طرح بانک اطلاعات پروژه های تحقیقاتی و مدارک علمی آب با تأکید

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۷ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏طرح بانک اطلاعات پروژه های تحقیقاتی و مدارک علمی آب با تأکید بر تهیه مدرک
‏فصلنامه اطلاع رسانی. دوره ۱۳ ، شماره ۲ زمستان ۱۳۷۶‏
 
‏کلیدواژه‎‏ ها
‏… آب … بانک اطلاعاتی … منابع آب … طرح‎‏های تحقیقاتی … استاندارد
چکیده
هدف از اجرای این طرح، جمع آوری و سازماندهی اطلاعات مربوط به پروژه های تحقیقاتی و مدارک علمی آب است. اطلاعات گردآوری شده به همراه چکیده آن‎‏ها با استفاده از دستورالعمل US MARC BIBLIOGRAPHIC FORMAT 1995‏ به کاربرگه ها منتقل و پس از انجام کنترل‎‏های لازم به ماشین وارد شده است. تاکنون اطلاعات مربوط به ۵۰۰۰ مدرک (مقاله سمینار، گزارش تحقیقاتی، پایان‎‏ نامه، مقاله مجله) وارد ماشین شده و بازیابی اطلاعات و مدارک توأماً امکان‎‏پذیر است. مدارک به زبان‎‏های فارسی، انگلیسی، فرانسه، آلمانی و روسی، و توصیفگرها به دو زبان فارسی و انگلیسی است.
‏در سال ۱۳۷۴ بنا به نیاز وزارت نیرو به این بانک اطلاعاتی، قرارداد همکاری چهار سال های بین این وزارتخانه و مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران منعقد گردید. در وزارت نیرو کلیه امور پژوهشی آب زیرنظر شورای تحقیقات آب انجام می‎‏گیرد. در واقع اعضای این شورا برای تصویب طرح‎‏های تحقیقاتی مربوط به آب در وزارت نیرو، به یک بانک اطلاعاتی از مدارک تحقیقاتی کار شده در دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی کشور نیاز دارند تا در اسرع وقت بتوانند به اطلاعات و چکیده ای از مدارک، یا در صورت لزوم به اصل آن‎‏ها دسترسی حاصل نمایند.
هدف از اجرای این طرح جمع آوری و سازماندهی اطلاعات مربوط به پروژه های تحقیقاتی و مدارک علمی آب در موضوعات زیر است:
هیدرولوژی، صنایع آب آشامیدنی، مدیریت بهره برداری از آب، حقوق آب، آلودگی آب، توزیع آب، آب‎‏های زیرزمینی، آب‎‏های سطحی، نزولات جوی، آلودگی دری، آبیاری و زهکشی، کنترل سیلاب، کیفیت آب، طبقه‌بندی کیفیت آب، سدسازی و صنایع ذیربط، ارتباط خاک و آب، اقتصاد آب، آب و جمعیت، خاک شناسی، زمین شناسی و زلزله، ژئوفیزیک، ژئو تکنیک، استانداردهای آب.
اطلاعات گردآوری شده پس از انجام کنترل‎‏های لازم به رایانه وارد می‎‏شود و می‎‏توان از طریق نام نویسنده، نام سازمان، عنوان، توصیفگر، کلید واژه، نام سازمان یا اسامی افراد (چنانچه توصیفگر واقع شده باشند)، اسامی جغرافیایی، ناشر، منبع، سال و چکیده به بازیابی اطلاعات و در صورت لزوم به بازیابی اصل مدرک اقدام کرد.
‏مراحل انجام کار
‏ابتدا دانشگاه ها و مؤسسات تحقیقاتی که در زمینه آب و موضوعات مورد قرارداد فعالیت تحقیقاتی داشتند شناسایی شدند و با توجه به یکی از اهداف مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران که استاندارد کردن فعالیت‎‏های اطلاع‎‏رسانی مرکز برای وصل شدن به شبکه های اطلاعاتی جهانی است، بخش رایانه مرکز با بهره‎‏ گیری از دستورالعمل US MARC BIBLIOGRAPHIC FORMAT 1995‏ به طراحی کاربرگه ها اقدام نمود. تاکنون کاربرگه های مربوط به گزارش‎‏های تحقیقاتی، پایان نامه ه، مقالات سمیناره، و مقالات مجلات تهیه شده و کار برگه مدارک استاندارد و نقشه در دست نهیه است. ابتدا کاربرگه ها به طور آزمایشی مورد استفاده قرار گرفتند و پس از رفع اشکالات و انطباق با وضعیت مدارک فارسی و انجام تصحیحات لازم، برای کار وسیع آماده شدند. مدارک گردآوری شده پس از آماده
‎‏ سازی و شماره گذاری با استفاده از اصطلاحنامه های زیر نمایه سازی شدند:
۱.Thesaurus of water resources terms‏،
۲.TEST (Thesaurus of Engineering and Scientific Terms)‏،
۳.Ei Thesaurus‏،
۴.SPINES Thesaurus‏،
۵.Thesaurus of Law.
