دانلود مقاله چهارده معصوم
دانلود مقاله چهارده معصوم
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل : word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۱۲ صفحه
قسمتی از متن word (..doc) :
یکشنبه ۲۱ مهر ۱۳۸۷
الاحد ۱۱ شوال ۱۴۲۹
صفحه اول >> پرسش و پاسخ>>تاریخ تدوین حدیث>>نگارش و تدوین حدیث
Top of Form
با همه واژه های
با عین عبارت
دسته کم یکی از واژه های
بدون واژه های
Bottom of Form
پرسش :
آیا ائمه‌ی دوازده‌گانه ـ علیهم السلام ـ از خود اثر مدون، تألیف یا رساله و تفسیری، بر جای گذاشته‌اند، که شیعیان بدان استناد کنند، لطفاً شرح دهید؟
پاسخ :
در ابتدا باید دانست که حدیث، نزد شیعه از ویژگی‌هایی برخوردار بوده که سبب امتیازش از حدیث نزد اهل سنت شده است، که به طور اختصار آن را چنین می‌توان توصیف کرد:
۱. دایره حدیث و معارف نزد شیعه، فراتر از اهل سنت است، زیرا شیعیان براساس آموخته‌های خویش از کتاب و سنت پیامبر، بر این باورند، که عدد معصومان چهارده تن است و قول فعل و تقریر (تأیید عمل افراد) آنان به یک میزان، از اعتبار و حجّیت برخوردار است بر همین اساس است که دوره دسترسی به معصوم، نزد شیعه تا پایان قرن سوم ادامه دارد با آنکه بر اساس اعتقاد اهل سنت با رحلت رسول اکرم(ص) دسترسی به معصوم از بین می‌رود.
۲. نزد شیعیان هیچگاه کتابت و نشر حدیث متوقف نگشت، براساس تعلیم پیامبر و عترت او، در همه دوره‌ها کتابت حدیث رواج داشته و امامان معصوم خود نیز در این امر پیشگام بوده و یاران خود را بدان وا می‌داشتند.
۳. شیعیان از همان ابتداء تلاش کردند که کتب و مجموعههای معاریف و حدیثی را با سلسله‌ی اسناد نگه‌داری کنند، گاه می‌شد که شکنجه‌های زیادی را برای حفظ کتب و احادیث ائمه تحمل می‌کردند. که در تاریخ به نام ابن ابی عمیر،محمد بن یونس بن عبدالرحمان و…. در این زمینه برمی‌خوریم.[۱]
بعد از نکات پیش گفته پاسخ را در سه بخش بیان می‌داریم:
۱. آیا اهل بیت (ع) اثر مکتوبی (نامه، کتاب و…) از خود بر جای گذاشته‌اند؟ در جواب باید گفت: کتاب‌هایی به اهل بیت منسوب است ۱. برخی در دسترس ما نیست ( مانند خیلی از کتاب‌هایی که در بخش دوم نامبرده می‌شود)
۲. برخی نسبت آن قطعی و در دسترس است، مانند: نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، و روایاتی که در جوامع روایی با سند نقل شده است که نسبت به ائمه قطعی است در مجموع، ولی تک تک روایات آن از نظر سندی به سه دسته تقسیم می‌شوند: الف روایات متواتره که بسیار اندک است ب: روایات آحاد معتبر که در فقه معتبر است ولی در معارف دین علم‌آور نیست. ج روایات جعلی و ضعیف.
۳. برخی نیز مشکوک است، مانند: تفسیر منسوب به امام حسن عسکری (ع)، فقه الرضا (ع) منسوب به امام هشتم (ع) و…
۲. مجموعه آثاری که از اولیای دین برای ما باقی مانده است چه قدر است و در چه کتابی آمده است؟ پاسخ این است، که آثار ائمه (ع) سه مرحله را پشت سر گذاشته است.
الف: دوران حضور ائمه (ع):
در اینجا به برخی از دوره‌ها اشاره می‌شود:
۱. دوران علی (ع) : اولین کتاب حضرت (ع) تفسیر قرآن است.[۲] دومین کتاب «کتاب السنن والقضایا والاحکام.» که ابواب مختلف فقهی در آن گرد آمده است.[۳] سومین کتاب، کتاب جامعه، و یا کتاب علی (ع) است.[۴] صحیفه علی (ع) کتابی دیگر است که حجم آن کمتر از کتاب علی و الجامعه می‌باشد.[۵]و هیچ کدام از کتاب‌ها اکنون در دست نیست. عهدنامه مالک اشتر یکی دیگر از کتب آن حضرت به شمار می‌رود، به جز این‌ها نامه‌های دیگر حضرت به والیان و عاملان را نیز باید در شمار همین مکتوبات آورد.[۶] که بیشتر این‌ها در نهج البلاغه و مستدرک آن «نهج الصباغه» آمده است و همچنین کتاب‌های دیگری که توسط شاگردان حضرت جمع‌آوری شده، چون «جاثلیق» از سلمان فارسی ـ علیهما السلام ـ «الخطبه» از ابوذر، و کتاب قضاوت‌های علمی ـ علیه السّلام ـ و کتاب تفسیر توسط عبدالبربن عباس، صحیفه «مناسک حج» توسط جابربن عبدالله
انصاری و کتاب تفسیر از میثم تمّار و…[۷].
