تحقیق پیشرفت فلسفه در اسلام و نقش مسلمانان در پیشبرد آن

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۴۲ صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

۱
‏پیشرفت فلسفه در اسلام و نقش مسلمانان در پیشبرد آن
‏مقدمه
‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏چیست‏ ‏؟این‏ ‏همواره‏ ‏یک‏ ‏پرسش‏ ‏بحث‏ ‏انگیز‏ ‏بوده‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏واقع‏ ‏یافتن‏ ‏عنوان‏ ‏کاملا‏ ‏رضایت‏ ‏بخش‏ ‏برای‏ ‏این‏ ‏متفکران‏ ‏و‏ ‏نظامهای‏ ‏فکری‏ ‏انهاامری‏ ‏دشوار‏ ‏است‏.‏نامیدن‏ ‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏به‏ ‏فلسفه‏ ‏عربی‏ ‏در‏ ‏حقیقت‏ ‏از‏ ‏زبانی‏ ‏نامگذاری‏ ‏مناسبی‏ ‏است‏.‏چرا‏ ‏که‏ ‏قران‏ ‏به‏ ‏ان‏ ‏زبان‏ ‏نازل‏ ‏شده‏ ‏است‏.‏اما‏ ‏به‏ ‏دشواری‏ ‏میتوان‏ ‏انرا‏ ‏توصیف‏ ‏مناسبی‏ ‏برای‏ ‏محتوای‏ ‏فلسفه‏ ‏ای‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏ان‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏داریم‏ ‏دانست‏.‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏لاین‏ ‏متفکرین‏ ‏به‏ ‏عربی‏ ‏نوشته‏ ‏اند‏ ‏و‏ ‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏انها‏ ‏عرب‏ ‏نیستند‏.‏این‏ ‏درست‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏یک‏ ‏شاخه‏ ‏مهم‏ ‏از‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏در‏ ‏قالب‏ ‏زبان‏ ‏عربی‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏ضمن‏ ‏ترجمه‏ ‏های‏ ‏عربی‏ ‏از‏ ‏متون‏ ‏یونانی‏ ‏پیشرفت‏ ‏کرده‏ ‏است‏.‏اما‏ ‏به‏ ‏هر‏ ‏حال‏ ‏و‏ ‏اندازه‏ ‏هم‏ ‏که‏ ‏این‏ ‏جریان‏ ‏دارای‏ ‏اهمیت‏ ‏باشد‏ ‏باز‏ ‏هم‏ ‏تنها‏ ‏یک‏ ‏شاخه‏ ‏و‏ ‏جریان‏ ‏از‏ ‏جریانات‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏است‏ ‏حجم‏ ‏زیادی‏ ‏از‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏به‏ ‏زبانهایی‏ ‏غیر‏ ‏از‏ ‏زبان‏ ‏عربی‏ ‏نگاشته‏ ‏شده‏ ‏است،خصوصا‏ ‏به‏ ‏زبان‏ ‏فارسی‏ ‏و‏ ‏توسط‏ ‏غیر‏ ‏عربها،و‏ ‏این‏ ‏سنت‏ ‏تا‏ ‏به‏ ‏امروز‏ ‏هم‏ ‏ادامه‏ ‏دارد‏. ‏مقصود‏ ‏از‏ ‏فلسفه‏ ‏عربی‏ ‏هر‏ ‏چه‏ ‏باشدنمیتواند‏ ‏معنایی‏ ‏کاملا‏ ‏جامع‏ ‏که‏ ‏بتواند‏ ‏در‏ ‏بردارنده‏ ‏کل‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏باشد‏ ‏به‏ ‏ان‏ ‏امیدوار‏ ‏بود.
‏درباره‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏میتوان‏ ‏چنین‏ ‏اندیشید‏ ‏که‏ ‏ان‏ ‏نوعی‏ ‏فلسفه‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏توسط‏ ‏مسلمانان‏ ‏بوجود‏ ‏امده‏ ‏است.
