مجموعهای از مقاصد دربارهی فرصتهای اشتغال افراد تحت تعلیم با افراد دیگر و اشیاء (شامل همهای اطلاعات ، فرانیدها ، تکنیکها و ارزشها) در محدودهی زمانی و مکانی معین» تعریف کردهاند
نمونه پایان نامه کارشناسی رشته علوم تربیتی
مفهوم الگوی برنامهی درسی و طرحریزی برنامهی درسی در پروژه برنامهی درسی ملی
مفاهیم برنامهی درسی
از آن جایی که تعلیم و تربیت کوششی منظم و حساب شده است برخی طرحها برای هدایت چنین کوششی ضروری به نظر میرسد . لغت برنامهی درسی معمولاً به چنین طرحی اطلاق میشود. روش تعریف برنامهی درسی منعکس کنندهی داوریهای ارزشی مربوط به طبیعت تعلیم و تربیت است . همچنین تعریف به کار برده شده در چگونگی طرح ریزی برنامهی درسی و مورد استفاده قرار گرفتن آن مؤثر است .
نویسندگان بسیاری از کتابها و نویسندگان کتابهای برنامهی درسی که از سال ۱۹۱۸ و با انتشار کتاب با بیت (Bobbitt) تحت عنوان برنامهی درسی آغاز میشود معمولاً مفهوم معینی از بنامهی درسی را ارائه دادهاند. بسیاری از این مفاهیم صرفنظر از نحوهی عبارت پردازی شامل عناصر مشابهی بوده و کوششهایی در مورد طبقهبندی آنان انجام شده است. لوئیس (Lewis) و میل (Miel) تعاریف برنامهی درسی را در مقولههای زیر مورد شناسایی قرار دادهاند:
برنامهی مطالعاتی نتایج مطلوب یادگیری ، فرصتهای مطلوب اشتغال ، فرصتهای یادگیری فراهم شده ، اشتغال عملی فراگیر و تجربیات عملی فراگیر. آنها برنامهی درسی را به عنوان «مجموعهای از مقاصد دربارهی فرصتهای اشتغال افراد تحت تعلیم با افراد دیگر و اشیاء (شامل همهای اطلاعات ، فرانیدها ، تکنیکها و ارزشها) در محدودهی زمانی و مکانی معین» تعریف کردهاند. تانر و تانر (Tanner and Tanner) در مروری بر تاریخ برنامهی درسی نشان دادهاند که : «برنامهی درسی به شکلهای مختلفی تعریف شده است: ۱) روایت جمعآوری شدهی دانش سازمان یافته، ۲) سبکهای تفکر ، ۳) تجربهی نژادی ، ۴) تجربهی هدایت شده ، ۵) یک محیط یادگیری طرحریزی شده ، ۶) محتوا و فرایند شناختی / عاطفی، ۷) یک طرح آموزشی، ۸) نتایج و پیامدهای آموزش، و ۹) یک نظام تکنولوژیکی بهره برداری.»
کلمات کلیدی:
برنامه درسی
نظامهای آموزشی
الگوی برنامه درسی
پروژه برنامهی درسی ملی
الگوهای برنامهی درسی
ما الگوپردازی را به عنوان جنبهای خلاق از طرحریزی برنامهی درسی در نظر میگیریم. درست همانند نقش آرشیتکت در ساختمان و یا طراح مد در لباس و یا طرحریز فهرست غذاها (نه فردی که دستورالعمل غذا را تهیه میکند) در آشپزی. مثلاً گروه طرحریزی که مسؤل تهیهی طرحهایی در حیطهی شایستگی اجتماعی برای جمعیت یک مدرسه راهنمایی است، پس از جمعآوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات اولیه و شناخت اهداف کلی، نیازمند ایجاد یا انتخاب یک الگوی کلی برای فررصتهای یادگیری مورد نظر است.
در میان موارد انتخابی آنها این موضوعات وجود خواهد داشت: ۱) یک الگوی موضوع درسی که مطالعات خاصی را که در علوم اجتماعی و انسانی انجام شده است مورد استفاده قرار میدهد، ۲) طرحی از قلمرو و تسلسل که بر محور انتخابی از نیازهای پایدار شایستگی اجتماعی بنا شده باشد، ۳) تحلیلی از مهارتهای اساسی شایستگی اجتماعی که باید به عنوان مبنای فعالیتها و مهارتهای گروهی تدریس گردد، ۴) گزینشی از دانشآموزان با علایقو مسائل واحد در رابطه با شایستگی اجتماعی در کلاس درس، مدرسه و اجتماع، و ۵) موارد دیگر و از جمله ترکیبی از عوامل ذکر شده.
