دانلود تحقیق رابطه آب و گیاه
تحقیق رابطه آب و گیاه
تنش آبی
تنش آبی در گیاهان (Water stress) با کمبود آب به وضعیتی
اطلاق می شود که در آن سلول ها از حالت آماس خارج شده باشند. دامنه تنش آبی
از کاهش جزئی پتانسیل اب در اواسط روز تا پژمردگی دائم و خشک شدن گیاه
متغیر است. به عبارت ساده تر تنش آبی زمانی رخ می دهد که سرعت تعرق بیش از
سرعت جذب باشد با کاهش مقدار آب در خاک و عدم جایزگزینی آن پتانسیل آب در
منطقه توسعه ریشه ها کاهش یافته و پتانسیل آب در گیاه نیز به طور مشابهی
تقلیل می یابد و اگر شدت تنش آب زیاد باشد این امر باعث کاهش شدید فتوسنتز
مختل شدن فرآیندهای فیزیولوژیکی و سرانجام خشک شدن و مرگ گیاه می گردد.
علت
اصلی ایجاد تنش آبی در گیاهان تعریق یا کافی نبودن جدب آب و یا ترکیبی از
این دو می باشد. در اواسط روز همیشه بین تعرق و جذب تاخیروجو دارد و علت
این تاخیر همانطور که قبلا گفته شد مقاومت گیاه در مقابل حرکت آب است. می
دانیم که تعرق به وسیله عواملی مانند ساختمان و سطح برگ ها اندازه منافذ
روزنه ها، تعداد روزنه ها و دیگر عوامل موثر بر شیب فشار بخار بین گیاه و
هوا کنترل می گردد. حال آنکه جذب آب به سیستم ریشه ای گیاه هدایت موئینگی
خاک و مفاومت سلول های ریشه بستگی داشته و مسلم است که بین فرآیندهایی که
با عوامل مختلف کنترل می شوند هماهنگی وجود ندارد و لذا تعرق و جاذب نمی
توانند دقیقا منطبق بر یکدیگر باشند.
چگونگی پیدایش تنش آبی
اگر
تعرق زیاد باشد تنش آبی ممکن است در طی کمتر از یک ساعت در گیاه ظاهر شود
ولی اکثر صدماتی که به گیاه وارد یمآید در اثر تنش هایی است که تداوم آنها
بیش از چندین روز است چنانچه فرضا یک گیاه را آبیاری و سپس به مدت چند روز
تا رسیدن به مرحله پژمردگی خود رها نمائیم در روز نخست پتانسیل آب در خک
صفر بوده و پتانسیل آب ریشه نیز در همین حد است. پتانسیل آب برگ در یکی دو
روز پس از آبیاری در اواسط روز پائین آمده و سپس در شب همگی بر هم منطبق می
شوند. تا ۵ روز اول هر چند تمام پتانسیل ها نسبت به روز اول کاهش نشان می
دهند اما تفاوت بین پتانسیل آب برگ و خاک در طول روز در حدی است که باعث
جذب آب می گردد. تا این که بسته به نوع خاک تقریبا از روز ششم به بعد
پتانسیل آب برگ و خاک و ریشه همگی در حدود ۱۵- بار بوده و هیچ گونه اختلاف
پتانسیلی برای این که آب به داخل گیاه وارد شود وجود نخواهد داشت. از این
مرحله به بعد گیاه قادر به ادامه حیات نمی باشد. البته تاثیر تنش در قسمت
های مختلف گیاه یکسان نمی باشد. یعنی اگر تنش آبی از حد معینی فراتر رود
نمی توان انتظار داشت که کل گیاه یک دفعه خشک شود زیرا در داخل خود گیاه
نیز رقابت برای آب وجود دارد. مثلا برگ های جوان آب مورد نیاز خود را ا ز
برگ های مسن می گیرند و هنگامی که گیاه با تنش آبی مواجه می شود ابتدا برگ
های مسن از بین می رود و راس ساقه تا آخرین مراحل که تمام برگ ها پژمرده
شوند به نمو خود ادامه می دهند. همچنین در پاره ای از گیاهان آب جمع شده در
میوه به سایر قسمت های گیاه منتقل می شود از جائی که رشد میوه ها در
بسیاری از گیاهان در شب که تعرق گیاه کم است صورت می گیرد چنانچه ملاحظه
شود میوه رشد چندانی ندارد. باید متوجه شد که گیاه با تنش آبی مواجه است
ولو این که ظاهرا امر در برگ ها مشخص نباشد.
