تحقیق بهزیستی از دیدگاه دین و روان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۳۱ صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

۱
‏بهزیستی‏ ‏از‏ ‏دیدگاه‏ ‏دین‏ ‏و‏ ‏روان‌شناسی‏
‏چکیده
‏نوشته‏ ‏حاضر،‏ ‏که‏ ‏بخشی‏ ‏از‏ ‏کتاب‏ ‏مقدمه‌ای‏ ‏بر‏ ‏روان‌شناسی‏ ‏مثبت‏ ‏است،‏ ‏به‏ ‏بررسی‏ ‏رابطه‏ ‏دین‏ ‏و‏ ‏معنویت‏ ‏با‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی‏ ‏می‌پردازد‏. ‏معنویت‏ ‏به‏ ‏تمایل‏ ‏انسان‏ ‏برای‏ ‏جست‌وجوی‏ ‏معنای‏ ‏زندگی‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏تعالی‏ ‏نفس‏ ‏یا‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏نیاز‏ ‏به‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏چیزی‏ ‏بزرگترو‏ ‏عالی‌تر‏ ‏ازخود‏ ‏انسان،‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏. ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏که‏ ‏دین‏ ‏به‏ ‏شکلی‏ ‏از‏ ‏جست‌وجوی‏ ‏معنوی‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏با‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏سنن‏ ‏رسمی‏ ‏و‏ ‏ویژه‏ ‏مرتبط‏ ‏است،‏ ‏در‏ ‏کانون‏ ‏این‏ ‏بحث‏ ‏قرار‏ ‏می‌گیرد‏. ‏البته،‏ ‏از‏ ‏منظر‏ ‏نویسنده،‏ ‏معنویت‏ ‏لزوماً‏ ‏به‏ ‏بافتی‏ ‏دینی‏ ‏وابسته‏ ‏نیست،‏ ‏اما‏ ‏ارتباط‏ ‏دینداری‏ ‏با‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏جسمی‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏علل‏ ‏و‏ ‏عواملی‏ ‏مرتبط‏ ‏باشد‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏عوامل،‏ ‏خود‏ ‏نتیجه‏ ‏دینداری‏ ‏هستند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏مقاله‏ ‏حاضر‏ ‏پژوهش‌های‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏شش‏ ‏گروه‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏عوامل‏ ‏ارائه‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏مهم‌ترین‏ ‏آنها‏ ‏پدیدایی‏ ‏احساس‏ ‏معنی‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏در‏ ‏زندگی‏ ‏توسط‏ ‏دین‌داری‏ ‏می‌باشد،‏ ‏شایع‌ترین‏ ‏راه‌های‏ ‏رسیدن‏ ‏به‏ ‏معنی‏ ‏بیشتر‏ ‏در‏ ‏زندگی‏ ‏بررسی‏ ‏و‏ ‏تجارب‏ ‏دینی‏ ‏و‏ ‏معنوی‏ ‏از‏ ‏جمله‏ ‏این‏ ‏راه‌ها‏ ‏هستند‏.
‏دین‏ ‏و‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی
‏واژه‏ «‏معنویت‏»‏ ‏به‏ ‏تمایل‏ ‏انسان‏ ‏برای‏ ‏جست‌وجوی‏ ‏معنای‏ ‏زندگی‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏تعالی‏ ‏نفس‏۲ ‏یا‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏نیاز‏ ‏به‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏چیزی‏ ‏فراتر‏ ‏از‏ ‏خودش‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏. ‏دین‏ ‏به‏ ‏شکلی‏ ‏از‏ ‏جست‌وجوی‏ ‏معنوی‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏آداب‏ ‏و‏ ‏سنن‏ ‏رسمی‏ ‏دینی‏ ‏مرتبط‏ ‏است،‏ ‏در‏ ‏حالی‏ ‏که‏ ‏معنویت‏ ‏به‏ ‏چنین‏ ‏بافتی‏ ‏وابسته‏ ‏نیست‏.۳ ‏از‏ ‏این‌روی،‏ ‏واژه‏ «‏معنویت‏»‏ ‏بیشتر‏ ‏به‏ ‏جست‌وجو‏ ‏برای‏ ‏امر‏ ‏قدسی‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏واژه‏ ‏دین،‏ ‏به‏ ‏جست‌وجویی‏ ‏اشاره‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏پایه‌های‏ ‏آن‏ ‏در‏ ‏شکل‌های‏ ‏رسمی‏ (‏نهادی‏) ‏معنویت‏ ‏قرار‏ ‏دارد‏.