‏یک‏ ‏مساله‏ ‏پر‏ ‏جاذبه‏ ‏و‏ ‏جالب‏ ‏توجه‏ ‏بحث‏ ‏از‏ ‏این‏ ‏نکته‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏ایا‏ ‏انچه‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏را‏ ‏همچون‏ ‏ابزاری‏ ‏مناسب‏ ‏و‏ ‏عمومی‏ ‏در‏ ‏همه‏ ‏شاخه‏ ‏های‏ ‏علوم‏ ‏اسلامی‏ ‏در‏ ‏اورده‏ ‏است‏ ‏دارا‏ ‏بودن‏ ‏ویژگی‏ ‏همه‏ ‏شمولی‏ ‏بودن‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏همه‏ ‏موارد‏ ‏و‏ ‏موضوعات‏ ‏سریان‏ ‏دارد‏.‏به‏ ‏عنوان‏ ‏مثال‏ ‏اگر‏ ‏دستور‏ ‏کار‏ ‏و‏ ‏طرح‏ ‏واحدی‏ ‏باشد‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏تلویح‏ ‏یا
۲
‏ ‏تصریح‏ ‏در‏ ‏همه‏ ‏مباحث‏ ‏فلسفی‏ ‏کاربرد‏ ‏داشته‏ ‏باشد،در‏ ‏این‏ ‏صورت‏ ‏درک‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏چگونه‏ ‏همه‏ ‏این‏ ‏مباحث‏ ‏گوناگون‏ ‏تحت‏ ‏نام‏ ‏واحدی‏ ‏قرار‏ ‏گرفته‏ ‏اند‏ ‏اسان‏ ‏خواهد‏ ‏بود‏.‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏مفسران‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏باورند‏ ‏که‏ ‏چنین‏ ‏طرح‏ ‏و‏ ‏دستور‏ ‏کار‏ ‏واحدی‏ ‏وجود‏ ‏دارد‏.‏یک‏ ‏مکتب‏ ‏بسیار‏ ‏تاثیر‏ ‏گذار‏ ‏در‏ ‏بین‏ ‏مفسران‏{‏غربی‏}‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏که‏ ‏از‏ “‏لئواشتراوس‏”‏اغاز‏ ‏شده‏ ‏است،بر‏ ‏این‏ ‏باور‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏پایه‏ ‏همه‏ ‏مباحث‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏تقابل‏ ‏میان‏ ‏عقل‏ ‏و‏ ‏دین،تعارض‏ ‏میان‏ ‏فلسفه‏ ‏و‏ ‏ایمان‏ ‏ومیان‏ ‏اسلام‏ ‏و‏ ‏تفکریونانی‏ ‏است‏.‏که‏ ‏در‏ ‏پاره‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏موارد‏ ‏از‏ ‏ان‏ ‏به‏ ‏رویارویی‏ ‏میان‏ ‏اسرائیل‏ ‏و‏ ‏اتن‏ ‏تعبیر‏ ‏شده‏ ‏است.
‏اتصاف‏ ‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏به‏ ‏اسلامیت‏ ‏مستلزم‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏یا‏ ‏حداقل‏ ‏به‏ ‏نظر‏ ‏می‏ ‏رسد‏ ‏می‏ ‏بایستی‏ ‏مستلزم‏ ‏این‏ ‏باشد‏ ‏که‏ ‏برخوارداری‏ ‏از‏ ‏خصیصه‏ ‏دینیبرای‏ ‏کلیه‏ ‏مباحث‏ ‏مطروحه‏ ‏ضروری‏ ‏و‏ ‏حیاتی‏ ‏است‏.‏و‏ ‏از‏ ‏انجاییکه‏ ‏این‏ ‏مباحث‏ ‏در‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏فلسفه‏ ‏نیز‏ ‏می‏ ‏باشد‏ ‏تعارض‏ ‏اشکار‏ ‏میان‏ ‏این‏ ‏دو‏ ‏رویکرد‏ ‏مختلف‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏مساله‏ ‏واحد‏ ‏پر‏ ‏رنگ‏ ‏تر‏ ‏می‏ ‏نماید‏.‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏دارای‏ ‏این‏ ‏توانایی‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏پاره‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏مفاهیم‏ ‏کلیدی‏ ‏فلسفی‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏فرهنگهای‏ ‏پیشینی‏ ‏اخذ‏ ‏نموده‏ ‏واز‏ ‏انها‏ ‏در‏ ‏پاسخگو‏ ‏به‏ ‏مسائلی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏درون‏ ‏فرهنگ‏ ‏خودی‏ ‏سر‏ ‏بر‏ ‏اورده‏ ‏است‏ ‏بهره‏ ‏جوید‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏به‏ ‏انجام‏ ‏رساندن‏ ‏این‏ ‏رسالت‏ ‏از‏ ‏قدرت‏ ‏انطباق‏ ‏مفاهیم‏ ‏فلسفی‏ ‏متناسب‏ ‏با‏ ‏این‏ ‏وظیفه‏ ‏بر‏ ‏خوردار‏ ‏است.