‏کلیدواژه های انتخابی که در اصطلاحنامه های مذکور موجود نبودند با فرهنگ‎‏ها و واژگان های زمین ‎‏شناسی، فنی و مهندسی، کشاورزی، محیط زیست، حقوق، جامعه شناسی و جز این‎‏ها کنترل شدند.
در این بانک اطلاعاتی اصل مدارک به زبان‎‏های فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی و توصیفگرها به دو زبان فارسی و انگلیسی است. مدارکی که دارای چکیده بودند، چکیده آن‎‏ها عیناً به ماشین منتقل شدند.
اطلاعات منتقل شده به کاربرگه ها سپس با فرمت IRANMARC‏ معین و استفاده از نرم افزار CDS/ISIS‏ به ماشین داده شده است. در حال حاضر کارهای اطلاعاتی مربوط به ۷۰۰۰ مدرک به اتمام رسیده و در پایان طرح، ۱۰۰۰۰ رکورد و اطلاع ذخیره و بازیابی می‎‏شوند که پس از انجام تصحیحات لازم و هماهنگی توصیفگرها و ایجاد ارتباط بین ارجاعات به چاپ مجموعه های ۱۰۰۰ تایی از اطلاعات آب اقدام می‎‏شود.
نتایجی که از این بانک اطلاعاتی حاصل می‎‏شود به قرار زیر است:
۱. امور آب وزارت نیرو، و کلیه سازمان‎‏های پژوهشی و دانشگاه های کشور با استفاده از این بانک اطلاعاتی می‎‏توانند از دوباره‎‏ کاری‎‏های تحقیقاتی ممانعت به عمل آورند.
۲. اطلاعات آن می‎‏تواند مورد استفاده در برنامه ریزی آب کشور قرار گیرد و چنانچه کلیه مدارک موجود گردآوری شوند و به زور برسند، می‎‏توان آن‎‏ها را به مجموعه ها و زیر مجموعه های موضوعی زیر دسته بندی کرد:
الف – سدسازی: شامل بخش‎‏های مطالعات منابع آب و کنترل سیلاب‎‏ه، آنالیز سازه های هیدرولیک، سدهای بتنی، سدهای خاکی، ژئوتکنیک، زمین شناسی؛
ب – آب و فاضلاب: شامل آب‎‏های سطحی، آب‎‏های زیرزمینی، آبرسانی،…؛
پ – آبیاری و زهکشی: شامل بخش‎‏های آبیاری و زهکشی، کشاورزی، سدهای انحرافی؛
ت – حفاظت خاک و آب و آبخیزداری: شامل بهره برداری بهینه از منابع آب و خاک،…؛
ث – جنبه های مختلف زیست‎‏محیطی آب: شامل بخش‎‏های محیط زیست انسانی، محیط زیست طبیعی و ارزیابی اثرات زیست محیطی؛
ج – جمعیت: شامل مطالعات مربوط به جمعیت شهرها و روستاهای کشور،…؛
چ – هواشناسی: شامل مطالعات مربوط به باران، برف، درجه حرارت محیط،…
در اینجا لازم ا ست به شرح مختصری درباره مدارک مربوط به موضوعات فوق اشاره شود.
‏
‏الف – سدسازی
‏سدها ساختمان‎‏های عظیم بشر ساخت می‎‏باشند که به دلیل پیچیدگی و دخالت پارامترهای فیزیکی، ژئومکانیکی، هیدرولوژیکی، سازه‎‏ای، و فرسودگی مصالح به سرمایه گذاری سنگینی نیاز دارند. بعلاوه، سدسازی نیاز به تحقیقات قبلی، و پس از ساخت نیز به جهت نگهداری احتیاج به بازرسی ادواری و مستمر فنی دارد که در تمام این مراحل داشتن اطلاعات دقیق، صحیح و کامل مورد نیاز است.