‏در‏ ‏حال‏ ‏حاضر،‏ ‏تعداد‏ ‏نسبتاً‏ ‏قابل‌توجهی‏ ‏از‏ ‏مطالعات‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏چگونگی‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏معنویت‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏و‏ ‏روانی‏ ‏بررسی‏ ‏کرده‌اند‏.۴ ‏بیشتر‏ ‏این‏ ‏مطالعات‏ ‏نشان‏ ‏می‌دهند‏ ‏که‏ ‏افراد‏ ‏دین‌دارتر‏ ‏و‏ ‏افرادی‏ ‏که‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی‏ ‏بیشتری‏ ‏دارند،‏ ‏معمولاً‏ ‏از‏ ‏حیث‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏جسمی‏ ‏سالم‌تر‏ ‏هستند‏. ‏نتایج‏ ‏بررسی‌ها‏ ‏نشان‏ ‏می‌دهد‏ ‏که‏ ‏مشارکت‏ ‏بیشتر‏ ‏در‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی،‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏معناداری‏ ‏با‏ ‏بهزیستی‏ ‏بیشتر‏ ‏و‏ ‏میزان‏ ‏کمتر‏ ‏بزه‌کاری،‏ ‏مصرف‏ ‏الکل،‏ ‏سوءمصرف‏ ‏مواد‏ ‏و‏ ‏دیگر‏ ‏مشکلات‏ ‏اجتماعی‏ ‏مرتبط‏ ‏است‏.۵ ‏به‏ ‏گفته‏ ‏دیوید‏ ‏مایرز‏: «‏تحقیقات‏ ‏مکرر‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏مردم‏ ‏آمریکای‏ ‏شمالی‏ ‏و‏ ‏اروپا‏ ‏نشان‏ ‏می‌دهد‏ ‏که‏ ‏مردم‏ ‏دین‌دار‏ ‏بیش‏ ‏از‏ ‏بی‌دین‌ها‏ ‏احساس‏ ‏شادی‏ ‏و‏ ‏رضایت‏ ‏از‏ ‏زندگی‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏می‌کنند‏»‏.۶ ‏جیمز‏ ‏پیکاک‏ ‏و‏ ‏مارگارت‏ ‏پولوما‏۷ ‏دریافتند‏ ‏که‏ ‏احساس‏ ‏نزدیکی‏ ‏به‏ ‏خدا،‏ ‏بزرگترین‏ ‏و‏ ‏تنها‏ ‏پیش‌بینی‌کننده‏ ‏رضایت‏ ‏از‏ ‏زندگی‏ ‏در‏ ‏همه‏ ‏سنین‏ ‏است‏. ‏اما‏ ‏با‏ ‏اینکه‏ ‏همبستگی‏ ‏بین‏ ‏احساس‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی‏ ‏و‏ ‏دین‌داری‏ ‏معنادار‏ ‏است،‏ ‏میزان‏ ‏ارتباط‏ ‏معمولاً‏ ‏متوسط‏ ‏به‏ ‏پایین‏ ‏است‏.۸ ‏افزون‏ ‏بر‏ ‏این،‏ ‏مطالعات‏ ‏همواره‏ ‏ارتباطات‏ ‏معنادار‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏نمی‌کنند‏.۹
‏یافته‌های‏ ‏مغایر،‏ ‏ضرورتاً‏ ‏ارتباط‏ ‏میان‏ ‏بهزیستی‏ ‏و‏ ‏دین‏ ‏را‏ ‏نفی‏ ‏نمی‌کنند،‏ ‏بلکه‏ ‏موقعیت‌هایی‏ ‏را‏ ‏مشخص‏ ‏می‌کنند‏ ‏که‏ ‏ارتباط‏ ‏در‏ ‏آنها‏ ‏قوی‌تر‏ ‏است‏. ‏برای‏ ‏مثال،‏ ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏بهزیستی‏ ‏و‏ ‏دین‌داری‏ ‏معمولاً‏ ‏در‏ ‏زنان‏ ‏قوی‌تر‏ ‏از‏ ‏مردان‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏لحاظ‏ ‏نژادی‏ ‏نیز‏ ‏معمولاً‏ ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏بهزیستی‏ ‏و‏ ‏دین‌داری‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏امریکایی‌های‏ ‏افریقایی‌تبار‏ ‏بیشتر‏ ‏از‏ ‏سفیدپوستان‏ ‏است‏. ‏همچنین،‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏نیروی‏ ‏شفابخش‏ ‏دعا‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏امریکایی‌های‏ ‏افریقایی‌تبار‏ ‏قوی‌تر‏ ‏از‏ ‏سایر‏ ‏گروه‌های‏ ‏نژادی‏ ‏است‏.۱۰
۲
‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‌رسد‏ ‏سن‏ ‏نیز‏ ‏یک‏ ‏عامل‏ ‏موثر‏ ‏باشد‏. ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏بهزیستی‏ ‏معمولاً‏ ‏در‏ ‏افراد‏ ‏مسن‏ ‏قوی‌تر‏ ‏است‏.۱۱ ‏موریس‏ ‏اوکون‏ ‏و‏ ‏ویلیام‏ ‏استاک‏۱۲ ‏دریافتند‏ ‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏سطح‏ ‏مطلوب‏ ‏سلامت‏ ‏جسمانی،‏ ‏دو‏ ‏مورد‏ ‏از‏ ‏قوی‌ترین‏ ‏پیش‌بینی‌کننده‌های‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏افراد‏ ‏مسن‏ ‏هستند‏. ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏زندگی‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏مرگ‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏افراد‏ ‏مسن،‏ ‏با‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏هیجان‌انگیزی‏ ‏زندگی‏ ‏کنونی‏ ‏همبستگی‏ ‏بالاتری‏ ‏دارد‏.۱۳ ‏با‏ ‏نگاه‏ ‏به‏ ‏گستره‏ ‏زندگی‏ ‏مردم،‏ ‏در‌می‌یابیم‏ ‏که‏ ‏انگیزه‌های‏ ‏متفاوتی‏ ‏برای‏ ‏شرکت‏ ‏در‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏معنوی‏ ‏و‏ ‏دینی‏ ‏در‏ ‏مقاطع‏ ‏مختلف‏ ‏زندگی‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏. ‏مردم‏ ‏در‏ ‏نیمه‏ ‏نخست‏ ‏زندگی‏ ‏خود‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏دین‏ ‏را‏ ‏برای‏ ‏تکوین‏ ‏هویت‏ ‏و‏ ‏شکل‏ ‏دادن‏ ‏ارتباطات‏ ‏اجتماعی‏ ‏بخواهند؛‏ ‏اما‏ ‏در‏ ‏نیمه‏ ‏دوم،‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏نیاز‏ ‏به‏ ‏دین‏ ‏برای‏ ‏کمک‏ ‏به‏ ‏بازسازی‏ ‏اولویت‌های‏ ‏زندگی‏ ‏و‏ ‏مواجهه‏ ‏با‏ ‏واقعیت‏ ‏مرگ‏ ‏باشد‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏حال‏ ‏فرا‏ ‏رسیدن‏ ‏است‏.۱۴ ‏جالب‏ ‏اینکه‏ ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی‏ ‏و‏ ‏بهزیستی،‏ ‏در‏ ‏میان‏ ‏مردم‏ ‏ایالات‏ ‏متحده‏ ‏قوی‌تر‏ ‏از‏ ‏اروپایی‌هاست‏.
‏عوامل‏ ‏موثر‏ ‏دیگر،‏ ‏به‏ ‏جنبه‌های‏ ‏خاص‏ ‏دین‏ ‏که‏ ‏مورد‏ ‏ارزیابی‏ ‏قرار‏ ‏می‌گیرد،‏ ‏و‏ ‏نحوه‏ ‏اندازه‌گیری‏ ‏بهزیستی‏ ‏ارتباط‏ ‏دارند‏. ‏همبستگی‌های‏ ‏قوی‌تر‏ ‏و‏ ‏معنادارتر،‏ ‏معمولاً‏ ‏مبتنی‏ ‏بر‏ ‏رفتار‏ ‏واقعی‏ ‏دینی‏ ‏هستند،‏ ‏نه‏ ‏نگرش‌های‏ ‏دینی؛‏۱۵ ‏یعنی‏ ‏افرادی‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏مرتبط‏ ‏با‏ ‏ایمان‏ ‏دینی‏ (‏مانند‏ ‏حضور‏ ‏در‏ ‏کلیسا‏ ‏و‏ ‏دعا‏ ‏کردن‏) ‏شرکت‏ ‏می‌کنند،‏ ‏اغلب‏ ‏بهزیستی‏ ‏بیشتری‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏مقایسه‏ ‏کسانی‏ ‏که‏ ‏صرفاً‏ ‏دارای‏ ‏نگرش‌های‏ ‏دینی‌اند‏ ‏گزارش‏ ‏می‌کنند‏. ‏در‏ ‏واقع،‏ ‏بزرگترین‏ ‏پیش‌‌بینی‌کننده‏ ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏بهزیستی،‏ «‏فعالیت‏ ‏دینی‏ ‏عمومی‏»‏۱۶ ‏یا‏ ‏حضور‏ ‏فعالانه‏ ‏در‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی‏ ‏است‏.۱۷ ‏با‏ ‏این‏ ‏حال،‏ ‏برخی‏۱۸ ‏دریافته‌اند‏ ‏که‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی‏ ‏مانند‏ ‏حضور‏ ‏در‏ ‏کلیسا،‏ ‏بیشتر‏ ‏با‏ ‏گزارش‏ ‏افراد‏ ‏از‏ ‏رضایت‏ ‏از‏ ‏زندگی‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد،‏ ‏تا‏ ‏گزارش‏ ‏آنها‏ ‏از‏ ‏شادکامی‏. ‏همچنین‏ ‏معقول‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‌رسد‏ ‏که‏ ‏دین‏ ‏بر‏ ‏نحوه‏ ‏شکل‌گیری‏ ‏برداشت‏ ‏افراد‏ ‏از‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏زندگی‏ ‏تأثیر‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏. ‏مارگارت‏ ‏پولوما‏ ‏و‏ ‏بریان‏ ‏پندل‌تون‏۱۹ ‏دریافتند‏ ‏که‏ ‏اگر‏ ‏معیار‏ ‏بهزیستی،‏ ‏داشتن‏ ‏احساس‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏در‏ ‏زندگی‏ ‏باشد،‏ ‏پس‏ ‏ارتباط‏ ‏قوی‌تری‏ ‏بین‏ ‏بهزیستی‏ ‏و‏ ‏دین‌داری‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏.