‏تالیف‏ ‏اندیشه‏ ‏های‏ ‏مجرد‏ ‏فل‏س‏فی‏ ‏از‏ ‏سویی‏ ‏و‏ ‏امیختن‏ ‏انها‏ ‏با‏ ‏مسایلی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏متن‏ ‏اسلام‏ ‏ناشی‏ ‏شده‏ ‏اند‏ ‏از‏ ‏دیگر‏ ‏سو‏ ‏توانایی‏ ‏ویژه‏ ‏و‏ ‏ها‏ض‏مه‏ ‏قوی‏ ‏و‏ ‏قابل‏ ‏انعطاف‏ ‏در‏ ‏پاسخگویی‏ ‏به‏ ‏مسائل‏ ‏موجبات‏ ‏غنا‏ ‏و‏ ‏ذو‏ ‏ابعاد‏ ‏بودن‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏را‏ ‏فراهم‏ ‏کرده‏ ‏است‏.‏بخش‏ ‏وسیعی‏ ‏از‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏مانند‏ ‏هر‏ ‏فلسفه‏ ‏دیگری‏ ‏عبارت‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏توسعه‏ ‏کمی‏ ‏در‏ ‏ارائه‏ ‏نظریات‏ ‏تخصصی‏ ‏و‏ ‏فنی‏ ‏نوین‏ ‏درباره‏ ‏همان‏ ‏مسائل‏ ‏موجود‏ ‏در‏ ‏فلسفه‏ ‏است‏.‏اما‏ ‏ژاره
۳
‏ ‏ای‏ ‏از‏ ‏بخشهای‏ ‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏عهده‏ ‏دار‏ ‏تاسیس‏ ‏روشهای‏ ‏کاملا‏ ‏نوین‏ ‏در‏ ‏پیشبرد‏ ‏مباحثی‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏نوبه‏ ‏خود‏ ‏سنت‏ ‏جدیدی‏ ‏از‏ ‏تفکر‏ ‏درباره‏ ‏مساله‏ ‏و‏ ‏ارائه‏ ‏راه‏ ‏حل‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏مباحث‏ ‏و‏ ‏مشکلات‏ ‏نظری‏ ‏را‏ ‏بنیان‏ ‏می‏ ‏نهد
‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏اولا‏ ‏و‏ ‏بالذات‏ ‏فلسفه‏ ‏است‏ ‏وشیوه‏ ‏تخصصی‏ ‏وفنی‏ ‏مناسب‏ ‏و‏ ‏قابل‏ ‏استفاده‏ ‏به‏ ‏منظور‏ ‏فهم‏ ‏ان‏ ‏نیز‏ ‏شیوه‏ ‏ای‏ ‏فلسفی‏ ‏است‏.‏در‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏بدون‏ ‏شک‏ ‏نمی‏ ‏توان‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏رویکرد‏ ‏واحد‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏حل‏ ‏مسائل‏ ‏فلسفی‏ ‏سخن‏ ‏گفت‏.‏بلکه‏ ‏طیف‏ ‏وسیعی‏ ‏از‏ ‏شیوه‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏مشرب‏ ‏های‏ ‏فلسفی‏ ‏وجود‏ ‏دارند‏ ‏که‏ ‏بسته‏ ‏به‏ ‏نقطه‏ ‏نظر‏ ‏هر‏ ‏متفکر‏ ‏خاص‏ ‏متفاوت‏ ‏است‏.‏این‏ ‏تنوع‏ ‏مشرب‏ ‏ها‏ ‏می‏ ‏تواند‏ ‏دیگر‏ ‏بار‏ ‏نسبت‏ ‏به‏ ‏مفهوم‏ ‏فلسفه‏ ‏ای‏ ‏که‏ ‏بطور‏ ‏مطلق‏ ‏بتوان‏ ‏انرا‏ ‏اسلامی‏ ‏نامید‏ ‏سوال‏ ‏بر‏ ‏انگیز‏ ‏باشد‏.