ابزار گردآوری داده­ها

اجرای هر پژوهش نیازمند ابزاری جهت گردآوری داده­ها، به منظور پاسخگویی به سؤالات و تبیین آن­ها می­باشد. یکی از ابزارهای متداول جهت جمع­آوری اطلاعات، پرسشنامه می­باشد، لذا در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت سؤال­ها و اهداف آن، از پرسش نامه «سنجش نگرش نسبت به اینترنت» که حقایق و همکاران مبادرت به تدوین آن کرده، جهت گردآوری داده­ها بهره­جویی شده­است. متغیرهای جمعیت شناختی شامل جنسیت، تأهل، سن، رشته تحصیلی، و دانشگاه محل تحصیل می­باشد. با توجه به چارچوب پژوهش، پرسشنامه از چهار بخش و با توجه به زمینه ­های موضوع مدلIAS مشتمل بر چهار خرده مقیاس احساس خودکارآمدی، مفید دانستن اینترنت، اضطراب اینترنت و لذت­بخش بودن اینترنت تنظیم شده­ که هر خرده مقیاس شامل ۱۰ سؤال است و هر سؤال در یک طیف لیکرت پنج درجه­ای (کاملاً موافقم، موافقم، تا حدودی موافقم، مخالفم و کاملاً مخالفم) می­باشد. در جدول ۳-۲ تناظر سؤالات پرسشنامه با پرسش­های پژوهش مورد توجه واقع شده­است.

جدول ۳-۲. تناظر سؤالات پرسشنامه با هر یک از پرسش­های پژوهش

۳-۵-۱- روایی پرسشنامه

به منظور سنجش اعتبار ابزار گردآوری داده­ها، پرسشگر مجدداً روایی و پایایی پرسشنامه را به منظور تجدید اعتماد خاطر اندازه­گیری کرد. از نظر مفهومی، روایی[۱] درصدد پاسخگویی به این مطلب است که، آیا ابزار یا رویه اندازه­گیری آن­چه را که تصور اندازه­گیری دارد، انجام داده و اندازه می­گیرد؟ (شعبانی و سعادت، ۱۳۸۸، ص۷۸-۷۹)؛ به عبارت دیگر هدف از روایی ابزار آن است که وسیله اندازه­گیری بتواند خصیصه­ها و ویژگی­های مورد نظر را اندازه­گیری کند (خاکی، ۱۳۷۸، ص۲۲۸). روش­های متعددی برای تعیین ابزار اندازه­گیری وجود دارد که از میان آن­ها می­توان به روایی محتوا[۲]، روایی سازه[۳]، روایی وفاقی[۴] و روایی همگرا[۵] اشاره نمود. برای روایی پرسشنامه "سنجش نگرش اینترنتی"، از روایی محتوایی استفاده شد.

۳-۵-۲- پایایی پرسشنامه

پایایی[۶] یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه­گیری است و با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می­دهد. روش­های مختلفی برای تعیین پایایی ابزار اندازه­گیری وجود دارد که در این تحقیق با توجه به این­که ابزار پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفته و در این پرسشنامه خصیصه­ها و مؤلفه­های مختلفی اندازه­گیری شده­، از فرمول آلفای کرونباخ[۷] برای تعیین پایایی استفاده شده است (گودرزی، ۱۳۸۸، ص۲۳). در نهایت ضریب آلفای کرونباخ برابر ۹۶/۰ محاسبه گردید. جدول ۳-۳ ضریب پایایی هر یک از متغیرهای موجود در پرسشنامه را نشان می­دهد.

جدول ۳-۳. ضریب پایایی متغیرهای موجود در پرسشنامه

ابزار گردآوری داده­ها

اجرای هر پژوهش نیازمند ابزاری جهت گردآوری داده­ها، به منظور پاسخگویی به سؤالات و تبیین آن­ها می­باشد. یکی از ابزارهای متداول جهت جمع­آوری اطلاعات، پرسشنامه می­باشد، لذا در پژوهش حاضر با توجه به ماهیت سؤال­ها و اهداف آن، از پرسش نامه «سنجش نگرش نسبت به اینترنت» که حقایق و همکاران مبادرت به تدوین آن کرده، جهت گردآوری داده­ها بهره­جویی شده­است. متغیرهای جمعیت شناختی شامل جنسیت، تأهل، سن، رشته تحصیلی، و دانشگاه محل تحصیل می­باشد. با توجه به چارچوب پژوهش، پرسشنامه از چهار بخش و با توجه به زمینه ­های موضوع مدلIAS مشتمل بر چهار خرده مقیاس احساس خودکارآمدی، مفید دانستن اینترنت، اضطراب اینترنت و لذت­بخش بودن اینترنت تنظیم شده­ که هر خرده مقیاس شامل ۱۰ سؤال است و هر سؤال در یک طیف لیکرت پنج درجه­ای (کاملاً موافقم، موافقم، تا حدودی موافقم، مخالفم و کاملاً مخالفم) می­باشد. در جدول ۳-۲ تناظر سؤالات پرسشنامه با پرسش­های پژوهش مورد توجه واقع شده­است.

جدول ۳-۲. تناظر سؤالات پرسشنامه با هر یک از پرسش­های پژوهش

۳-۵-۱- روایی پرسشنامه

به منظور سنجش اعتبار ابزار گردآوری داده­ها، پرسشگر مجدداً روایی و پایایی پرسشنامه را به منظور تجدید اعتماد خاطر اندازه­گیری کرد. از نظر مفهومی، روایی[۱] درصدد پاسخگویی به این مطلب است که، آیا ابزار یا رویه اندازه­گیری آن­چه را که تصور اندازه­گیری دارد، انجام داده و اندازه می­گیرد؟ (شعبانی و سعادت، ۱۳۸۸، ص۷۸-۷۹)؛ به عبارت دیگر هدف از روایی ابزار آن است که وسیله اندازه­گیری بتواند خصیصه­ها و ویژگی­های مورد نظر را اندازه­گیری کند (خاکی، ۱۳۷۸، ص۲۲۸). روش­های متعددی برای تعیین ابزار اندازه­گیری وجود دارد که از میان آن­ها می­توان به روایی محتوا[۲]، روایی سازه[۳]، روایی وفاقی[۴] و روایی همگرا[۵] اشاره نمود. برای روایی پرسشنامه "سنجش نگرش اینترنتی"، از روایی محتوایی استفاده شد.

۳-۵-۲- پایایی پرسشنامه

پایایی[۶] یکی از ویژگی­های فنی ابزار اندازه­گیری است و با این امر سروکار دارد که ابزار اندازه­گیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی بدست می­دهد. روش­های مختلفی برای تعیین پایایی ابزار اندازه­گیری وجود دارد که در این تحقیق با توجه به این­که ابزار پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفته و در این پرسشنامه خصیصه­ها و مؤلفه­های مختلفی اندازه­گیری شده­، از فرمول آلفای کرونباخ[۷] برای تعیین پایایی استفاده شده است (گودرزی، ۱۳۸۸، ص۲۳). در نهایت ضریب آلفای کرونباخ برابر ۹۶/۰ محاسبه گردید. جدول ۳-۳ ضریب پایایی هر یک از متغیرهای موجود در پرسشنامه را نشان می­دهد.

جدول ۳-۳. ضریب پایایی متغیرهای موجود در پرسشنامه