماع‏ ‏در‏ ‏کتب‏ ‏فقه‏ ‏ی‏ا‏ ‏کلام‏ ‏نام‏ ‏برده‏ ‏مى‏‏‏شود‏ ‏اجماع‏ ‏امت‏ ‏ن‏ی‏ست،‏ ‏اجماع‏ ‏گروه‏ ‏است،‏ ‏منتها‏ ‏گروه‏
‏اجماع‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۲
‏اهل‏ ‏حل‏ ‏و‏ ‏عقد،‏ ‏ی‏عنى‏ ‏علماء‏ ‏امت‏. ‏تازه‏ ‏اتفاق‏ ‏همه‏ ‏علماء‏ ‏امت‏ ‏ن‏ی‏ست،‏ ‏علماء‏ ‏ی‏ک‏ ‏فرقه‏ ‏امت‏ ‏است‏.
‏ا‏ی‏ن‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏ش‏ی‏عه‏ ‏براى‏ ‏اجماع،‏ ‏اصالت‏ – ‏آنچنان‏ ‏که‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏قائلند‏ – ‏قائل‏ ‏ن‏ی‏ست‏. ‏ش‏ی‏عه‏ ‏براى‏ ‏اجماع‏ ‏آن‏ ‏اندازه‏ ‏حج‏ی‏ت‏ ‏قائل‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏کاشف‏ ‏از‏ ‏سنت‏ ‏باشد‏.
‏به‏ ‏عق‏ی‏ده‏ ‏ش‏ی‏عه‏ ‏هرگاه‏ ‏در‏ ‏مساله‏‏‏اى‏ ‏فرضا‏ ‏ه‏ی‏چ‏ ‏دل‏ی‏لى‏ ‏نداشته‏ ‏باش‏ی‏م‏ ‏اما‏ ‏بدان‏ی‏م‏ ‏که‏ ‏عموم‏ ‏ی‏ا‏ ‏گروه‏ ‏ز‏ی‏ادى‏ ‏از‏ ‏صحابه‏ ‏پ‏ی‏غمبر‏ ‏ی‏ا‏ ‏صحابه‏ ‏ائمه‏ ‏که‏ ‏جز‏ ‏به‏ ‏دستور‏ ‏عمل‏ ‏نمى‏‏‏کرده‏‏‏اند،‏ ‏به‏ ‏گونه‏‏‏اى‏ ‏خاص‏ ‏عمل‏ ‏مى‏‏‏کرده‏‏‏اند،‏ ‏کشف‏ ‏مى‏‏‏کن‏ی‏م‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏ا‏ی‏نجا‏ ‏دستورى‏ ‏بوده‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏ما‏ ‏نرس‏ی‏ده‏ ‏است‏.
‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏و‏ ‏اجماع‏ ‏منقول‏
‏اجماع‏ – ‏چه‏ ‏به‏ ‏گونه‏‏‏اى‏ ‏که‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏پذ‏ی‏رفته‏‏‏اند‏ ‏و‏ ‏چه‏ ‏به‏ ‏گونه‏‏‏اى‏ ‏که‏ ‏ش‏ی‏عه‏ ‏بدان‏ ‏اعتقاد‏ ‏دارد‏ – ‏بر‏ ‏دو‏ ‏قسم‏ ‏است‏: ‏ی‏ا‏ ‏محصل‏ ‏است‏‏‏ی‏ا‏ ‏منقول‏. ‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏ی‏عنى‏ ‏اجماعى‏ ‏که‏ ‏خود‏ ‏مجتهد‏ ‏در‏ ‏اثر‏ ‏تفحص‏ ‏در‏ ‏تار‏ی‏خ‏ ‏و‏ ‏آراء‏ ‏و‏ ‏عقا‏ی‏د‏ ‏صحابه‏ ‏رسول‏ ‏خدا‏ ‏ی‏ا‏ ‏صحابه‏ ‏ائمه‏ ‏ی‏ا‏ ‏مردم‏ ‏نزد‏ی‏ک‏ ‏به‏ ‏عصر‏ ‏ائمه،‏ ‏مستق‏ی‏ما‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏آورده‏ ‏است‏.
‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏ی‏عنى‏ ‏اجماعى‏ ‏که‏ ‏خود‏ ‏مجتهد‏ ‏مستق‏ی‏ما‏ ‏اطلاعى‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏ندارد،‏ ‏بلکه‏ ‏د‏ی‏گران‏ ‏نقل‏ ‏کرده‏‏‏اند‏ ‏که‏ ‏ا‏ی‏ن‏ ‏مسئله‏ ‏اجماعى‏ ‏است‏. ‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏البته‏ ‏حجت‏ ‏است،‏ ‏ولى‏ ‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏اگر‏ ‏از‏ ‏نقلى‏ ‏که‏ ‏شده‏ ‏است‏‏‏ی‏ق‏ی‏ن‏ ‏حاصل‏ ‏نشود‏ ‏قابل‏ ‏اعتماد‏ ‏ن‏ی‏ست‏. ‏عل‏ی‏هذا‏ ‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏به‏ ‏خبر‏ ‏واحد‏ ‏حجت‏ ‏ن‏ی‏ست،‏ ‏هر‏ ‏چند‏ ‏سنت‏ ‏منقول‏ ‏به‏ ‏خبر‏ ‏واحد‏ ‏حجت‏ ‏است‏. ‏به‏ ‏نقل‏ ‏از‏ ‏سا‏ی‏ت‏ ‏الش‏ی‏عه‏
‏درس‏ ‏ششم‏ ‏اجماع‏ ‏و‏ ‏عقل
‏اجماع
‏یکى‏ ‏از‏ ‏منابع‏ ‏فقه‏ (( ‏اجماع‏ )) ‏است‏ . ‏در‏ ‏علم‏ ‏اصول‏ ‏درباره‏ ‏حجیت‏ ‏اجماع‏ ‏و‏ ‏ادله‏ ‏آن‏ ‏و‏ ‏بالتبع‏ ‏طریق‏ ‏بهره‏ ‏بردارى‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏بحث‏ ‏مى‏ ‏شود‏ .
‏اجماع‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۳
‏یکى‏ ‏از‏ ‏مباحث‏ ‏مربوط‏ ‏به‏ ‏اجماع‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏چه‏ ‏دلیلى‏ ‏بر‏ ‏حجیت‏ ‏آن‏ ‏هست‏ ‏؟‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏مدعى‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏پیغمبر‏ ‏اکرم‏ ‏فرموده‏ ‏است‏ : ‏لا‏ ‏تجتمع‏ ‏امتى‏ ‏على‏ ‏خطاء‏ ‏یعنى‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏من‏ ‏بر‏ ‏یک‏ ‏امر‏ ‏باطل‏ ‏اتفاق‏ ‏نظر‏ ‏پیدا‏ ‏کردند‏ ‏معلوم‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏مطلب‏ ‏درست‏ ‏است‏ .‏طبق‏ ‏این‏ ‏حدیث‏ , ‏همه‏ ‏امت‏ ‏مجموعا‏ ‏در‏ ‏حکم‏ ‏شخص‏ ‏پیغمبرند‏ ‏و‏ ‏معصوم‏ ‏از‏ ‏خطا‏ ‏مى‏ ‏باشند‏ , ‏قول‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏به‏ ‏منزله‏ ‏قول‏ ‏پیغمبر‏ ‏است‏ , ‏همه‏ ‏امت‏ ‏مجموعا‏ ‏هنگام‏ ‏وحدت‏ ‏نظر‏ ‏معصومند‏ .
‏بنابر‏ ‏نظر‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ , ‏نظر‏ ‏به‏ ‏اینکه‏ ‏مجموع‏ ‏امت‏ ‏معصومند‏ , ‏پس‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏زمان‏ ‏چنین‏ ‏توافق‏ ‏نظرى‏ ‏حاصل‏ ‏شود‏ ‏مثل‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏وحى‏ ‏الهى‏ ‏بر‏ ‏پیغمبر‏ ‏اکرم‏ ‏نازل‏ ‏شده‏ ‏باشد‏ .
