تحقیق ارتقای اثر بخشی مطالعات مهندسی ارزش با استفاده از مدیریت ریس

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۱۲ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏۲
‏ارتقای اثر بخشی مطالعات مهندسی ارزش با استفاده از مدیریت ریسک
‏چکیده
‏مهندسی ارزش ابزار موثر تصمیم سازی برای مدیران می‌باشد. مطالعات ارزش فرصت‏‌‏های مناسبی‏ برای کاهش‏ هزینه طول عمر، بهبود کیفیت، بهبود ساخت‌پذیری، کاهش زمان ساخت، افزایش طول عمر و گاه ترکیب موارد بالا در اختیار قرارمی‌دهد. ‏تحت ‏فشار ‏ قرارگرفتن ‏مدیران در پذیرش و اعمال تغییرات پیشنهادی از یک سو و مسوولیت ایشان در قبال حوزه تحت اختیار به همراه ریسک‏ ‏و ابهام ذاتی گزینه‌های پیشنهادی از سوی دیگر اغلب این افراد را در وضعیت دشوار قرار می دهد. ‏از اینرو‏ مدیران زیادی بدلیل ‏ابهام در مورد مقدار ریسک گزینه‏‌‏های ارائه شده در مطالعات ارزش از قبول انجام این مطالعات‏ سرباز زده یا در طول مطالعات مقاومت می‌نمایند. از اثر‏ات‏ این تصورات می‌توان به انتخاب گزینه‌های کم‏‌‏خطرتر‏ و ‏اغلب کم ارزش‏‌‏تر، رد گزینه‌های خلاقانه، عدم تناسب ریسک در تصمیم‌ها و پروژه‌ها و در نهایت تاخیر در تصمیم‏‌‏گیری اشاره کرد.‏ ‏در این مقاله به اثر بکارگیری مدیریت ریسک در مطالعات ارزش و شفاف‏‌‏سازی ذهن مدیران نسبت به اثرات طرح مبنا و گزینه‌های پیشنهادی و اقدامات چهارگانه حذف، تسکین، انتقال و پذیرش ریسک یا ترکیبی از اقدامات‏ ‏با اشاره به ‏چند مطالعه موردی‏ بررسی می‌شود ‏و در نها‏ی‏ت روش پ‏ی‏شنهاد‏ی‏ تلفیقی و ‏تحل‏ی‏ل ک‏ی‏ف‏ی‏ ر‏ی‏سک به کمک AHP‏ را ‏تلفیق مهندسی ارزش با مدیریت ریسک بعنوان نتیجه این نوشتار، ارائه می‏‌‏گردد.
‏کلمات کلیدی: مهندسی ارزش، مدیریت ریسک، تحلیل ریسک،‏‌AHP‏،
‏۱- ‏مقدمه
‏مدیریت ریسک و مهندسی ارزش هر دو پدیده‏‌‏های نوظهور و جدیدی‏ در ایران‏ هستند.‏ در ایران ‏از طرفی با توجه به بحران‏‌‏های مکرر و کمبود روزافزون منابع، مدیریت نوین ناگزیر از استفاده از تمامی ابزارها و توانایی‏‌‏های خویش در جهت دستیابی به اهداف می‏‌‏باشد.‏ ‏تقریباً تمام مدیران به‏‌‏دنبال ابزاری هستند تا خطرات و پیامدهای ناشی از تصمیمات را تا حداقل ممکن کاهش دهد. مدیریت ریسک ابزار جدیدی است ‏که‏ در زمان کوتاه توانسته است جایگاه مناسبی برای خود پیدا کند. غیر از ابزارهای کمی‏‌‏سازی ریسک که به‏‌‏دلیل محاسبات پیچیده مانع فراگیری همگانی آن می‏‌‏شوند، ابزارهای ساده و بررسی کیفی ریسک، ساده و برآمده از تفکر منطقی می‏‌‏باشد.
‏ترکیب عوامل‏ مختلف طرح‏ ‏در پروژه‏‌‏های عمرانی‏ به صورتی پیش‏‌‏بینی شده است که ‏اغلب ‏ریسک‏‌‏ها به عوامل غیر‏‌‏تصمیم‏‌‏گیر منتقل می‏‌‏شود.‏ با ترکیب سه عاملی‏ (کارفرما، مشاور و پیمانکار)‏ که ترکیبی معمول و جا افتاده می‏‌‏باشد، ریسک‏‌‏های طراحی به مشاور طرح و ریسک‏‌‏های اجرا به پیمانکار انتقال می‏‌‏یاب‏د. در ترکیب‏‌‏های چهارعامل‏ی‏ ریسک‏‌‏های مدیریتی به مدیریت طرح و‏ ریسک‏‌‏های باقیمانده مدیریت‏ ‏به‏ این دو عامل نیز انتقال می‏‌‏یابد. ظهور مهندسی ارزش و اجباری‏‌‏شدن آن در طرح‏‌‏های پرهزینه
‏۲
‏ و پیچیده‏،‏ به‏‌‏دلیل ماهیت ‏دگراندیش‏ آن‏ و‏ تفکر خارج از چهارچوب‏ عادات و روش‏‌‏های معمول و پذیرفته شده،‏ موقعیت دشواری برای کارفرما ایجاد می‏‌‏کند.