یکی از پارامترهایی که در پروژه های سدسازی در ایران باید به آن توجه داشت، سدهای واقع در مناطقی است که از سنگ
‎‏های انحلال‎‏ پذیر(۳) بخصوص سنگ آهک تشکیل شده‎‏اند و با توجه به پایداری و دوام پذیری این گونه پروژه ها از دیدگاه اقتصادی و هزینه های گزافی که دارند، عدم توجه به وضعیت زمین‎‏شناختی منطقه و ویژگی‎‏های فنی و مهندسی مشکلاتی به بار خواهد آورد. بررسی زمین شناختی قسمت‎‏های جنوب و جنوب غربی (۷)“ (۸)“ (۱۶) ایران نشان داده که لایه های زمین را در این مناطق سنگ‎‏های کربنه تشکیل داده‎‏اند که موجب تشکیل مناطق کارستی شده است. داشتن اطلاعات و مدارک لازم در پروژهای سدسازی بخصوص در این مناطق که ۰۶/۰ درصد مساحت کل کشور است از اولویت ویژه ای برخوردار است. به همین جهت در این پروژه ها داشتن شناخت از وضعیت زمین‎‏شناختی، خواص فیزیکی، مکانیکی، شیمیایی (۱۷)، (۲۴) سنگ‎‏ها از ضروریات است.
یکی دیگر از پارامترهای مهم در پروژه های سدسازی، زلزله(۲۶) است. با توجه به این که سرزمین ایران پوسته‎‏ای چین خورده است که در آن شکستگی‌ها و گسل‎‏های فراوانی دیده می‎‏شود، مدارک مربوط به مطالعات زمین‌شناختی و زلزله شناختی در تأسیسات آبی بخصوص سدها نقش مهمی را ایفا می‎‏نماید؛ بخصوص که زلزله ها از عوامل اصلی رسوب‎‏گذاری در پشت سدها(۲) است. بعلاوه به عناوینی از پایان نامه ها برخورد شد که علل رسوب‎‏گذاری در پشت بعضی از سدهای ایران (۴)،(۱۴)،(۳۰) و نحوه رسوب‎‏زدایی (۱۳)، (۲۳) را مورد بررسی قرار داده بودند که به مجموعه این بانک افزوده شد.
از نظر جغرافیایی، نیمی از مساحت ایران مناطق کوهستانی، و حدوداً یک چهارم کل کشور دارای شیب بیش از ۱۵ درجه است. این وضعیت، وقوع زلزله های کوچک و بزرگ، همچنین وجود گسله ها و وقوع بارندگی در این مناطق، پدیده‎‏ای را به وجود آورده است که موجب حرکت مواد در دامنه ها (زمین لغزش) (۲۹) می‎‏شود. بدین لحاظ کلیه مدارک مؤسسه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله که یکی از واحدهای تابعه وزارت فرهنگ و آموزش عالی می‎‏باشد و در سال ۱۳۶۸ تأسیس شده مورد بررس قرار گرفت و به گردآوری و آماده سازی مدارک آن اقدام شد.
در این ارتباط از مجموعه های انتشاراتی مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن، اداره کل مسکن و شهرسازی، وزارت مسکن و شهرسازی، سازمان زمین‎‏شناسی و سازمان نقشه‎‏برداری نیز در این بانک اطلاعاتی استفاده شده است.
‏
‏ب – آب و فاضلاب
‏در این مبحث در بین پایان نامه ه، مقالات سمیناره، گزارش‎‏های تحقیقاتی، و مقالات علمی مجلات به عناوین فراوانی برخورد شد که درباره آب‎‏های سطحی (رودخانه ها و چشمه ها و …) آب‎‏های زیرزمینی (شامل چاه ها و قنات‎‏ها و …) و نوسانات سطح این آب‎‏ها بود. همینطور وضعیت کیفی آب مشروب برخی از شهرها و روستاها بررسی شده بود. در مبحث فاضلاب به عناوینی درباره چگونگی استفاده از فاضلاب‎‏ها (۲۰)، بررسی‎‏هایی بر روی مقدار فلزات سنگین یا سموم حاصل از پساب و فاضلاب (۲۸) صنایع و تغییراتی که آن‎‏ها بر خواص شیمیایی آب‎‏های سطحی و زیرزمینی (۵)، (۱۱)، (۱۲) ایجاد می‎‏نمایند، یا عناوینی که در جهت بهبود کیفیت آب نوشته شده‎‏اند برخورد شد. نتایج بسیاری از بررسی‎‏ها کاربردی است. به عنوان مثال موضوعی یکی از این مدارک ”بررسی و مقایسه میزان آب شستگی (Scour‏) اطراف آب‎‏شکن (Groin‏)های باز با استفاده از مدل هیدرولیکی (۱۹) است و پژوهشگر به این نتیجه رسیده که به منظور ممانعت از فرسایش سواحل ایران، استفاده از آب‎‏شکن‎‏های باز مناسب‎‏تر از نوع بسته آن است و تأکید می‎‏نماید که این سازه ها در ارتباط با فرسایش سواحل تاکنون در ایران طراحی و اجرا نشده است. با یک بررسی اجمالی از مدارک گردآوری شده در موضوع آب و فاضلاب، برناکامل بودن تحقیقات و این که اکثر تحقیقات انجام شده به صورت پراکنده بوده و بدون استفاده از نتایج آن رها شده
‎‏اند و به این که هیچ انسجام و هماهنگی بین آن‎‏ها برقرار نیست پی می ‎‏بریم.