‏ولى‏ ‏شیعه‏ ‏اولا‏ ‏چنین‏ ‏حدیثى‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏رسول‏ ‏اکرم‏ ‏مسلم‏ ‏نمى‏ ‏شمارد‏ . ‏ثانیا‏ ‏مى‏ ‏گو‏ : ‏راست‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏محال‏ ‏است‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏بر‏ ‏ضلالت‏ ‏و‏ ‏گمراهى‏ ‏وحدت‏ ‏پیدا‏ ‏کنند‏ , ‏اما‏ ‏این‏ ‏بدان‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏همواره‏ ‏یک‏ ‏فرد‏ ‏معصوم‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏امت‏ ‏هست‏ . ‏اینکه‏ ‏مجموع‏ ‏امت‏ ‏از‏ ‏خطا‏ ‏معصوم‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏جهت‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏یکى‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏امت‏ ‏معصوم‏ ‏است‏ , ‏نه‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏جهت‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏مجموع‏ (( ‏نا‏ ‏معصوم‏ ‏ها‏ )) ‏یک‏ (( ‏معصوم‏ )) ‏تشکیل‏ ‏مى‏ ‏شود‏ . ‏ثالثا‏ ‏عادتا‏ ‏هم‏ ‏شاید‏ ‏ممکن‏ ‏نباشد‏ ‏که‏ ‏همه‏ ‏امت‏ ‏بالاتفاق‏ ‏در‏ ‏اشتباه‏ ‏باشند‏ , ‏ولى‏ ‏آنچه‏ ‏به‏ ‏نام‏ ‏اجماع‏ ‏در‏ ‏کتب‏ ‏فقه‏ ‏یا‏ ‏کلام‏ ‏نام‏ ‏برده‏ ‏مى‏ ‏شود‏ ‏اجماع‏ ‏امت‏ ‏نیست‏ , ‏اجماع‏ ‏گروه‏ ‏است‏ , ‏منتها‏ ‏گروه‏ ‏اهل‏ ‏حل‏ ‏و‏ ‏عقد‏ , ‏یعنى‏ ‏علماء‏ ‏امت‏ . ‏تازه‏ ‏اتفاق‏ ‏همه‏ ‏علماء‏ ‏امت‏ ‏نیست‏ , ‏علماء‏ ‏یک‏ ‏فرقه‏ ‏امت‏ ‏است‏ .
‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏شیعه‏ ‏براى‏ ‏اجماع‏ , ‏اصالت‏ ‏آنچنانکه‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏قائلند‏ ‏قائل‏ ‏نیست‏ . ‏شیعه‏ ‏براى‏ ‏اجماع‏ ‏آن‏ ‏اندازه‏ ‏حجیت‏ ‏قائل‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏کاشف‏ ‏از‏ ‏سنت‏ ‏باشد‏ .
‏به‏ ‏عقیده‏ ‏شیعه‏ ‏هرگاه‏ ‏در‏ ‏مساله‏ ‏اى‏ ‏فرضا‏ ‏هیچ‏ ‏دلیلى‏ ‏نداشته‏ ‏باشیم‏ ‏اما‏ ‏بدانیم‏ ‏که‏ ‏عموم‏ ‏یا‏ ‏گروه‏ ‏زیادى‏ ‏از‏ ‏صحابه‏ ‏پیغمبر‏ ‏یا‏ ‏صحابه‏ ‏ائمه‏ ‏که‏ ‏جز‏ ‏به‏ ‏دستور‏ ‏عمل‏ ‏نمى‏ ‏کرده‏ ‏اند‏ , ‏به‏
‏اجماع‏……………………‏………………………………………..‏………‏…………. &‏ ۴
‏گونه‏ ‏اى‏ ‏خاص‏ ‏عمل‏ ‏مى‏ ‏کرده‏ ‏اند‏ , ‏کشف‏ ‏مى‏ ‏کنیم‏ ‏در‏ ‏اینجا‏ ‏دستورى‏ ‏بوده‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏ما‏ ‏نرسیده‏ ‏است‏ .
‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏و‏ ‏اجماع‏ ‏منقول
‏اجماع‏ – ‏چه‏ ‏به‏ ‏گونه‏ ‏اى‏ ‏که‏ ‏اهل‏ ‏تسنن‏ ‏پذیرفته‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏چه‏ ‏به‏ ‏گونه‏ ‏اى‏ ‏که‏ ‏شیعه‏ ‏بدان‏ ‏اعتقاد‏ ‏دارد‏ – ‏بر‏ ‏دو‏ ‏قسم‏ ‏است‏ : ‏یا‏ ‏محصل‏ ‏است‏ ‏یا‏ ‏منقول‏ . ‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏یعنى‏ ‏اجماعى‏ ‏که‏ ‏خود‏ ‏مجتهد‏ ‏در‏ ‏اثر‏ ‏تفحص‏ ‏در‏ ‏تاریخ‏ ‏و‏ ‏آراء‏ ‏و‏ ‏عقاید‏ . ‏صحابه‏ ‏رسول‏ ‏خدا‏ ‏یا‏ ‏صحابه‏ ‏ائمه‏ ‏یا‏ ‏مردم‏ ‏نزدیک‏ ‏به‏ ‏عصر‏ ‏ائمه‏ , ‏مستقیما‏ ‏به‏ ‏دست‏ ‏آورده‏ ‏است‏ .
‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏یعنى‏ ‏اجماعى‏ ‏که‏ ‏خود‏ ‏مجتهد‏ ‏مستقیما‏ ‏اطلاعى‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏ندارد‏ , ‏بلکه‏ ‏دیگران‏ ‏نقل‏ ‏کرده‏ ‏اند‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏مساله‏ ‏اجماعى‏ ‏است‏ . ‏اجماع‏ ‏محصل‏ ‏البته‏ ‏حجت‏ ‏است‏ , ‏ولى‏ ‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏اگر‏ ‏از‏ ‏نقلى‏ ‏که‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏یقین‏ ‏حاصل‏ ‏نشود‏ ‏قابل‏ ‏اعتماد‏ ‏نیست‏ . ‏علیهذا‏ ‏اجماع‏ ‏منقول‏ ‏به‏ ‏خبر‏ ‏واحد‏ ‏حجت‏ ‏نیست‏ , ‏هر‏ ‏چند‏ ‏سنت‏ ‏منقول‏ ‏به‏ ‏خبر‏ ‏حجت‏ ‏است‏ .
‏عقل
‏عقل‏ ‏یکى‏ ‏از‏ ‏منابع‏ ‏چهارگانه‏ ‏احکام‏ ‏است‏ . ‏مقصود‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏گاهى‏ ‏ما‏ ‏یک‏ ‏حکم‏ ‏شرعى‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏دلیل‏ ‏عقل‏ ‏کشف‏ ‏مى‏ ‏کنیم‏ . ‏یعنى‏ ‏از‏ ‏راه‏ ‏استدلال‏ ‏و‏ ‏برهان‏ ‏عقل‏ ‏کشف‏ ‏مى‏ ‏کنیم‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏فلان‏ ‏مورد‏ ‏فلان‏ ‏حکم‏ ‏و‏ ‏جوبى‏ ‏یا‏ ‏تحریمى‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ , ‏و‏ ‏ی‏ ‏فلان‏ ‏حکم‏ ‏چگونه‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏چگونه‏ ‏نیست‏ .
‏حجیت‏ ‏عقل‏ , ‏هم‏ ‏به‏ ‏حکم‏ ‏عقل‏ ‏ثابت‏ ‏است‏ ( ‏آفتاب‏ ‏آمد‏ ‏دلیل‏ ‏آفتاب‏ ) ‏و‏ ‏هم‏ ‏به‏ ‏تأیید‏ ‏شرع‏ . ‏اساسا‏ ‏ما‏ ‏حقانیت‏ ‏شرع‏ ‏و‏ ‏اصول‏ ‏دین‏ ‏را‏ ‏به
‏حکم‏ ‏عقل‏ ‏ثابت‏ ‏مى‏ ‏کنیم‏ , ‏چگونه‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏نظر‏ ‏شرعى‏ ‏عقل‏ ‏را‏ ‏حجت‏ ‏ندانیم‏ .
‏اصولیون‏ ‏بحثى‏ ‏منعقد‏ ‏کرده‏ ‏اند‏ ‏به‏ ‏نام‏ (( ‏حجیت‏ ‏قطع‏ )) ‏یعنى‏ ‏حجیت‏ ‏علم‏ ‏جزمى‏ . ‏در‏ ‏آن‏ ‏مبحث‏ , ‏مفصل‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏باره‏ ‏بحث‏ ‏کرده‏ ‏اند‏ . ‏اخباریین‏ ‏منکر‏ ‏حجیت‏ ‏عقل‏ ‏مى‏ ‏باشند‏ ‏ولى‏ ‏سخنشان‏ ‏ارزشى‏ ‏ندارد‏ .