‏توجه به این نکته ضروری است که ‏در فرآیند تصمیم‏‌‏گیری برای اجرای پروژه‏‌‏ها باتوجه به اینکه در کشور ‏ما‏ دولت‏،‏ کارفرما و تصمیم‏‌‏گیر اجرای بسیاری از پروژه‏‌‏های عظیم می‏‌‏باشد، در بسیاری از مواقع محافظه‏‌‏کاری و ریسک‏‌‏گریزی غیرمنطقی مدیران دولتی سبب انتخاب گزینه‏‌‏های پرهزینه‏ و کم ارزش‏ گردیده است. دلیل این محافظه‏‌‏کاری و ریسک‏‌‏گریزی ‏معقول‏ ریشه در ریسکی که ‏مدیران از گزینه‏‌‏های مختلف متصور‏ند‏،‏ باید جستجو نمود. این ریسک‏‌‏های تصوریPerceived Risk‏
‏ به‏‌‏همراه عدم آگاهی و دانش نسبت به طرح‏‌‏های پیشنهادی و ریسک‏‌‏های عناصر مختلف این طرح‏‌‏ها سبب انتخاب گزینه‏‌‏های نابهینه و از بین رفتن فرصت‏‌‏ها می‏‌‏گردد.
‏۲-‏تحلیل و ‏مدیریت ریسک
‏تعاریف مختلفی از ریسک ارائه شده است که می‏‌‏توان از مهمترین آن به موارد ذیل اشاره نمود]‏۱[‏:
‏اتفاق افتادن احتمالات واقعه‏‌‏ای نامطلوب
‏رویدادی که با احتمال شناخته شده‏‌‏ای روی می‏‌‏دهد.
‏امکان حادث‏‌‏شدن واقعه‏‌‏ای نامعین از پیش برنامه‏‌‏ریزی نشده که ماهیتی منفی در آن نهفته (صدمه‏‌‏زا و مخرب) بر حسب احتمال وقوع آن واقعه و شدت عوارض و پیامدهای آن واقعه
‏معیاری برای تعیین احتمال و شدت وقوع یک پدیده مخرب که بصورت کمی توسط رابطه ذیل بیان می‏‌‏گردد‏:‏
‏ا‏حتمال وقوع‏*‏ عواقب وقوع = ریسک
‏مدیریت ری‏سکRisk Management‏
‏ ‏یکی از بخش‏‌‏های اصلی و جدانشدنی حرفه مهندسی می‏‌‏باشد. این مدیریت، فرآیندی سیستماتیک جهت تعریف، تحلیل و پاسخگویی ریسک سیستم‏‌‏ها می‏‌‏باشد]‏۲[‏. وظیفه مدیریت ریسک افزایش احتمالات و دوره تکرار رخدادهای مطلوب و کاهش احتمال وقوع رخدادهای نامطلوب و یا کاهش شدت اثرات منفی وقایع نامطلوب را دارا می‏‌‏باشد]‏۱[‏. این فرآیند را می‏‌‏توان یک فرآیند تصمیم‏‌‏گیری، جهت انتخاب و اجرای با صرفه‏‌‏ترین تکنیک‏‌‏ها‏ ‏و اقدامات ‏در رویارویی با ریسک‏‌‏های مختلف سیستم جهت به حداقل رساندن آن ریسک در سیستم دانست. مدیریت ریسک درباره حذف، کاهش، انتقال عواقب منفی حوادث و بهره‏‌‏جستن از فرصت‏‌‏های احتمالی سخن می‏‌‏گوید. ‏
‏د‏لایلی را که معمولاً برای بکارگیری مدیریت ریسک برمی‏‌‏شمارند عبارتند از:‏
‏حداقل‏‌‏رساندن بحران‏‌‏ها
‏حداقل‏‌‏ رساندن مسایل غیر منتظره و مشکلات
‏افزایش میزان موفقیت و یا کاهش شکست‏‌‏ها
‏انجام هزینه‏‌‏ها و برنامه زمانی کار مطابق برآوردها و پیش‏‌‏بینی‏‌‏های صورت‏‌‏گرفته‏.