‏چرا‏ ‏که‏ ‏انتظار‏ ‏ما‏ ‏از‏ ‏اطلاق‏ ‏یک‏ ‏عنوان‏ ‏نشان‏ ‏دادن‏ ‏نظریه‏ ‏ای‏ ‏عام‏ ‏یا‏ ‏یک‏ ‏اگاهی‏ ‏است‏ ‏به‏ ‏اینکه‏ ‏چگونه‏ ‏باید‏ ‏فلسفه‏ ‏وزید‏.‏اگر‏ ‏این‏ ‏توقع‏ ‏،توقع‏ ‏به‏ ‏جایی‏ ‏باشد‏ ‏پس‏ ‏فلسفه‏ ‏منطبق‏ ‏با‏ ‏می‏ ‏باید‏ ‏کم‏ ‏فایده‏ ‏تر‏ ‏باشد،‏ ‏زیرا‏ ‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏در‏ ‏مقایسه‏ ‏با‏ ‏ان‏ ‏محدود‏ ‏تر‏ ‏وتنها‏ ‏نمایاننده‏ ‏بخشی‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏خط‏ ‏فکری‏ ‏خاص‏ ‏درباره‏ ‏چگونگی‏ ‏بکار‏ ‏بستن‏ ‏این‏ ‏فلسفه‏ ‏می‏ ‏شود.
‏معنا‏ ‏و‏ ‏مفهوم‏ ‏فلسفه‏ ‏در‏ ‏اسلام
‏صاحبنظران‏ ‏مسلمان‏ ‏در‏ ‏مکاتب‏ ‏فکری‏ ‏مختلف‏ ‏طی‏ ‏قرنها‏ ‏تلاش‏ ‏کرده‏ ‏اندتا‏ ‏معنای‏ “‏حکمت‏”‏و‏”‏فلسفه‏”‏رادر‏ ‏پرتو‏ ‏قران‏ ‏و‏ ‏حدیث‏ ‏که‏ ‏لفظ‏ ‏حکمت‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏دوی‏ ‏انها‏ ‏امده‏ ‏است،تعریف‏ ‏کنند‏.‏اما‏ ‏اصطلاح‏ ‏فلسفه‏ ‏از‏ ‏طریق‏ ‏ترجمه‏ ‏های‏ ‏یونانی‏ ‏قرن‏ ‏هشتم‏ ‏و‏ ‏نهم‏ ‏میلادی‏ ‏به‏ ‏زبان‏ ‏عربی‏ ‏وارد‏ ‏شد‏.‏از‏ ‏سویی‏ ‏در‏ ‏تمدن‏ ‏اسلامی‏ ‏فلسفه‏ ‏را‏ ‏بدان‏ ‏معنا‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏زبان‏ ‏انگلیسی‏ ‏مصطلح‏ ‏است‏ ‏نه‏ ‏فقط‏ ‏می‏ ‏باید‏ ‏در‏ ‏مکاتب‏ ‏مختلف‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏که‏ ‏علاوه‏ ‏ی‏ ‏بر‏ ‏ان‏ ‏در‏ ‏ذیل‏ ‏عناوین‏ ‏به‏ ‏ویژه‏ ‏مباحث‏ ‏کلام،معرفت،اصول‏ ‏فقه‏ ‏و‏ ‏علوم‏ ‏اوائل‏ ‏جستجو‏ ‏کرد‏ ‏واین‏ ‏جدا‏ ‏ز‏ ‏موضوعاتی‏ ‏نظیر‏ ‏صرف‏ ‏و‏ ‏نحو‏ ‏و‏ ‏تاریخ‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏منشا‏ ‏توسعه
۴
‏ ‏شعب‏ ‏خاصی‏ ‏ازفلسفه‏ ‏گردیده‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر‏ ‏در‏ ‏هر‏ ‏مکتب‏ ‏فکری‏ ‏سعی‏ ‏بر‏ ‏ان‏ ‏بوده‏ ‏استتا‏ ‏مقصود‏ ‏از‏ ‏حکمت‏ ‏و‏ ‏فلسفه‏ ‏بر‏ ‏حسب‏ ‏دیدگاه‏ ‏خاص‏ ‏ان‏ ‏مکتب‏ ‏تعریف‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏امر‏ ‏پیوسته‏ ‏در‏ ‏کانون‏ ‏توجه‏ ‏مکاتب‏ ‏گوناگون‏ ‏فکری‏ ‏و‏ ‏خصوصا‏ ‏مکاتب‏ ‏فلسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏قرار‏ ‏داشته‏ ‏است.
