تحقیق پیوند نژاد ترکمن و قاجار

آقا محمد خان وترکمن
اقا محمد خان از جمله افراد خاندان قاجار است که
سختبهای بسیار کشیده است او زندگی خود را از صحرا اغاز کرد ووقتی تازه به
دوران شبابی رسیده بود در یورش افشارها به صحرا توسط عادل شاه اسیر شد
وبعدها درانجا توسط او مقتول النسل شد ( ۱۱۶۱/ ه.ق ۱۷۴۸م) گرچه در خصوص این
سرنوشت او نظریات متفاوت است وبه ان نسبت ورود به حرم خانه ی شاهی را داده
اندچون او در جوانی بسیار زیبا و جوان رعنایی بوده است به همین علت در
میان اهل حرم برای خود کسی را پیدا میکند اما اگر بخواهیم نظری دیگر داشته
باشیم میتوان گفت که شاه افشار که از ابتدا از قاجار دلخور بوده ورقابت
این دو خانواده از زمان اجداد انها برقرار بوده واز این خانواده خسارت ها ی
بسیار دیده بودند خواسته باشد به این طریق کار این منازعه را به پایان
برساند گرچه در این حمله ی او ترکمن ها نیز به عنوان حامیان او دچار صدمات
بسیار شدند وبه قولی از ترکمن ها خواست چهل دختر به حرم سرای خود ببرد
وترکمن های گوکلان پس از شنیدن این موضوع در عرض یک روز دختران وپسران خود
را به ازدواج هم اوردند این اتفاق در محلی به نام قرق قیز از توابع
شهرستان کلاله حالیه اتفاق افتاده است که نام این محل نیز از همان واقعه
گرفته شده است
او که فرزند بزرگ محمد حسن خان از دختر سلیمان خان
قوینلو بود توسط پدر به عنوان نایب و نما ینده بر تبریز نیز حکومت کرد
زمانبکه او ازاد خان افغان را در اذر بایجان شکست داد و توانست با دیگر
قاجارهای مقیم انجا ارتباط برقرار کند وانها را نیز با خود همراه کند
خانهای محلی قاجار در قراباغ وزیاداو غلوی گنجه که با اشتیاق به او
پیوستند( ۱۱۷۱ ه.ق /۱۷۵۸م )۱ واین تجربه ی سیاسی مهمی برای او در اینده شد
اگر چه کوتاه بود او پس مرگ پدر نیز به کمک ترکمن ها چندین بار به صورت
روش معمول ترکمن ها با رقیبان به زد خورد پرداخت اما ازدواج خدیجه بیگم عمه
ا ش با کریم خان زند ۲ او از صحرا بیرون اورد وبه شیراز کشاند او در
شیراز گرجه ازاد مطلق نبود ولی در انجا نیز توانست از نزدیک با شیوه های
کشور داری اشنا شود چون که مورد التفات کریم خان بود وحتی در امور حکومت
با او مشورت نیز می کرد اما او باز از این وضعیت راضی نبود. وکینه ی مرگ
پدر را داشت که به دست کریم خان صورت گرفته بود
اگرچه او در راه انتقام
جویی رو ش صلح جویانه را ترجیح میداد وحنی در این مورد به برادر خود حسین
قلی خان (جهان سوز) نیز روش مسالمت امیز را در کسب قدرت به او پیشنهاد می
کرد

۱ .لمبتون ،ا ک س ایران عصر قاجار ص۳۰
۲ لمبتون ،آ ک س همان کتاب ص۳۰
آقا
محمد خان پس از چند سال اسارت زمانیکه بیماری کریم خان زند محرز شد تورگو
ترکمن را که نماینده و نوکر خود او بود را بانامه ای به استر آباد پیش
عباسقلی بیک خان قاجار اشاقه باش فرستاد۱. و وقتی مرگ کریم خان بر او مسلم
شد ( ۱۱۹۳ ه.ق/ ۱۷۶۲ م) او نقشه ی فرار خود را عملی ساخت پس از انجام
امور آقا محمد خان که به کمک همین نوکر که از استر آباد برگشته بود و یک
نفر قاجار فرار کرد .وبدون لحظه ای درنگ توانست از شیراز خود را دور کند
واز دست بد خواهان خود را برهاند وشهر ها را بدون یک لحظه توقف پشت سر
بگذارد در این سفر ترکمنها وقاجار اشاقه باش برای او همه چیز تدارک دیده
بودند حتی اسبی از ترکمانان به نام قره قوزی برای او تدارک دیده شده بود
که بسیار چابک و مقاوم بود .او خود را به استــــــــــر آباد رسانید و با
کمک ترکمنان ،؛ استر آباد و مازندران را گرفت از آن طرف شیخ ویس خان
وعلیمردان خان زند برای باز پس گیری مازندران و استر آباد از دست آقا محمد
خان حرکت کردند .
آقا محمد خان پس از کسب این خبر روی به ترکمنان آورد
تا لشکر بیشتری از آنها تهیه ببیند چون خود او در بین .آنها بزرگ شده بوند
وبا آنها نیز بیگانه نبود آقا محمد خان پس از انعقاد عهد و پیمان از
ترکمنان لشکری بسیار گرد آورددر آن موقع لشکریان زند نیز به استر آباد
نزدیک شده بودند شیخ اویس خان که خود حاکم مازندران ( طبرستان ) شده بود پس
محمد طاهر خان زند را برای گرفتن استر آباد با لشکر بسیار فرستاد ، آقا
محمد خان نیز دریافت که نمی تواند در شهر با لشکر زند مبارزه کند. چون که
ترکمن ها در بیا با ن بهتر عمل می کنند