‏پ- آبیاری و زهکشی
‏در مبحث آبیاری,‌عناوین کار شده شامل تحقیقاتی است درباره روش‎‏های مختلف آبیاری و مقایسه آن‎‏ها با روش‎‏های آبیاری سنتی (۲۷) در ایران، چگونگی استفاده از آب‎‏های شور و لب شور (۲۱)، ایجاد سدهای مخزنی برای تعدیل شوری آب‎‏، بررسی علل شوری آب بعضی از رودخانه ه، و بررسی اثر رژیم‎‏های مختلف آبیاری گیاهان. در این رابطه مقدار آب آبیاری، راندمان مصرف آب و نیاز آبی گیاه (تبخیر و تعریق حقیقی)، و ایجاد پتانسیل آب و خاک بررسی شده است. احداث شبکه های آبیاری و زهکشی، و روش‎‏های مختلف استفاده از آب‎‏ های شور در آبیاری مورد مطالعه قرار گرفته است.
‏ت – حفاظت خاک، آب و آبخیزداری
‏در این ارتباط مطالعات وسیعی در مؤسسه تحقیقات خاک و آب وزارت کشاورزی انجام شده و خاک‎‏های نقاط مختلف کشور به صورت اجمالی، تفصیلی و نیمه تفصیلی بررسی شده که سعی گردید کلیه مطالعات مرتبط با موضوع آب و خاک در این ارتباط با کنترل سیلاب و مهار آن، فرسایش خاک (۲۲) و آب شستگی و همچنین مطالعات زمین ‎‏شناختی در ارتباط با تغذیه مصنوعی، و استفاده از آب‎‏های شور کویرهای ایران برخورد شد که این نوع مدارک نیز گردآوری شدند.
‏ث – جنبه های مختلف زیستی محیطی آب
‏در بین مدارک گردآوری شده، عناوین متعدد دال بر بررسی وضع بهداشتی آب‎‏های سطحی و زیرزمینی است. بررسی غلظت ترکیبات ازته، کلروره، آرسنیک و ترکیبات سمی در آب‎‏های زیرزمینی، و بررسی‎‏هایی درآب‎‏های زیرزمینی، و بررسی‎‏هایی درباره آب رودخانه های مختلف ایران از نظر بهداشتی یا آب لوله‎‏کشی برخی از شهرهای ایران از نظر فیزیکی، شیمیایی، باکتریولوژیکی و انگلی (۱) مشاهده شد.
مطالعاتی هم صورت گرفته که نشاندهنده آلودگی آب چشمه های آب معدنی و آب‎‏ های گرم است که این دسته نیز گردآوری شدند. بررسی مقدماتی کلیه این مطالعات دال بر پراکنده و ناکامل بودن آن‎‏ها است.
‏ج ـ جمعیت
‏آب و جمعیت لازم و ملزوم یکدیگرند؛ بدین لحاظ در توسعه شهرها بررسی وضعیت جغرافیایی، میزان آب‎‏های سطحی و زیرزمینی، و جمعیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بدین جهت از ابتدای طرح، کلیه بررسی‎‏هایی که در این باره انجام شده در مد نظر بوده و به گردآوری مدارک آن اقدام شده است. بدین لحاظ آب مورد نیاز جمعیت شهره، واگذاری انشعاب، واگذاری اشتراک فاضلاب، لوله گذاری آب، لوله گذاری فاضلاب و فروش آب در این مبحث مطرح است. بررسی های مربوط به کیفیت آب از نظر بهداشتی، فیزیکی، شیمیایی، میکروبی، انگلی و علل آلودگی، (۱۸) همچنین بررسی‎‏های مربوط به مواد مورد نیاز جمعیت در آب مصرفی، مانند ید و فلوئور (۱۵)، (۱۰) و روش‎‏های انداز هگیری و تنظیم مقدار این عناصر مفید گردآوری شده است.
‏چ- هواشناسی
‏واقع شدن ایران بر روی کمربند خشک جهانی موجب شده که رژیم‎‏های بارندگی آن از ویژگی