‏ذیلاًبه‏ ‏بعضی‏ ‏از‏ ‏تعاریف‏ ‏بر‏ ‏گرفته‏ ‏از‏ ‏منابع‏ ‏یونانی‏ ‏که‏ ‏نزد‏ ‏فلاسفه‏ ‏اسلامی‏ ‏رواج‏ ‏داشته‏ ‏اشاره‏ ‏می‏ ‏کنیم
۱.‏فلسفه‏ ‏عبارتست‏ ‏از‏ ‏علم‏ ‏به‏ ‏اشیا‏ ‏موجود‏ ‏از‏ ‏ان‏ ‏حیث‏ ‏که‏ ‏موجودند
۲.‏فلسفه‏ ‏عبارتست‏ ‏از‏ ‏علم‏ ‏به‏ ‏امور‏ ‏انسانی‏ ‏و‏ ‏الهی‏ ‏است
۳.‏فلسفه‏ ‏پناه‏ ‏بردن‏ ‏به‏ ‏مرگ‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏عبارت‏ ‏دیگر‏ ‏دوست‏ ‏داشتن‏ ‏مرگ‏ ‏است
۴.‏فلسفه‏ ‏خدا‏ ‏گونه‏ ‏شدن‏ ‏است‏ ‏در‏ ‏حد‏ ‏توان‏ ‏و‏ ‏طاقت‏ ‏ادمی
۵.‏فلسفه‏ ‏صناعت‏ ‏الصناعات‏ ‏و‏ ‏علم‏ ‏العلوم‏ ‏است
۶.‏فلسفه‏ ‏عشق‏ ‏و‏ ‏اشتیاق‏ ‏به‏ ‏حکمت‏ ‏است
‏فیلسوفان‏ ‏مسلمان‏ ‏با‏ ‏تاملی‏ ‏بر‏ ‏اینتعاریف‏ ‏و‏ ‏ظمن‏ ‏اعتقاد‏ ‏به‏ ‏اینکه‏”‏حکمت‏”‏اصل‏ ‏و‏ ‏منشا‏ ‏الهی‏ ‏دارد‏ ‏فلسفه‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏حکمت‏ ‏یکی‏ ‏دانستند‏ ‏که‏ ‏در‏ ‏زیر‏ ‏به‏ ‏تعریف‏ ‏سه‏ ‏فیلسوف‏ ‏بزرگ‏ ‏کندی‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏نخستین‏ ‏فیلسوف‏ ‏مسلمان،ابن‏ ‏سینا‏ ‏و‏ ‏فارابی‏ ‏بسنده‏ ‏می‏ ‏کنیم
‏ابو‏ ‏یوسفاسحاق‏ ‏کندی‏:‏در‏ ‏میان‏ ‏فنون‏ ‏ادمی‏ ‏فن‏ ‏فلسفهاز‏ ‏همه‏ ‏شریف‏ ‏تر‏ ‏و‏ ‏والاتر‏ ‏است‏.‏و‏ ‏تعریف‏ ‏ان‏ ‏عبارتست‏ ‏از‏ ‏علم‏ ‏به‏ ‏حقایق‏ ‏اشیا‏ ‏به‏ ‏اندازه‏ ‏توانایی‏ ‏ادمی،زیرا‏ ‏غرض‏ ‏فیلسوف‏ ‏در‏ ‏علمش‏ ‏رسیدن‏ ‏به‏ ‏حق‏ ‏وعملش،عمل‏ ‏کردن‏ ‏به‏ ‏حق‏ ‏است.