۲ ـ دوران امام حسن و امام حسین: در این دوره به جهت حاکمیّت معاویه، مجالی برای کتابت حدیث وجود نداشت آن‌چه می‌توان نام برد خطبه‌های حضرت در منا، نامه‌های امام حسین (ع) به اهل کوفه، مسلم بن عقیل، بنی‌هاشم، بزرگان بصره از کتاب‌های این دوره است.[۸]
۳. دوران امام سجاد (ع): امام سجاد (ع) هنگام شهادت، صندوقی را نزد امام باقر (ع) به ودیعت نهاد که در آن کتب بسیار بود.[۹] یکی از آن‌ها صحیفه سجادیه است.[۱۰] دومی مناسک الحج، و سومی رساله حقوق است، که جامعه آداب سلوک فردی و اجتماعی است، چهارمی، «صحیفه الزهد» پنجمی، «الجامع فی الفقه» ششمی، کتاب «حدیث» و هفتمی «کتاب علی بن الحسین» و کتاب‌های عدیده‌ای که شاگردان حضرت تألیف نموده‌اند.[۱۱]
از قبیل، تفسیر القرآن، نسخه احادیث، صحیفه احادیث، رسالته الی سعد الاسکاف، (کتابی که زراره روایت کرده و کتابی دیگر که عبدالمؤمن بن القاسم آن را نقل کرده است[۱۲] این‌ها غیر از کتاب‌هایی است که توسط شاگردان حضرت تألیف و جمع آوری شده است.[۱۳]
۴. دوران امام صادق (ع): رساله‌ها و کتب بسیاری از حضرت نقل شده، یا به ایشان منسوب است، مانند: «الا هلیلجه فی التوحید» و کتاب «التوحید» و رساله «اهوازیه» و «رساله فی الغنائم» و «رساله فی وجوه معایش العباد» و «الجعفریات» و «نثر الدر» صحیفه‌ای است در کلمات قصار و رسائلی که جا بر بن حیان از حضرت روایت کرده و تا پانصد عدد شمارش شده است. و همچنین ائمه‌ی دیگر.
ب: دوره‌ی جمع و تبویب:
این دوره با آغاز غیبت صغرا شروع می‌شود و تا دوره صفویه تداوم می‌یابد، در نگاه کلی می‌توان این دوره را با دو شخصه شناخت:
یک: کتب اربعه: که عبارت است از:
۱. کافی، محمد بن یعقوب کلینی (م ۳۲۹ ق) که دارای هشت جلد است. که مجموعاً کتاب کافی دارای ۱۶۱۹۹ حدیث می‌باشد.[۱۴]
۲. من لا یحضره الفقیه: شیخ صدوق ابوجعفر، محمد بن علی (۳۰۶ – ۳۸۱ ق) که در چهار جلد به طبع رسیده بیشتر روایات آن فقهی است و مجموع روایات آن ۵۹۰۱ روایت می‌باشد.[۱۵]
۳. تهذیب الاحکام: شیخ طوسی، ابو جعفر محمد بن حسن (م ۴۶۰) این کتاب در ده جلد چاپ شده و مشتمل بر ۱۳۵۹ حدیث می‌باشد.
۴. الاستبصار: که این هم از شیخ طوسی است، روایت‌های استبصار ۵۵۱۱ در ۹۲۵ باب می‌باشد، این کتاب در چهار جلد منتشر شده است.[۱۶]
دو: کتب دعا و زیارت: مانند اقبال سید بن طاووس و همچنین مهج الدعوات و منهج العبادات، و جمال الاسبوع، فلاح السائل، فتح الابواب، مصباح الزائر، اسرار الصلاه، اسرار الدعوات، و…[۱۷]
ح: دوره تدوین مجموعههای حدیث: این دوره را می‌توان با دو مشخصه کلی معرفی کرد، الف: گرد آوری مجموعه‌ها حدیثی: مانند:
۱. الوافی، محمد محسن فیض کاشانی (م ۱۰۹۱ ق) در چهارده کتاب[۱۸]
۲. النوادر فی جمع الاحادیث: این اثر دارای ۷ کتاب و ۱۰۵ باب است – مؤلف فیض کاشانی
۳. وسائل الشیعه: محمد بن حسن الحر العاملی (م ۱۱۰۴) در ۲۰ و گاهی در ۳۰ جلد چاپ شده است مجموع روایات آن ۳۵۸۶۸ حدیث می‌باشد، که مرجعی برای همه مجتهدین و محققین است.