طرح الگو در نهایت تمامی دامنهی فرصتهای یادگیری در حیطه را برای این جمعیت و یا حداقل نکات طرحریزی بعدی را پیشبینی میکند.
یک الگوی برنامهی درسی به سؤالات زیر پاسخ میدهد:
۱) فراگیران چه کسانی خواهند بود؟
۲) زیر هدفها یا هدفهای عینی چیستند؟
۳) چه نوعی از تجربیات یادگیری فراهم خواهد شد؟
۴) جایگاه تجربیات یادگیری کجا خواهد بود؟
۵) مشارکت کنندگان یعنی فراگیران، معلمان و سایرین چه نقشهایی را ایفا خواهند کرد؟
۶) ابعاد زمانی و مکانی چه خواهد بود؟
۷) چه معیارهایی برای ارزیابی مورد استفاده قرار خواهند گرفت؟
فهرست مطالب
مفاهیم برنامهی درسی ۲
برنامهی درسی به عنوان موضوعات و مواد درسی ۳
برنامهی درسی به عنوان تجربیات ۵
برنامهی درسی به عنوان هدفها ۷
برنامهی درسی به عنوان فرصتهای طرح ریزی شده برای یادگیری ۹
ملاحظات اساسی در طرحریزی فرصتهای یادگیری ۱۳
رابطهی برنامهی درسی، آموزش و تدریس ۱۵
سوابق تاریخی در طرحریزی فرصتهای یادگیری ۱۷
روشهای طرحریزی برنامهی درسی ۱۸
طرحریزی برنامهی درسی ۲۶
عناصر یک طرح برنامهی درسی ۲۶
جایگاه برنامهی درسی ۳۳
الگوهای برنامهی درسی ۳۴
ارزشیابی برنامهی درسی ۳۸
نیروهای مؤثر در طرحریزی برنامهی درسی ۳۸
محصولات طرحریزی برنامهی درسی _ طرحها ۴۱
روشهای طرحریزی برنامهی درسی در پروژه برنامهی درسی ملی ۴۳
اطلاعات اصولی برای طرحریزی ۴۴
مراحل الگوپردازی برنامهی درسی ۴۷
مرحلهی اول _ ملاحظهی عوامل اساسی در ارتباط با هدف کلی و حیطه ۴۸
مرحلهی دوم _ شناسایی هدفهای فرعی حیطه ۴۹
مرحلهی سوم _ شناسایی انواع ممکن فرصتهای یادگیری ۵۰
مرحلهی چهارم _ تعیین الگوهای مناسب برنامهی درسی ۵۲
مرحلهی پنجم _ تدارک ویژگیهای آزمایشی طرح ۵۵
مرحلهی ششم _ شناسایی مقتضیات اجرایی ۵۷
الگوهای برنامهی درسی و مفاهیم برنامهی درسی ۵۸
الگوهای مبتنی بر موضوعات درسی و رشتههای علمی ۶۲
توجیه اگلوی موضوع درسی و رشتههای علمی ۶۸
کاربردها و محدودیتها ۷۳
الگوهای مبتنی بر شایستگی خاص و تکنولوژی ۸۲
توجیه الگوی مبتنی بر شایستگیهای خاص و تکنولوژی ۸۵
الگوهای مبتنی بر صفات و فرایندهای انسانی ۹۷
توجیه الگوی مبتنی بر صفات و فرایندهای انسانی ۱۰۷
الگوهای مبتنی بر کارکردها و فعالیتهای اجتماعی ۱۱۴
الگوهای متمرکز بر فعالیتهای مبتنی بر نیازها و علایق فرد ۱۳۸
توجیه الگوی فعالیتهای مبتنی بر علایق و نیازها ۱۵۰
طرحریزی آموزش و برنامهی درسی ۱۷۰
الگوپردازی برنامهی درسی و طرحریزی آموزش ۱۷۰
طرحریزی قبل از آموزش به وسیلهی معلمان ۱۷۷
معلم به عنوان تصمیم گیرنده ۱۷۹
تدریس و آموزش ۱۸۶
بافت تدریس و یادگیری ۱۸۷
رفتار معلم و یادگیری ۱۹۲
فهرست مدلهای تدریس ۱۹۷
الگوهای برنامهی درسی و مدلهای تدریس ۱۹۸
مدلهای مرتبط با موضوع درسی و رشتههای علمی ۲۰۰
سخنرانی ۲۰۰
دیداری، شنیداری ۲۰۵
کارآموزی پژوهشی ۲۱۰
مدلهای مرتبط با شایستگیهای خاص و تکنولوژی ۲۱۳
الگوی نظامهای آموزشی ۲۱۳
آموزش برنامهای ۲۱۶