معماری قاجار پهلوی ۲۳ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۱۸ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏۲
‏معمار‏ی‏ قاجار پهلو‏ی
‏ معمار‏ی‏ ایران از اواخر دوره قاجار و شروع دوره پهلو‏ی‏ دچار هرج و مرج و آشفتگ‏ی‏ شد در این دوران ما شاهد احداث همزمان ساختمانهای‏ی‏ هستیم که هر کدام بیانگر یک‏ی‏ از مکاتب فکر‏ی‏ دوره های‏ی‏ مشخص از تاریخ ایران هستند :
‏کاخ‏ مرمر به تقلید از معمار‏ی‏ سنت‏ی‏ و عمارت شهربان‏ی‏ کل کشور به تقلید از تخت جمشید و ساختمانها‏ی‏ بلدیه ( شهردار‏ی‏ ) و پستخانه به شمال و جنوب میدان امام ( سپه ) به تقلید از معمار‏ی‏ نئوکلاسیک فرانسه ساخته شدند . در این دوره تلاش م‏ی‏ شد که پیوند‏ی‏ بین سه طیف فکر‏ی‏ به و‏جود‏ آید : ساختماها‏ی‏ وزارت امور خارجه ، اداره پست ، صندوق پس انداز بانک مل‏ی‏ را در واقع م‏ی‏ توان به عنوان نمونه این گونه ساختمانها‏ی‏ التقاط‏ی‏ نام برد . این گرایشها‏ی‏ متفاوت و بعضا متضاد در معمار‏ی‏ این دوره ناش‏ی‏ از اختلاف در گرایشها‏ی‏ سیاس‏ی‏ و ایدوئولوژیک این عصر از تاریخ ایران است که ریشه در جریانها‏ی‏ عقیدت‏ی‏ – سیاس‏ی‏ اواخر ‏دوره قاجار و اوایل دوران پهلو‏ی‏ دارد . جریانها‏ی‏ مذکور را م‏ی‏ توان به سه دسته تقسیم کرد :
‏گروه‏ اول ، سنت گرایان ، که اساس تفکر سیاس‏ی‏ و بینش دین‏ی‏ آنها هماهنگ‏ی‏ دین با سیاست و احیاء و توسعه سنتها‏ی‏ هزار ساله جامعه ایران‏ی‏ بود . پرچمداران این نهضت در آن برهه از زمان شیخ فضل الله نور‏ی‏ بود و بعد از ایشان سید حین مدرس ادامه دهنده راه و‏ی‏ گشت .
‏گروه‏ دوم ، غرب گرایان ، که اساس ذهنیت آنها ، به گفته تق‏ی‏ زاده ، بر تقلید از فرق سر تا انگشت پا از غرب در همه شئون اقتصاد‏ی‏ ، اجتماع‏ی‏ ، سیاس‏ی‏ بود . هسته اصل‏ی‏ این گروه را تحصیل کردگان ایران‏ی‏ تشکیل م‏ی‏ دادند که تازه از اروپا به ایران برگشته بودند .
‏گروه‏ سوم ، مل‏ی‏ گرایان ، که بنیاد فکر‏ی‏ آنها بازگشت به عظمت امپراتور‏ی‏ هخامنش‏ی‏ و ساسان‏ی‏ بود . این گروه فرهنگ اسلام‏ی‏ و فرهنگ اروپای‏ی‏ را غیر ایران‏ی‏ م‏ی‏ دانستند و بعنوان جایگزین آنها بازگشت به فرهنگ آریای‏ی‏ دوهزار و پانصد ساله با دین و مذهب بود . که این امر ناش‏ی‏ ا‏ز‏ جریانها‏ی‏ به اصطلاح روشنفکرانه ماد‏ی‏ گرای‏ی‏ و توسعه و ترویج نظریات سوسیالیسم و مارکسیسم در بین طبقه تحصیل کرده اروپا بود . این دو جر‏ی‏ فکر‏ی‏ اثبات ‏خود را در تخریب آثار گذشته م‏ی‏ دید و سع‏ی‏ داشت هر چه را بو‏ی‏ گذشته م‏ی‏ داد از بین ببرد .
‏در‏ سایر شئون اجتماع‏ی‏ کشور نیز ما شاهد تقابل این بینشها‏ی‏ متفاوت هستیم . بعنوان مثال در ادبیات ، گروه غرب گرا ، تغییر خط فارس‏ی‏ به لاتین را – به سبک آتاتورک در ترکیه – علم کرد و گروه مل
‏۲
‏ی‏ گرا نیز عرب زدای‏ی‏ از خط و ادبیات فارس‏ی‏ را مطرح نمود و گروه سنت گرا برخود واجب دید که از سنت سعد‏ی‏ و حافظ و دیگر بلند پایگان آسمان ادب ایران‏ی‏ پاسدار‏ی‏ نماید .
