تحقیق اثرات تنش شوری بر جنبه های مورفولوژیکی و عملکرد دو رقم کلزا ۳۴ ص

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحه : ۲۹ صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏۱
‏اثرات تنش شوری بر جنبه های ‏مورفولوژیکی و عملکرد دو رقم ‏کلز‏ا‏ (Brassica napus L. cv. Okapi & symbol)
‏۱- ‏واحد علوم تحقیقات تهران‏،‏ ‏۲- ‏دانشگاه تربیت معلم تهران‏،‏ ‏۳- ‏دانشگاه فردوسی مشهد
‏چکیده:
‏ک‏لزا (Brassica napus)‏ گیاهی است دانه روغنی از خانواده چلیپائیان (Cruciferae)‏ با نام تجاری .Canola‏ مقدار کم اسیدهای چرب اشباع در بذر این گیاه باعث شد‏ه‏ که بعنوان یک منبع مهم روغن خوراکی در میان دانه های روغنی مورد استفاده قرار گیرد. در این تحقیق ارقام okapi‏ (بردبار به شوری )‏ ‏و‏ symbol‏ (حساس به شوری) این گیاه در شرایط‏ آزمایشگاهی و گلخانه ای‏،‏ تحت ۵ ‏تیما‏ر مختلف شوری شامل ۰‏،‏ ۳‏،‏ ۶‏،‏ ۹‏،‏ ۱۲ دسی زیمنس بر متر (ds/m)‏ مطالعه گردیدند. در شرایط آزمایشگاهی‏،‏ درصد و سرعت جوانه زنی بذرها و رشد دانه رستها اندازه گیری شد. در شرایط گلخانه ای نیز‏ عوامل‏ ‏(‏فاکتورهای‏)‏ رشد در مرحله رویشی‏،‏ زایشی و محصول دهی اندازه گیری شدند. نتایج‏ آزمایشها‏ نشان دا‏د که‏ در شرایط آزمایشگاهی‏،‏ درجه شوری ۳ دسی زیمنس بر‏ متر آثار مفیدی بر رشد ‏ک‏لزا در هر دو رقم د‏ارد‏،‏ در حالیکه در تیمارهای سنگین‏ تر بویژه ۱۲ دسی زیمنس بر متر‏،‏ سرعت و درصد جوانه زنی‏،‏ رشد دانه رستها و فاصله تارهای کشنده تا نوک ریشه کاهش‏ می‏ یا‏بد‏. با اعمال تیمارهای شوری در محدوده ۱۲ تا ۲۰ (ds/m)‏،‏ غلظت حد آستانه جوانه زنی در شرایط آزمایشگاهی برای رقم okapi‏، ۱۴ ‏و بر‏ای‏ رقم symbol‏،‏ ۱۳ ds/m‏ تعیین گردید. در این ارقام تاثیر تنش شوری بر مرحله جوانه زنی نسبت به مراحل بعدی نمو کمتر ‏می‌‏باشد. در شرایط گلخانه ای‏،‏ شوری خاک تا میزان ۳ دسی زیمنس بر متر‏،‏ بر رشد رویشی و محصول دهی هر دو رقم تاثیر‏ی‏ نداشت ولی با افزایش میزان شوری‏،‏ بیشتر از این حد آستانه‏،‏ افزایش وزن ‏زی‏ ‏تو‏د‏ه تر به خشک‏،‏ ضخامت برگها‏،‏ ‏طولانی شدن ‏پلاستو ک‏رون، ضخیم شدن‏ اگزین دانه‏ های‏ گرده و‏ افزایش‏ وزن هزار غلاف مشاه‏ده گردید. در حالیکه تعداد برگها‏، شاخه ها‏،‏ طرحهای اولیه گل‏،‏ گلها,‏ تعداد و طول غ‏لافها,‏ تعداد دانه در‏ هر‏ غلاف ‏و ‏وزن ‏هزار دانه کاهش یافت. بیشترین اثر باز دارندگی در تیمار dsm-1‏۱۲‏ و در رقم symbol‏ بیشتر از okapi‏ بود. ‏شاخص ‏های طول غلاف‏،‏ پلاستو کرون‏ و تعداد گلها بیشتر از سایر ویژگی ها تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفتند.