‏با‏ ‏اینکه‏ ‏به‏ ‏طور‏ ‏کلی‏ ‏چند‏ ‏عامل‏ ‏مؤثر‏ ‏وجود‏ ‏دارد،‏ ‏اما‏ ‏پژوهش‌ها‏ ‏نشان‏ ‏می‌دهند‏ ‏که‏ ‏افراد‏ ‏پایبند‏ ‏به‏ ‏اعتقادات‏ ‏و‏ ‏آداب‏ ‏دینی،‏ ‏سطوح‏ ‏بالاتری‏ ‏از‏ ‏بهزیستی‏ ‏را‏ ‏تجربه‏ ‏می‌کنند‏. ‏همچنین،‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‏ ‏کم‏ ‏است،‏ ‏اما‏ ‏همواره‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏و‏ ‏بر‏ ‏کیفیت‏ ‏زندگی‏ ‏افراد‏ ‏تأثیر‏ ‏می‌گذارد‏.
‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏سلامت
‏یکی‏ ‏از‏ ‏جالب‌ترین‏ ‏حوزه‌های‏ ‏پژوهشی‏ ‏در‏ ‏سال‌های‏ ‏اخیر،‏ ‏بررسی‏ ‏ارتباط‏ ‏میان‏ ‏دین‌داری‏ ‏و‏ ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏است‏. ‏معمولاً‏ ‏افرادی‏ ‏که‏ ‏دین‌داری‏ ‏سطح‏ ‏بالاتری‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏می‌دهند،‏ ‏از‏ ‏لحاظ‏ ‏جسمانی‏ ‏کمتر‏ ‏به‏ ‏بیماری‏ ‏مبتلا‏ ‏می‌شوند‏. ‏از‏ ‏آنجا‏ ‏که‏ ‏میزان‏ ‏ابتلای‏ ‏آنها‏ ‏به‏ ‏سرطان‏ ‏و‏ ‏حملات‏ ‏قلبی‏ ‏پائین‌‌تر‏ ‏است،‏ ‏زندگی‏ ‏طولانی‌تری‏ ‏دارند؛‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏بیماری‏ ‏یا‏ ‏عمل‏ ‏جراحی‏ ‏سریع‌تر‏ ‏بهبود‏ ‏می‌یابند‏ ‏و‏ ‏درد‏ ‏را‏ ‏بیشتر‏ ‏تحمل‏ ‏می‌کنند‏.۲۰ ‏همچنین‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏زمینه،‏ ‏قوی‌ترین‏ ‏پیش‌بینی‌کننده‏ ‏شروع‏ ‏و‏ ‏تداوم‏ ‏بیماری‏ ‏ـ‏ ‏خواه‏ ‏افراد‏ ‏در‏ ‏مراسم‏ ‏دینی‏ ‏حاضر‏ ‏شوند‏ ‏یا‏ ‏نشوندـ‏ ‏مشارکت‏ ‏فعال‏ ‏است‏. ‏قوی‌ترین‏ ‏پیش‌بینی‏ ‏سرعت‏ ‏بهبود‏ ‏فرد‏ ‏یا‏ ‏درمان‏ ‏بیماری‏ ‏وخیم،‏ ‏استفاده‏ ‏از‏ ‏راهبردهای‏ ‏کنار‏ ‏آمدن‏ (‏مقابله‏) ‏دینی‏ ‏است‏.
