تحقیق زراعت در مناطق خشک

گیاهان علوفـه‌ای
مقدمه

گیاهان عـلوفه ای و مــراتع منبع اصـلی انرژی بــرای تـغذیه دامــها می باشند .اگـر عــلوفه دارای کیفیت
کافی
باشد میتواند ۶۰ درصد نیاز غذایی گاوهای شیری ونیاز کامل گاوهای گوشتی را
تامین نماید. اکثر گیاهان علوفه ای متعلق به دو خانواده گرامینه ولگومینوزه
می باشند. در مناطق خشک ونیمه خشک ودر شــرایط فـاریاب ،گیاهان گرامینه پر
تولید تراز گیاهان لگومینیزه مـی باشند واز نظر مصـــرف آب نیز دارای
کارایی بیشتری هستند .در شرایط مساوی ،از نظـر رشد ،گیاهان لگــومینوزه از
نظر پروتیین وکلسیم غنی تر از گیاهان گرامینه می باشند .
در مناطق خشک
اگر آب کافی در دسترس ‏‎باشد ،شرایط مناسبی بـرای کشت گیاهان علوفــه ای
فراهم است ودر این شرایط، اکثر گیاهان علوفه ای را میتوان کـشت کرد .بدین
ترتیب که در طول فصل سرد گیاهان علوفه ای را میتوان کشت کرد. بدین ترتیب که
در طول فصل سرد ،گیــــاهان مناطق معتدله ودر طول فصل گرم ،گیاهان مناطق
گرمسیری مناسب خواهند بود . عـــدم وجود یخبندان در طول زمستان باعث میشود
که بتوان گیاهان پر محصولی مانند شبدر مصری ، که دارای رشد مجدد سریعی می
باشد و گیاهان چند ساله ی مانند یونجه که می تواند در طــول سال ،تا ۱۰
برداشت حاصل نماید کشت نمود. در طول تابستان ،نیز می توان گیاهان گرامینه
یک ساله که دارای توانایی تولید بسیار زیاد هستند ،از قبیل ذرت ، سود ا
نگراس ، سورگم شیرین کشت نمود.
در برخی از مناطق نیمه خشک جهان ، واریته
های هیبرید ذرت تا۱۰۰ تن در هکتار علوفه سبز و شبدر برسیم تا ۸۰ تن ( ۶
تا۷ برداشت ) می توانند تولید کنند.
بین گیاهان علوفه ای از نظر کارایی
مصرف آب اختلاف زیادی وجود دارد بــرای مثال : یونجه برای تولید یک واحد
ماده خشک ،۴ تا۶ مرتبه بیشتر از ذرت علوفه ای به آب نیـاز دارد و به همین
دلیل در مواردی‌که آب نادر و گران ایت ، ممکن است همین عامل باعث عدم کشت
آن شود .
یونجه ،از معروفترین گیاهان علوفه ای مناطق خشک دنیا است . این
گیاه و سایر گیاهان علــوفه ای مناطق خشک مفصل بحث خواهد شد .ذرت :یکی از
معروفترین گیاهان تابستانه بسیــاری از مناطق خشک جهان است . رشد سریع آن
،عملکرد زیاد ،خوش خوراکی و ارزش غـذایی زیاد ان ،از دلایل عمده معروفیت
این گیاه است .
در گذشته این گیاه به صورت دستپــاش یا در ردیفهای بسیار نزدیک به هم کشت می شد. و مقدار بذر
لازم
جهت کاشت خیلی زیاد بود (۳۰۰ ـ۱۵ کیلو گرم در هکتار ) و۶ تا ۷ هفته پس از
کاشت ،در شرایطی که هنوز رسیده نبود بـر داشت می شد ،عملکرد در این شرایط
معمولا کم و برابر۴۰-۳۰ تن در هکتار بود . در سالهای اخیر روش کاشت کاملا
تغییر کرده است و گیاه را با فاصله بیشتر کشت میکنند و موقعی که هنوز برگها
و ساقـه‌ها سبز هستند و دانه در حالت شیری یا خمیری است گیاه را برداشت می
کنند . واریته هـای هیبرید جانشین واریته های معمولی شده اند و مصرف
کودهای شیمیایی به مقدار زیاد رایج شده است .در چنین شرایطی عملکرد به
۱۰۰-۸۰ تن در هکتار می رسد.
گیاهان دیگری که بــــرای تولید علوفه کشت
می کنند و عملکرد خوبی دارند عبارتنداز: سورگم شیرین ،ســود انگراس،
پنسلاریا و نخود گاوی .
گیاهان فوق در بهار و تابستان کشت می شوند .در
مناطقی که دارای زمستانهـای سخت می باشند تعلیف دامها با علوفه ذخیره شده
انجام می شود(علوفه خشک و سیلو بعدا توضیـــح داده خواهند شد)ودر آن قسمت
از مناطق خشک که دارای زمستانهای معتدل هستند، گیاهان علوفه ای را می توان
در زمستان کشت کرد و روزانه به مصرف رساند. یکی از گیاهان علوفه ای که
دارای عملکرد باالقوه زیادی می باشد شبدر مصری یا شبدر برسیم
(‏‏‏Trifolium alexanderium) اسـت که میتواند در شرایط آبیاری ،۷ تا ۸
برداشت را در طول ۱۰-۹ ماه حاصل نماید و عمـــلکرد آن به۱۲۰-۱۰۰ تن علوفه
تازه در هکتار برسد .علاوه بر شبدر برسیم ،گیاهان زیر را مـــی توان در
مناطقی که دارای زمستانهای معتدل هستند به صورت فاریاب ،ودر مناطقی که
بارندگـــی کافی دارند به صورت دیم کشت نمود.
گونه ای از خلرها یکی از
مهمترین گیاهان علوفه ای است و آفــات و امراض مهمی نیز ندارد. این گیاه
از مقاومترین گیـــاهان علوفه ای نسبت به روش آبیــــاری غرقابی است و
علوفه آن دارای ارزش غذایی خوبی می باشد . البته به علــت رشد اولیه کند آن
و ساقـه های ضعیف و رشـد خوابیده ای که دارد ،قـادر به رقابت با علفهـای
هرز نیست . نخود فرنگی (Pisum sativum) بـرای خاکهای شنی بسیار مفید است و
لوبیا اسبی دارای عملکرد کمی بوده و حساسیت زیاد آن به امراض و به خصوص
بیماری Botrytis شده است.
یولاف ،در عرض ۸ هفته پس از کاشت عملکرد زیادی
تولید مینماید و علوفه آن به خوبی توسط دامها به مصرف می رسد . کلم علوفـه
ای ،در خاکهای حاصل خیز و عمیق عملکرد بسیار زیادی دارد این گیاه، در
اواخر تابستان کشت می شود و۱۲۰-۹۰ روز پس سبز شدن برداشت می گردد.
چغندر
علوفه ای یکی دیگر از مهمترین گیاهان علوفه ای است که میتوان در مناطق خشک
کشت نمود . این گیاه را میتوان دو مرتبه در سال : یعنی در پاییز و در اول
بهار کشت کـــرده و آن را در طول تابستان برداشت نمود .گر چه ریشه این گیاه
دارای مقدار زیادی آب است ولی اثر زیادی بر تولید شیر در طول ماههای گرم و
خشک تابستان داشته و اگر همراه با علوفه خشــــک یا علوفه چراگاه به دام
داده شود تولید شیر بالا خواهد رفت . عملکرد چغندر علوفه ای می تواند
۱۰۰-۸۰ تن در هکتار بدون آبیاری و۲۵۰-۱۵۰ تن در هکتار در شرایط فاریاب
باشد.