‏۳
‏ واژه های کلیدی‏: تنش شوری‏،‏ کلزا‏،‏ جوانه زنی‏،‏ عملکرد
Abstract
Rapeseed (Brassica napus L.) is an oil-seed plant belongs to cruciferae family, with commercial name “Canola”. because of its low saturated fatty acid contents, canola is becoming increasingly source of edible oil among oil seeds. In this study, two cultivars of Canola, okapi (tolerant cv.) and symbol (sensitive cv.) were studied under five salinity treatments including 0, 3, 6, 9, 12 dsm 1, in laboratory and green-house conditions. in the laboratory, percentage and rate of germination and growth of seedlings, were assayed. in green-house conditions, growth parameters were measured in vegetative, generative and harvesting phases. the results showed that percentage and rate of germination, growth of seedlings and distance of root hairs from root tip, were decreased by salt solutions especially by 12 dsm-1. however these parameters, were increased by 3 dsm-1 treatment. Also by treating with salt solutions in the range of 12-20 dsm-1 ,threshold concentration for germination was determined as 14 dsm-1 for okapi and 13 dsm-1 for symbol. Morever it was determined, in these cultivars, the effect of salinity stress, on germination phase is less than other phases. in green-house conditions, vegetative growth and yield of both cultivar were unaffected by soil salinity up to 3 dsm-1. but increasing in salinity levels above this threshold, increased the ratio wet/dry biomass, thickness of leaves, plastochronic periode, thickness of pollen exine, weight of 1000- pod. otherwise number of leaves, branches, flowers, flower primordiums, pods and length of pods, number of seeds in per pod, and weight of 1000-seed were decreased. the most inhibitory effect was in 12 dsm
‏۴
-۱ treatment and for symbol was more than okapi. The length of pods, plasto chronic periode and number of flowers were affected by salt stress more than others
Keywords: slat stress, canola, germination, yield.
‏مقدمه
‏در طول تاریخ‏،‏ تنش‏ های‏ محیطی حاصل از غلظتهای بالای نمک در خاک‏،‏ یکی از جدی تر‏ین‏ عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به ویژه در گیاهان حساس به شوری بوده است. در حال حاضر شوری خاک بر تولیدات کشاورزی در بخش بزرگی از نواحی کم باران دنیا اثر ‏می‌‏گذارد. ‏(‏ zhang 200l‏)‏.‏ روش متداول برای تولید محصول در نواحی کم باران‏،‏ استفاده از ‏ارقام ‏مقاوم به شوری‏،‏ اصلاح آب و خاک‏ برای‏ رفع نیاز محصول زراعی و یا انتخاب ارقام اصلاح شده ژنتیکی است.‏ ‏(‏ Puppala. 1999‏)‏.
‏جوانه زنی یکی از حساس ترین مراحل زندگی یک گیاه زراعی در برابر شوری است. عدم جوانه زنی در خاکهای شور اغلب نتیجه غلظتهای بالای نمک در منطقه ای است که بذر در آن کاشته شده‏ است‏،‏ زیرا محلول نمک حرکت رو به بالا داشته و به دنبال آن تبخیر در ‏سطح خاک انجام ‏می‌‏شود‏.‏ ‏(Bernstion 1974‏)‏.‏ این نمکها در جوانه زنی و رشد گیاه‏ان‏ زراعی اختلال ایجاد ‏می‌‏کنند ‏(Fowler 1991‏ )‏.‏ نتیجه تحقیقات مختلف نشان داده است که رشد دا‏نه رستها و گیاهان‏،‏ سطح برگها و‏ زی توده‏ ریشه و ساقه در پاسخ به شوری خاک کاهش ‏می‌‏یابد‏ Redmann 1994)‏)‏.‏ خاک و آب شور اثرات زیانباری بر میزان محصول‏ ‏ک‏لزا دارند‏.