‏با‏ ‏وجود‏ ‏این‏ ‏همه‏ ‏یافته‏ ‏مثبت،‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏سؤال‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏آیا‏ ‏دین‌داری‏ ‏پیامدی‏ ‏منفی‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏یا‏ ‏جسمی‏ ‏دارد‏.‏؟‏ ‏جورج‏ ‏و‏ ‏همکاران‏ ‏بیان‏ ‏می‌کنند‏ ‏که‏ ‏ما‏ ‏هیچ‌گونه‏ ‏شواهدی‏ ‏نیافتیم‏ ‏که‏ ‏دین‌داری‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏بر‏ ‏نمونه‌های‏ ‏معرف‏ ‏از‏ ‏جامعه
۳
‏ ‏تأثیر‏ ‏آسیب‌زا‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏. ‏اما‏ ‏شواهدی‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏خدمات‏ ‏پزشکی‏ ‏به‏ ‏سبب‏ ‏اعتقادات‏ ‏دینی‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏آسیب‌زا‏ ‏باشد‏. ‏در‏ ‏خانواده‌هایی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏جای‏ ‏روش‌های‏ ‏استاندارد‏ ‏پزشکی،‏ ‏به‏ ‏شفابخشی‏ ‏ایمان‏ ‏متوسل‏ ‏می‌شوند،‏ ‏نرخ‏ ‏مرگ‏ ‏کودکان‏ ‏بیشتر‏ ‏است‏.۲۱ ‏امریکایی‌های‏ ‏افریقایی‌تبار‏ ‏که‏ ‏عمیقاً‏ ‏به‏ ‏نیروی‏ ‏شفابخش‏ ‏دعا‏ ‏اعتقاد‏ ‏دارند‏ ‏نیز‏ ‏غالباً‏ ‏کمتر‏ ‏ورزش‏ ‏می‌کند‏ ‏و‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏فعالیت‏ ‏در‏ ‏حیطه‏ ‏مراقبت‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏خود‏ ‏اهتمام‏ ‏چندانی‏ ‏ندارند‏.۲۲ ‏در‏ ‏این‏ ‏مورد،‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‌رسد‏ ‏که‏ ‏ایمان‏ ‏قوی‏ ‏به‏ ‏نیروی‏ ‏دعا،‏ ‏باعث‏ ‏می‌شود‏ ‏این‏ ‏افراد‏ ‏ـ‏ ‏ظاهراً‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏اعتقاد‏ ‏که‏ ‏دعا‏ ‏آن‌قدر‏ ‏نیرومند‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏می‌تواند‏ ‏به‌رغم‏ ‏رویه‌های‏ ‏ناسالم‏ ‏شفا‏ ‏دهد‏ ‏ـ‏ ‏نیازی‏ ‏به‏ ‏مراقبت‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏خودشان‏ ‏نبینند‏.
‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامت
‏تعدادی‏ ‏از‏ ‏مطالعات،‏ ‏به‏ ‏بررسی‏ ‏روابط‏ ‏میان‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامتی‏ ‏پرداخته‌اند‏.۲۳ ‏براساس‏ ‏این‏ ‏مطالعات،‏ ‏فراوانی‏ ‏دعا‏ ‏با‏ ‏شاخص‌هایی‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏مانند‏ ‏سلامت‏ ‏هیجانی‏ ‏بهتر‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏عمل‏ ‏جراحی‏ ‏در‏ ‏بیماران‏ ‏قلبی،‏ ‏سرزندگی‏ ‏و‏ ‏سلامت‏ ‏روان‏ ‏بالاتر،‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی‏ ‏بیشتر‏ ‏و‏ ‏کاهش‏ ‏افسردگی‏ ‏پس‏ ‏از‏ ‏جراحی‏ ‏قلبی،‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد‏.۲۴ ‏در‏ ‏یک‏ ‏مطالعه‏ ‏طولی‏ ‏شش‏ ‏ساله‏ ‏روی‏ ‏افراد‏ ‏مسن،‏ ‏مشاهده‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏دینی‏ ‏خصوصی‏ ‏از‏ ‏قبیل‏ ‏دعا‏ ‏یا‏ ‏خواندن‏ ‏کتاب‏ ‏مقدس،‏ ‏طول‏ ‏عمر‏ ‏را‏ ‏پیش‌بینی‏ ‏می‌کند‏. ‏کسانی‏ ‏که‏ ‏فعالیت‌‏ ‏دینی‏ ‏بیشتری‏ ‏مانند‏ ‏دعاهای‏ ‏روزانه‏ ‏داشتند،‏ ‏بیشتر‏ ‏عمر‏ ‏کردند‏. ‏اما‏ ‏این‏ ‏تأثیر‏ ‏تنها‏ ‏در‏ ‏مورد‏ ‏افرادی‏ ‏دیده‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏سطح‏ ‏فعالیت‏ ‏روزانه‌شان‏ ‏در‏ ‏ابتدای‏ ‏مطالعه،‏ ‏دچار‏ ‏اختلال‏ ‏نبود‏. ‏بنابراین،‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‌رسد‏ ‏وضعیت‏ ‏سلامتی‏ ‏سابق‏ ‏باعث‏ ‏تفاوت‏ ‏در‏ ‏تأثیر‏ ‏دعا‏ ‏بر‏ ‏سلامتی‏ ‏می‌گردد‏. ‏چرا‏ ‏باید‏ ‏دعا‏ ‏بر‏ ‏وضعیت‏ ‏سلامتی‏ ‏مؤثر‏ ‏باشد؟‏ ‏هربرت‏ ‏بنسون‏۲۵ ‏نیز،‏ ‏که‏ ‏تکنیک‏ ‏پاسخ‏ ‏آرمیده،‏۲۶ (‏شکلی‏ ‏از‏ ‏درمان‏) ‏را‏ ‏ابداع‏ ‏کرد،‏ ‏دعا‏ ‏را‏ ‏مورد‏ ‏بررسی‏ ‏قرار‏ ‏داد‏ ‏و‏ ‏دریافت‏ ‏که‏ ‏ظاهراً‏ ‏دعا‏ ‏کارکرد‏ ‏نظام‏ ‏ایمنی‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏بخشیده،‏ ‏می‌تواند‏ ‏به‏ ‏درمان‏ ‏کمک‏ ‏کند‏.