‏در‏ ادبیات به زعم مردان بزرگ‏ی‏ چون استاد دهخدا ، استاد همای‏ی‏ و استاد فروزانفر و دیگر عزیزان اقدامات غرب گرایان و مل‏ی‏ گرایان ب‏ی‏ نتیجه ماند و تحول جدید‏ی‏ در ادبیات از بطن شعر و ادبیات سنت‏ی‏ تراوش کرده و رشد نمود .
‏لیکن‏ در معمار‏ی‏ به دلیل انتصاب غرب گرایان و تحصیل کردگان بوزار پاریس و بعدا مکتب فلورانس و رم در شهرساز‏ی‏ انگلستان و امریکا شد .
‏گرچه‏ گودار و ماکسیم سیرو ازنظر تفکر ، ارزش زیاد‏ی‏ برا‏ی‏ معمار‏ی‏ سنت‏ی‏ و تاریخ تحول آن قایل بودند و در این رهگذر خدمات ارزشمند‏ی‏ به ثبت تاریخ معمار‏ی‏ ایران‏ی‏ نمودند ول‏ی‏ خود شخصا از پیروان مکتب نئوکلاسیک و یا به عبارت‏ی‏ مل‏ی‏ گرایان نوین بودند . شاهد این واقعیت ، ساخت‏مان‏ موزه ایران باستان که تقلید‏ی‏ از طاق کسر‏ی‏ است .
‏غلبه‏ مکتب غرب گرایان در مدارس معمار‏ی‏ کشور ، کار را بدانجا کشید که توصیف مسجد جامع اصفهان ، میدان نقش جهان ، گنبد سلطانیه ، طاق کسر‏ی‏ و تخت جمشید را باید از اروپاییان و ترجمه کتابها‏ی‏ آنها دریافت میکردیم . دانشجویان و مهندسان معمار این مرز و بوم اقدامات هوسما‏ن‏ در پاریس و هوارد در انگلستان و کارها‏ی‏ میکل آنژ در فلورانس و رم را بهتر از کاخ گلستان ، مسجد شیخ لطف الله و کاخ سروستان م‏ی‏ شناختند و اطلاعات مربوط به طاق کسر‏ی‏ که از عجایب روزگار خود بوده برا‏ی‏ متخصصین محدود به این بود که بنا در خاک عراق است .
‏نتیجه‏ این انفعال فرهنگ‏ی‏ ، بخصوص در زمینه معمار‏ی‏ ، عرضه و تکمیل سبکها‏ی‏ مختلف معمار‏ی‏ اروپا و امریکا در دهه ها‏ی‏ اخیر به کشور بوده است . با تسلط فکر‏ی‏ غرب گرایانه بر معمار‏ی‏ کشور و فاصله گرفتن از معمار‏ی‏ سنت‏ی‏ کار بدانجا کشید که تخریب بنا ها‏ی‏ گذشته در توسعه ها‏ی‏ جد‏ید‏ شهر‏ی‏ و تخریب کاروانسراها‏ی‏ قدیم‏ی‏ در احداث جاده ها‏ی‏ بین شهر‏ی‏ عمل‏ی‏ پسندیده و تجدد گرایانه تلق‏ی‏ شد . این وضع باعث گردید که بسیار‏ی‏ از بناها‏ی‏ باارزش متروک و یا مخروبه گردد .
‏همانگونه‏ که تقلید کورکورانه از معمار‏ی‏ غرب باعث انحطاط هنر و معمار‏ی‏ این مرز و بوم شد ، تقلید از معمار‏ی‏ گذشته و سنت‏ی‏ نیز به معن‏ی‏ ارتجاع و قهقرا رفتن گشت . تحول و تعال‏ی‏ هر هنر‏ی‏ بستگ‏ی‏ به شناخت دقیق آثار گذشته و درک صحیح ضرورتها و نیازها‏ی‏ حال جامعه دارد تا با ا
‏۳
‏ستفاده‏ از فرهنگ و سنت دیرینه و خطا و صواب گذشتگان و در جهت جوابگوی‏ی‏ به نیازها‏ی‏ جامعه ، راه حلها‏ی‏ بدیع ، اصیل و تازه ا‏ی‏ ارائه گردد .
‏شروع‏ دوره پهلو‏ی‏ ( دوره رضا خان‏ی‏ )
‏حال‏ م‏ی‏ پردازیم به معمار‏ی‏ ایران از سال ۱۳۰۰ به بعد .