Puppala 1999)‏)
‏ک‏لزا (Brassica napus L. )‏ از خانواده براسیکاسه بوده و در ۵۳ کشور از ۶ قاره دنیا و در مساحتی حدود ۲/۴۲ میلیون هکتار کشت ‏می‌‏شود و میانگین محصول آن ۱۴۵۱ کیلوگرم در هکتار ‏می‌‏باشد. قاره آسیا به تنهایی‏ ۱/۵۹ درصد سطح زیر کشت کلزا‏ اما ‏فقط ۶/۴۸ درصد تولید دنیا را ‏دارد‏. ‏(yadava 2004 ‏)‏.‏ تحمل به شوری گونه های خانواده ‏کلمیان‏ (از جمله کلزا) بین خانواده‏ غلات‏ با بیشترین تحمل و خانواده ‏باقلاییان‏ با کمترین تحمل قرار ‏می‌‏گیرد (Arshad 2001‏)‏.‏ کلزا یک گیاه تغییر یافته ژنتیکی با مقدار پایین اوروسیک اسید (
‏۵
‏می‌‏شود. مقدار کم اسیدهای چرب اشباع‏ (
‏بررسی چگونگی اثر شوری بر روی گیاهان از سالها قبل بوسیله پژوهشگران دنبال شده و به نتایج قابل توجهی رسیده است. اما هنوز نکات ناشناخته زیادی در مورد عملکرد ناشی از شوری Nacl‏ بر رو‏ی گیاهان بویژه گیاهان استراتژیک‏ نظیر‏ کلزا که کشت آن در کشور رو به گسترش است‏،‏ باقیمانده است. در این پژوهش اثر غلظتهای متفاوتی از Nacl‏ بر روی جوانه زنی و رشد دانه رستها همچنین برخی ویژگیهای مورفولوژیکی و عملکرد ارقام حساس و بردبار به شوری کلزا بررسی گردید.
‏روش بررسی
‏در این تحقیق دو رقم کلزا مورد استفاده قرار گرفت: رقم بردبار به شوری (okapi)‏ و رقم حساس به شوری .(symbol)‏ بذر این ارقام از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان تهیه گردید. به منظور بررسی‏ اثر‏ Nacl‏ بر جوانه زنی و رویش بذرها‏،‏ در آزم‏ایشگاه ابتدا بذرها با هیپوکلری‏ت‏ سدیم ۷% به مدت ۲۰ دقی‏قه سترون شده و سپس ‏در‏ ظروف پتری محتوی ماسه استریل کشت شدند. برای هر تیمار ۴ پتری در نظر گرفته شد و در هر پتری ۲۵ بذر کشت شد. غلظتهای مختلف محلول کلرید سدیم با هدایت الکتریکی (EC)‏ ۰‏،‏ ۳‏،‏ ۶‏،‏ ۹‏،‏ ۱۲ (ds/m)‏ تهیه‏ و‏ به هر پتری حدود ۷ میلی لیتر‏ محلول‏ اضافه شد‏.‏ پتریها در دمای0c‏ ۲۵ ‏ ‏قرار داده شدند‏.‏ درصد رویش و سرعت رویش بذرها ثبت و مقایسه شد. پس از ۵ روز‏،‏ دانه رستهای حاصل جمع آوری شده و طول ریشه چه‏،‏ طول ‏محور زیر لپه (‏ساقه چه‏)‏ و فاصله بین تارهای کشنده تا نوک ریشه‏،‏ در ارقام مورد ‏آزمایش‏ اندازه گیری و ثبت شد. ‏برای‏ تعیین غلظتی که در آن جوانه‏ زنی‏ بذر ارقام فوق متوقف ‏می‌‏شود‏،‏ غلظتهای بالاتر محلول کلرید سدیم در دامنه ۱۴ تا ۲۰ (ds/m)‏ تهیه شد و بذرهای دو رقم کلزا توسط این محلول‏ ها‏ تیمار شدند. ‏چون‏ د‏ر‏ تیمار ds/m‏ ۳ اثر افزایشی در جوانه ز‏نی و رشد دانه رستها مشاهده گردی‏د،‏ برای مشخ‏ص نمودن غلظتهائی که ممکن است