‏حجم‏ ‏مطالعات‏ ‏صورت‏ ‏گرفته‏ ‏در‏ ‏زمینه‏ ‏ارتباط‏ ‏میان‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏درمان،‏ ‏یک‏ ‏پزشک‏ ‏را‏ ‏برانگیخت‏ ‏که‏ ‏مقاله‌ای‏ ‏با‏ ‏عنوان‏ «‏آیا‏ ‏پزشکان‏ ‏باید‏ ‏برای‏ ‏سلامتی‏ ‏دعا‏ ‏تجویز‏ ‏کنند؟‏»‏ ‏بنویسد‏.۲۷ ‏پاسخ‏ ‏او‏: «‏نه‏ ‏هنوز‏»‏،‏ ‏قابل‏ ‏قبول‏ ‏نبود‏. ‏مایکل‏ ‏مکالو‏۲۸ ‏نیز‏ ‏پژوهش‌های‏ ‏مربوط‏ ‏به‏ ‏دعا‏ ‏و‏ ‏سلامتی‏ ‏را‏ ‏مرور‏ ‏کرد‏ ‏و‏ ‏دریافت‏ ‏که‏ ‏بر‏ ‏بیشتر‏ ‏مطالعات،‏ ‏خدشه‌های‏ ‏نسبتاً‏ ‏جدی‏ ‏وارد‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏هنوز‏ ‏انجام‏ ‏مطالعات‏ ‏بیشتر‏ ‏ضروری‏ ‏است‏. ‏پژوهش‌های‏ ‏این‏ ‏حوزه،‏ ‏صرفاً‏ ‏در‏ ‏آغاز‏ ‏راه‏ ‏بوده‏ ‏و‏ ‏سازوکارهای‏ ‏دقیقی‏ ‏که‏ ‏واسطه‏ ‏این‏ ‏ارتباط‏ ‏هستند،‏ ‏هنوز‏ ‏کاملاً‏ ‏معماگونه‌اند‏. ‏با‏ ‏اینکه‏ ‏اعتبار‏ ‏شواهد‏ ‏علمی‏ ‏هنوز‏ ‏مورد‏ ‏بحث‏ ‏و‏ ‏گفت‌وگو‏ ‏است،‏ ‏اما‏ ‏هم‌اینک‏ ‏دو‏ ‏سوم‏ ‏از‏ ‏دانشکده‌های‏ ‏پزشکی‏ ‏در‏ ‏ایالات‏ ‏متحده‏ ‏دوره‌هایی‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏زمینه‏ ‏مسائل‏ ‏معنوی‏ ‏ارائه‏ ‏می‌کنند‏.۲۹ ‏همچنین‏ ‏شواهد‏ ‏نشان‏ ‏می‌دهند‏ ‏که‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‌داری‏ ‏بر‏ ‏شروع‏ ‏بیماری‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏بهبودی‏ ‏آن‏ ‏بیشتر‏ ‏از‏ ‏تأثیرش‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏است‏.