‏می‏‌‏توان فرا‏ی‏ند مدیریت ریسک را به مراحل ‏زیر‏ طبقه بند‏ی‏ نمود]‏۳‏‍[‏:
‏برنامه‏‌‏ریزی مدیریت ریسک
‏تعریف ریسک
‏تحلیل کمّی و یا کیفی ریسک و رتبه‏‌‏بندی ریسک‏‌‏ها
‏۳
‏ارزیابی ریسک و مقایسه با ریسک‏‌‏های قابل قبول جامعهSocial Accepted Risk (SAR)‏
‏برنامه‏‌‏ریزی پاسخ و مقابله با ریسک
‏کنترل و نظارت ریسک
‏مدیریت ریسک دربرگیرنده ارزیابی ریسک‏‌‏های سیستم و ق‏ی‏اس با ریسک‏‌‏های دیگر سیستم و با ریسک‏‌‏های قابل قبول ‏ اجتماعی است که از این ارزیابی جهت تعیین مکانیزم‏‌‏های کاهش شدت ریسک و یا مهار‏ ریسک سیستم با در نظر گرفتن مسای‏ل اقتصادی و فنی استفاده م‏ی‏ گردد.‏ ریسک قابل‏‌‏قبول اجتما‏ع‏ی‏ ‏ پاسخ‏ی‏ به نیاز جامعه برای برآورد کمّی ریسک تحمیلی و ابزاری برای برآورد ارزش جانی بدون استفاده از ارزش مادی می‏‌‏باشد]‏۴[‏.‏
‏انتخاب بهترین تکنیک‏‌‏ها برای مدیریت ریسک یکی از مراحل پر اهمیت فرآیند تصمیم‏‌‏گیری می‏‌‏باشد. در مرحله نظارت بر بهبود برنامه مدیریت ریسک، مدیریت توانایی بررسی روش بکارگیری و اجرای تکنیک‏‌‏های انتخاب شده را بدست می‏‌‏دهد(شکل۱).
‏شکل‏۱-‏ ‏نمونه‏‌‏ا‏ی‏ از ساخت‏ار‏ مدیریت ریسک‏ سدها]‏۱[‏
‏منشا ریسک‏‌‏ها را می‏‌‏توان در وجود محدودیت و نقص در آگاهی، دانش، تجربه، اطلاعات و وجود عدم قطعیت در آینده دید. ‏عدم قطعیت در ‏هر سیستمی‏ به عنوان یک واقعیت شناخته شده است
‏محدودیت جدی برای اعمال مناسب عدم قطعیت‏‌‏ها در تحلیل ریسک وجود دارد. این محدودیت‏‌‏ها تحلیل ریسک را‏ میان روش‏‌‏های قطعی (عدم قطعیت ناچیز) و روشهای فازی (بدون کنترل برعدم قطعیت) قرار می‏‌‏دهد.‏ ‏ در حقیقت ‏تحلیل‏ ریسک ب‏ه‏‌‏عنوان تلفیقی از قضاوت مهندسی و علم‏،‏ امکان ارزیابی همسنگ شرایط نامطلوب‏ را‏ فراهم می‏‌‏سازد و‏ امکان‏ ‏بررسی عمیق‌تر و همه جانبه‌تر ایمنی ‏سیستم‏‌‏ها‏ را ممکن می‏‌‏سازد و‏ در گستره‏ وسیعی تمامی عواملی که ‏ایمنی‏ سیستم ‏ را تهدید نموده و یا آنرا بهبود می‏‌‏بخشد‏،‏ شامل‏ می‏‌‏گرد‏د.‏ ‏گام‏‌‏های مختلف تحلیل و بررسی ریسک یک پدیده شامل موارد ذیل می‏‌‏باشد:
‏۵
‏شناسایی تمام ریسک‏‌‏های وقایع نامطلوب اثرگذار در یک سیستم( استفاده از چک‏‌‏لیست، مشابهت با سیستم‏‌‏های مشابه، طوفان ذهنی و …)
‏برآورد احتمال رخداد واقعه‏‌‏های نامطلوب
‏برآورد عواقب شکست و یا خسارات ناشی از واقعه نامطلوب.
‏محاسبه ریسک
‏ اولویت بندی ریسک‏‌‏های مؤثر بر سیستم
‏برای مقایسه و رتبه بندی ریسک‏‌‏ها می‏‌‏توان از مکانیسم ماتریس‏ ‏رتبه بندی ریس‏ک‏ ‏و یا درخت حوادث ‏بهره جست(شکل۲‏و۳‏)]‏۵[‏.
‏اثر‏ ‏ز‏ی‏اد
‏اثر‏ ‏کم
‏احتمال‏ ‏کم‏
‏احتمال‏ ‏زیاد
‏ریسک‏‌‏های متوسط
‏اقدامات ویژه مدیریتی
‏ریسک‏‌‏های بزرگ
‏توسعه برنامه عمل ریسک
‏ریسک‏‌‏های متوسط
‏اقدامات ویژه‏ مدیریتی
‏ریسک‏‌‏های کوچک
‏پذیرش
‏شکل۲-‏ ‏ماتریس رتبه بندی ریسک
‏شکل۳- درخت حوادث برای زلزله (عامل تخریب سد)
‏۳-‏مهندسی ارزش
‏مهندسی ارزش شیوه‏‌‏ای نظام‏‌‏یافته است که در آن با سازمان‏‌‏دهی گروه‏‏‏های میان رشته‏‌‏ای، جوانب مختلف کارکردها و هزینه‏‏‏ها در تمام طول عمر طرح مورد بررسی قرار می‏‌‏گیرد و تلاش می‏‌‏شود تا با شناسایی و حذف هزینه‏‏‏های غیرضروری، کوتاه‏‌‏کردن زمان اجرا و یا بهبود کارکردهای قابل دست‏‌‏یابی از اجرای طرح، در نهایت مجموعه دستاوردهای حاصله نسبت به هزینه صرف شده افزایش یابد.