۴. بحار الانوار: بزرگترین مجموعه حدیثی شیعه، و مجلدات آن بر حسب چاپ‌های جدید
۱۱۰ جلد است و مؤلف آن محمد باقر مجلسی (م ۱۱۱۱ق) از بزرگان حدیث شیعه است.
۵. عوالم العالم، از عبدالله بحرانی اصفهانی (م قرن ۱۲) ۲۳ جلد.
۶ . مستدرک الوسائل: اثر میرزا حسن نوری (۱۳۲۰) در ۲۰ جلد، این مجموعه حاوی ۲۳۱۲۹ حدیث می‌باشد.[۱۹]
ب: گرد آوری روایات تفسیر:
مانند؛ ۱. تفسیر نورالثقلین، عبد علی حویزی (م ۱۱۱۲ ق) در پنج جلد دارای ۱۳۴۲۲ حدیث.
۲. البرهان فی تفسیر القرآن، سید هاشم حسینی بحرانی (۱۱۰۷ ق) در چهار جلد ۳. تفسیر صافی، محسن فیض کاشانی (م ۱۰۷۵ و تفسیر قمی، و….)[۲۰]
۳. موضوع آثار فوق در چه زمینه ای است؟ به صورت کلی به عناوین ذیل می‌توان اشاره نمود.
۱. روایات فقهی مثل آن‌چه در وسائل شیعه و کتب اربعه آمده است.
۲. عقائد : اثبات خداوند، اثبات توحید، نبوت و عصمت پیامبران و پاسخ به شبهات، امامت و احتجاج با مخالفان،معاد و ویژگی‌های برزخ و قیامت.
مانند آن‌چه در اصول کافی، احتجاج، بعضی جلدهای بحارالانوار، توحید صدوق و… گردآوری شده است.
۳. تفسیر قرآن ، مانند تفسیر صافی، نور الثقلین، برهان.
۳. امور اجتماعی سیاسی، فرمانروایی، مسائل حکومتی، مانند نامه‌های امیرالمؤمنین در نهج البلاغه، و کتاب قضای وسائل الشیعه…
۵. مسائل اخلاقی، مانند برخی جلدهای بحار، محجه البیضاء، و قسمت‌هایی از اصول کافی.
۶. امور متفرقه، مانند پزشکی و… همچون طب الصادق (ع) طب الرضا (ع).
در پایان این نکته را هم اضافه کنم که در تاریخ معاصر تشیّع نیز کارهای ارزشمند، بجا و مناسبی به صورت فردی و گروهی آغاز شده که می‌شود به آن‌ها اشاره می‌شود.
۱. معجم نویسی و راهنما سازی؛ ۲. تصحیح و تحقیق؛ ۳ . سند نویسی؛ ۴. گزیده نویسی؛ ۵. واحد سازی کتب و مجموعههای حدیثی؛ ۶ . پالایش احادیث؛ ۷ . رایانه در خدمت حدیث[۲۱] در نتیجه ائمه اطهار آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در در نتیجه ائمه اطهار آثار و معارف زیادی در موضوعات مختلف، در مجموعه‌هایی در دسترس به یادگار گذاشته اند.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. مجله علوم حدیث، سید احمد میر عمادی، ص ۲۷۳ ـ ۲۸۱ شماره‌ی ۲
۲. آشنایی با متون حدیث، مهدی مهریزی – بخش دو ص ۳۷ ـ ۱۴۰.
۳. سیر حدیث در اسلام سید احمد میرخانی ـ تمام کتاب.
۴. علم الحدیث، کاظم مدیر شانه‌چی، ص ۷۰ ـ۱۰۰.
[۱] . کشی، رجال کشی، قم، جامعه مدرسین، ص ۳۲۶، شماره ۸۷۸.
[۲] . شرف الدین، المراجعات، ص ۳۰۵ ـ ۳۰۶.
[۳] . آغا بزرگ تهرانی، الذریعه، تهران، المکتبه الاسلامیه، ج ۲، ص ۱۵۹.
[۴] . اعیان الشیعه، ج۱، ص ۹۳.
[۵] . سید محمد رضا حسین، تدوین السنه، کتب الاعلام الاسلامی ، ص ۵۲.
[۶] . نهج البلاغه.
[۷] . مهریزی، مهدی، آشنایی با متون حدیث، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۷، ص ۶۳ ـ ۶۴