‏چرا‏ ‏دین‌داری‏ ‏با‏ ‏بهزیستی‏ ‏ارتباط‏ ‏دارد؟
‏گزارش‌های‏ ‏کم،‏ ‏اما‏ ‏معنادار‏ ‏و‏ ‏منسجم‏ ‏درباره‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‌داری‏ ‏بر‏ ‏بهزیستی‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏. ‏اما‏ ‏چرا‏ ‏باید‏ ‏این‌گونه‏ ‏باشد؟‏ ‏پژهشگران‏ ‏این‌گونه‏ ‏فرضیه‌پردازی‏ ‏کرده‌اند‏ ‏که‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‏ ‏بر‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏جسمی‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏حداقل‏ ‏معلول‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏شش‏ ‏عامل‏ ‏زیر‏ ‏باشد‏:۳۰
‏۱. ‏دین‌داری،‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی‏ ‏را‏ ‏تأمین‏ ‏می‌کند؛
‏۲. ‏دین‌داری‏ ‏به‏ ‏سبک‏ ‏زندگی‏ ‏سالم‏ ‏کمک‏ ‏می‌کند؛
۴
‏۳. ‏دین‌داری‏ ‏انسجام‏ ‏شخصیت‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏می‌بخشد؛
‏۴. ‏دین‌داری‏ ‏می‌تواند‏ ‏ثمربخشی‏۳۱ ‏را‏ ‏افزایش‏ ‏دهد؛
‏۵. ‏دین‌داری‏ ‏راه‌کارهای‏ ‏کنار‏ ‏آمدن‏ (‏مقابله‏) ‏منحصر‏ ‏به‏ ‏فردی‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏می‌آورد؛
‏۶. ‏دین‌داری‏ ‏باعث‏ ‏پدیدآیی‏ ‏احساس‏ ‏معنا‏ ‏و‏ ‏هدف‏ ‏می‌شود‏.
‏۱. ‏دین‌داری‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی‏ ‏را‏ ‏تأمین‏ ‏می‌کند
‏برخی‏ ‏از‏ ‏نویسندگان‏ ‏بیان‏ ‏می‌کنند‏ ‏که‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی،‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏مهم‌ترین‏ ‏دلایل‏ ‏ارتباط‏ ‏بین‏ ‏دین‏ ‏و‏ ‏بهزیستی‏ ‏است‏.۳۲ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی،‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏قوی‌ترین‏ ‏پیش‌بینی‌کننده‌های‏ ‏احساس‏ ‏بهزیستی‏ ‏روان‌شناختی‏ ‏است‏. ‏از‏ ‏این‌روی،‏ ‏منطقی‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‌رسد‏ ‏که‏ ‏شرکت‏ ‏در‏ ‏فعالیت‌های‏ ‏کلیسا،‏ ‏همراه‏ ‏با‏ ‏جمعیتی‏ ‏از‏ ‏افراد‏ ‏هم‌عقیده‏ ‏باید‏ ‏منبعی‏ ‏از‏ ‏رضایت‏ ‏باشد‏. ‏همراه‏ ‏بودن‏ ‏با‏ ‏افراد‏ ‏دیگر‏ ‏در‏ ‏یک‏ ‏بافت‏ ‏دینی‏ ‏حمایتگر‏ ‏و‏ ‏یاری‌رسان‏ ‏می‌تواند‏ ‏عامل‏ ‏مهمی‏ ‏برای‏ ‏سلامت‏ ‏جسمی‏ ‏باشد‏. ‏با‏ ‏توجه‏ ‏به‏ ‏تأثیر‏ ‏بالای‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی‏ ‏بر‏ ‏تنش‏ ‏روانی‏ ‏و‏ ‏نظام‏ ‏ایمنی،‏ ‏این‏ ‏مسئله‏ ‏نباید‏ ‏خیلی‏ ‏باعث‏ ‏شگفتی‏ ‏شود‏.۳۳ ‏اما‏ ‏اگر‏ ‏افراد‏ ‏دیگری‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏زندگی‏ ‏فرد‏ ‏نقش‏ ‏دارند،‏ ‏جهت‌گیری‏ ‏جدیدی‏ ‏را‏ ‏که‏ ‏فرد‏ ‏اتخاذ‏ ‏کرد،‏ ‏درک‏ ‏و‏ ‏حمایت‏ ‏نکنند،‏ ‏ممکن‏ ‏است‏ ‏تعهد‏ ‏دینی‏ ‏تعارض‌های‏ ‏میان‌فردی‏ ‏را‏ ‏نیز‏ ‏برانگیزاند‏.۳۴
‏احساس‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعیِ‏ ‏مبتنی‏ ‏بر‏ ‏دین،‏ ‏برخلاف‏ ‏سایر‏ ‏اشکال‏ ‏حمایت‏ ‏اجتماعی‏ ‏می‌تواند‏ ‏تا‏ ‏آنجا‏ ‏افزایش‏ ‏یابد‏ ‏که‏ ‏بسیاری‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏منبع‏ ‏عالی‌ترین‏ ‏روابط‏ ‏حمایتی‏ ‏ـ‏ ‏یعنی‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏خدا‏ ‏ـ‏ ‏تلقی‏ ‏کنند‏. ‏ملوین‏ ‏پولنر‏۳۵ ‏درباره‏ ‏علت‏ ‏اهمیت‏ ‏این‏ ‏ارتباط‏ ‏برای‏ ‏بهزیستی‏ ‏تأمل‏ ‏کرد‏. ‏به‏ ‏نظر‏ ‏او‏ ‏چه‌بسا‏ ‏مردم‏ ‏باور‏ ‏داشته‏ ‏باشند‏ ‏که‏ ‏خدا‏ ‏در‏ ‏اوقات‏ ‏خاص‏ ‏و‏ ‏ضروری‏ ‏به‏ ‏آنها‏ ‏کمک‏ ‏می‌کند‏. ‏همچنین‏ ‏احساس‏ ‏عزت‏ ‏نفس‏ ‏فرد‏ ‏می‌تواند‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏اعتقاد‏ ‏که‏ ‏خدا‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏دوست‏ ‏دارد،‏ ‏یا‏ ‏این‏ ‏اعتقاد‏ ‏که‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏خدا‏ ‏همواره‏ ‏در‏ ‏مواقع‏ ‏دشواری‏ ‏منبعی‏ ‏قابل‏ ‏اعتماد‏ ‏است،‏ ‏تقویت‏ ‏گردد‏.