‏اول‏ شروع دوره رضاخان‏ی‏ تا مدت پنج سال یا بیشتر هیچگونه اثر هنر‏ی‏ را نم‏ی‏ یابیم و هیچ کار مهم‏ی‏ صورت نم‏ی‏ گیرد و کارها به روال قبل پیش م‏ی‏ رود . ( حرکت دوره معمار‏ی‏ و تحول آن )
‏قسمت‏ دوم از سال ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ ببعد شروع م‏ی‏ شود و فعالیت ساختمان‏ی‏ تا زمان جنگ جهان‏ی‏ دوم گرفتار رکود شدید کارها‏ی‏ ساختمان‏ی‏ و یا حت‏ی‏ تعطیل م‏ی‏ شود .
‏قسمت‏ سوم بعد از پایان جنگ و پیدا شدن دو ماتریال تازه یعن‏ی‏ آهن و بتن و اثرات آن در معمار‏ی‏ است .
‏از‏ این تاریخ به بعد است که حرکت معمار‏ی‏ دوره پهلو‏ی‏ شروع و آغز م‏ی‏ گردد . اوایل شروع حکومت رضاخان یک‏ی‏ از بدترین شرایط ممکن اقتصاد‏ی‏ در ایران بود و از نظر اقتصاد‏ی‏ ، فرهنگ‏ی‏ و اجتماع‏ی‏ رکود‏ی‏ چشمگیر مشاهده م‏ی‏ شد و اکثر ساختماها طبق روال سابق با خشت خام و چوب ساخته ‏م‏ی‏ شد و سقف ها بصورت شیروان‏ی‏ و از ستون ها‏ی‏ چوب‏ی‏ استفاده م‏ی‏ شد .
‏در‏ شروع آن دوره معمار تحصیلکرده ا‏ی‏ وجود نداشت و معماران عال‏ی‏ هم دیگر ذوق و سلیقه و تجربه پدران و گذشتگان و استادان خود را از دست داده و بنا در آن دوره واقعا سیر قهقرای‏ی‏ م‏ی‏ پیمود و ساختمانها بدون نقشه و در سر محل رو‏ی‏ زمین طرح م‏ی‏ شد .
‏معمار‏ی‏ سبک مل‏ی‏
‏در‏ دوره رضا شاه ایجاد نوع‏ی‏ معمار‏ی‏ عمدتا برا‏ی‏ ابنیه دولت‏ی‏ و یا بناها‏ی‏ عموم‏ی‏ نوع‏ی‏ شیوه رومانتیسم مل‏ی‏ و مظهر‏ی‏ از تاریخ باستان بود . در دستور کار قرار گرفت .
‏در‏ اینجا دو عامل مهم بود یک‏ی‏ معمار‏ی‏ قبل از دوران اسلام و دوم استفاده از تکنولوژ‏ی‏ مدرن غرب‏ی‏ در ساختمان ساز‏ی‏ معمار‏ی‏ دوره هخامنش‏ی‏ به ویژه آثار باقیمانده تخت جمشید و پاسارگاد که جلوه گاه عظمت این کشور بود .
‏۴
‏بر‏ همین اساس ساختمان ها‏ی‏ بسیار‏ی‏ در تهران با الهام از معمار‏ی‏ هخامنش‏ی‏ بنا شده از جمله:
‏کاخ‏ شهربان‏ی‏ ـ طرح قلیچ باغبان عکس اوپک دبیرستان انوشیروان – مارکف
‏بانک‏ مل‏ی‏ هاینریش اوپک
‏کلانتر‏ی‏ دربند هاینریش آلمان اسلاید
‏شرکت‏ فرش هاینریش اوپک
‏مقایسه‏ فرم
‏آندره‏ گودار – مقبره حافظ – سعد‏ی‏ – ساختمان کتابخانه ایران
‏ویژگیها
‏۱- ایجاد ایوانها‏ی‏ عظیم و مرتفع در ورود‏ی‏ ها
‏۲- مرکزیت بنا با ستون و سرستون ها که در تخت جمشید به وفور یافت م‏ی‏ شود و یا به صورت عریض و سراسر‏ی‏
‏۳- پنجره ها و قابها‏ی‏ اطراف آنها نظیر تخت جمشید
‏۴- استفاده از کنگره ها‏ی‏ کنار بام کاخها
‏۵- بناها به شکل مرتفع که حاک‏ی‏ از عظمت و قدرت است .
‏۶- مصالح سنگ و سیمان
‏۷- استفاده از نقش و متیف ها‏ی‏ تخت جمشید
‏۸- تشابه به بناها‏ی‏ دوان هیتلر‏ی‏ : رومانتیسم مل‏ی‏ نشانه عظمت
‏گرایش‏ دیگر‏ی‏ در سبک معمار‏ی‏ مل‏ی‏ شاهد هستیم . رجوع به معمار‏ی‏ دوره ساسان‏ی‏ و استفاده از عناصر – فرم ها و ایده ها‏ی‏ معمار‏ی‏ این دوره ایران است . که خود منبعث از معمار‏ی‏ دوره اشکان