‏۲. ‏دین‌داری‏ ‏به‏ ‏سبک‏ ‏زندگی‏ ‏سالم‏ ‏کمک‏ ‏می‌کند
‏مطالعات‏ ‏نشان‏ ‏داده‌اند‏ ‏که‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏تأثیرات‏ ‏دین‌داری‏ ‏رو‏ ‏به‏ ‏افزایش،‏ ‏تمایل‏ ‏کمتر‏ ‏به‏ ‏ارتکاب‏ ‏رفتارهای‏ ‏خطرساز‏ ‏برای‏ ‏سلامتی‏ ‏است‏. ‏برای‏ ‏نمونه،‏ ‏افرادی‏ ‏که‏ ‏دین‌دارتر‏ ‏هستند،‏ ‏کمتر‏ ‏الکل‏ ‏و‏ ‏سیگار‏ ‏مصرف‏ ‏می‌کنند‏.۳۶ ‏همچنین‏ ‏تأثیر‏ ‏دین‌داری‏ ‏بر‏ ‏رفتارهای‏ ‏سالم‏ ‏در‏ ‏فرقه‌های‏ ‏مذهبی‏ ‏به‌گونه‌ای‏ ‏متفاوت‏ ‏دیده‏ ‏می‌شود‏. ‏فرقه‌هایی‏ ‏که‏ ‏رفتارهای‏ ‏خطرساز‏ ‏برای‏ ‏سلامتی‏ ‏را‏ ‏بیشتر‏ ‏ممنوع‏ ‏می‌کنند‏ (‏مانند‏ ‏مورمون‌ها‏۳۷ ‏و‏ ‏پیروان‏ ‏کلیسای‏ ‏منتظران‏ ‏ظهور‏ ‏مسیح‏)۳۸ ‏معمولاً‏ ‏سالم‌تر‏ ‏از‏ ‏پیروان‏ ‏سایر‏ ‏فرقه‌ها‏ ‏هستند‏.۳۹
‏۳. ‏دین‌داری‏ ‏انسجام‏ ‏شخصیت‏ ‏را‏ ‏ارتقا‏ ‏می‌بخشد
‏روبرت‏ ‏امونز‏۴۰ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏دین‌‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏علت‏ ‏که‏ ‏انسجام‏ ‏شخصیت‏ ‏را‏ ‏تسهیل‏ ‏می‌کند،‏ ‏تا‏ ‏حدودی‏ ‏احساس‏ ‏بهزیستی‏ ‏را‏ ‏افزایش‏ ‏می‌دهد‏. ‏او‏ ‏مطالعه‌ای‏ ‏را‏ ‏گزارش‏ ‏می‌کند‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏آن،‏ ‏درباره‏ ‏پنجاه‏ ‏نوکشیش‏ ‏یسوعی‏۴۱ ‏که‏ «‏دوره‏ ‏چهار‏ ‏هفته‌ای‏ ‏مراقبه‏ ‏در‏ ‏تنهایی‏»‏۴۲ ‏را‏ ‏گذرانده‏ ‏بودند،‏ ‏بررسی‏ ‏شده‏ ‏بود‏. ‏پس‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏تجربه،‏ ‏مشاهده‏ ‏شد‏ ‏که‏ ‏شخصیت‏ ‏آنها‏ ‏انسجام‏ ‏بیشتری‏ ‏یافته‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏سلامت‏ ‏روانی‏ ‏بالاتر‏ ‏برخوردارند‏. ‏امونز‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏باور‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏افزایش‏ ‏انسجام‏ ‏شخصیت‏ ‏به‏ ‏این‏ ‏دلیل‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏افزایش‏ ‏تعهد‏ ‏دینی‏ ‏می‌تواند‏ ‏تعارض‌های‏ ‏درونی‏ ‏را‏ ‏حل