بررسی جایگاه و نقش حقوق بشر دوستانه در اسلام و اسناد بین المللی

بررسی جایگاه و نقش حقوق بشر دوستانه در اسلام و اسناد بین المللی

حقوق بشردوستانه یکى از مباحث مهم حقوق بین‌الملل است که به حمایت از قربانیان جنگ و کاهش خشونت پرداخته و بدون توجه به علت جنگ و قانونی یا غیرقانونی بودن و صرف نظر از اینکه قربانیان متعلق به کدام یک از دو طرف درگیری هستند ،‌از آنها حمایت می کند. مقررات حقوق بشردوستانه ، از خشونت بی اندازه در جنگها جلوگیری کرده و حق دولتها را در انتخاب سلاح ها و روشهای جنگی محدود می نماید ، به همین دلیل آنرا حقوق در جنگ یا حقوق جنگ هم می نامند.

حقوق بشر دوستانه مورد تأکید ادیان آسمانى بخصوص دین مبین اسلام می باشد. اسلام در زمان بروز جنگ قانون گسترده ای را بر پایه عدل، رحمت و رعایت حقوق انسانی تدوین نموده است و از غیر نظامیان و افراد خاص همچون ، زنان ، کودکان وسالخوردگان حمایت می نماید و کشتار آنان را نهى می فرماید. برای بیماران، مجروحان، نابینایان و افراد افلیج نیز مصونیت قائل شده و درباره حقوق اسیران، توصیه‌هاى فراوانی را ایراد نموده است.

در عرصه بین الملل هم طی سالیان متمادی معاهدات و اسناد بسیاری در خصوص افراد در گیر جنگ و غیر نظامیان و سایر افرادی که به نوعی با مخاصمات مسلحانه در ارتباط هستند در نظر گرفته شده است. جامعه جهانی با تصویب کنوانسیون های بین المللی مانند کنوانسیون ،ژنو و لاهه و سایر کنوانسیون ها سعی در ایجاد یک اصول اساسی بشر دوستانه در زمان رخداد های جنگی دارد . این کنوانسیون ها، قوانینی هستند که رعایت آنها، اگر چهاز وقوع جنگ جلوگیری نمیکند،اما دردها و آسیبهای انسانی را تا حدودی از طرفین مخاصمه میکاهد. مقایسه بین حقوق بشر دوستانه در اسلام و مقررات امروزی،نشان میدهد که حقوق اسلامی در این زمینه هم به لحاظ تاریخی و هم به جهت داشتن احکام بشر دوستانه بسیار غنی تر از حقوق بشر دوستانه کنونی است .

واژگان کلیدی: حقوق بشر دوستانه، اسلام، حقوق بین الملل، مخاصمات مسلحانه، غیرنظامیان، اسناد بین المللی.

فهرست مطالب

چکیده۱

مقدمه۲

الف- اهمیت موضوع۲

ب- اهداف تحقیق۴

ج- پرسش های تحقیق۴

د- فرضیه های تحقیق۵

ه- روش تحقیق۵

و- سازماندهی تحقیق۵

بخش اول- کلیات۶

فصل اول – واژه شناسی و بررسی مصادیق حقوق بشر دوستانه۸

مبحث اول- واژه شناسی و تعاریف۸

گفتار اول- مفهوم حقوق بشر دوستانه۸

بند اول –معنا۸

بند دوم – تعریف۸

بند سوم- رابطه حقوق بشر دوستانه و حقوق بشر۹

گفتار دوم – پیشینه تاریخی ۱۰

مبحث دوم- شناسایی اصول و اهداف۱۲

گفتار اول – اصول و قواعد حقوق بشر دوستانه۱۲

بند اول -اصول حقوق بین الملل بشر دوستانه۱۲

بند دوم- قواعد اساسی حقوق بین المللی بشردوستانه۱۳

بند سوم- اصول حاکم بر درگیری­های مسلحانه۱۴

گفتار دوم- اهداف وانگیزه۱۴

فصل دوم- شناسایی انواع و منابع مخاصمات مسلحانه ۱۴

مبحث اول- انواع در گیری های مسلحانه ۱۵

گفتار اول-چگونگی اجرای حقوق بشر دوستانه۱۵

بند اول – درگیری های مسلحانه بین المللی ۱۵

بند دوم- درگیری های مسلحانه غیر بین المللی ..۱۶

بند سوم-تفاوت مخاصمات مسلحانه بین المللی و غیر بین المللی۱۷

گفتار دوم- منابع حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه بین المللی۱۸

بند اول- عرف۱۸

بند دوم- اصول کلی حقوقی۱۸

بند سوم- معاهدات بین المللی۱۸

گفتار سوم -قلمرو حقوق بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه۱۹

مبحث دوم- جنایات جنگی ومداخله بشر دوستانه ۲۱

گفتار اول-شناسایی مخاصمات مسلحانه (جنگ۲۱

بند اول-محدودیت‌ها ی عملیات جنگی۲۱

بند دوم-تعریف جنایات جنگی۲۲

بند سوم- تقسیمات جنایات جنگی از حیث صلاحیت جهانی۲۴
بند چهارم-انواع دادگاه های جنایات جنگی۲۵

گفتار دوم- اهمیت مداخله بشر دوستانه در حقوق بین الملل۲۷

بند اول-تعدیل اصل عدم مداخله در امور داخلی دولت ها۲۹

بند دوم- رابطه حاکمیت و مداخله بشر دوستانه در رویه سازمان ملل۳۱

بند سوم- رابطه حاکمیت و مداخله بشر دوستانه در رویه قضایی بین المللی۳۷

بند چهارم- توجیه مداخله در قلمرو حاکمیت دولت ها۳۸

گفتار سوم- حقوق بشر دوستانه و مبارزه با تروریسم۴۰

بند اول – اصول عمومی حقوق بشردوستانه در مبارزه با تروریسم۴۰

بند دوم – تروریسم در مخاصمه مسلحانه بین المللی۴۴

بند سوم – تروریسم در مخاصمه مسلحانه غیر بین المللی۴۶

بند چهارم – حقوق بشر دوستانه از حادثه ۱۱ سپتامبر تا کنون۴۸

بخش دوم –حقوق بشر دوستانه در اسلام و عرصه بین الملل ۴۹

فصل اول- حقوق بشر دوستانه در اسلام۵۰

مبحث اول – اصول اولیه حقوق بشر دوستانه در اسلام۵۰

گفتار اول- رعایت حقوق بشر دوستانه در مخاصمات۵۱

بند اول-تاریخچه جنگ در اسلام۵۳

بند دوم-اصول بنیادین بشر دوستانه اسلامی۵۴

گفتار دوم ـ ویژگى هاى جنگ در اسلام۵۵

بند اول ـ در راه خدا بودن۵۵

بند دوم ـ عادلانه بودن۵۶

بند سوم ـ دفاعى بودن۵۷

بند چهارم ـ انسانى بودن۶۰

مبحث دوم- قواعد حقوق بشر دوستانه در اسلام۶۲

گفتار اول- تفکیک بین نظامیان و غیر نظامیان۶۲

بنداول- حقوق غیر نظامیان در جنگ از دیدگاه قرآن۶۳

بند دوم- حقوق غیر نظامیان از دیدگاه روایات و سیره ائمه معصومین (ع۶۴

بند سوم- حقوق غیر نظامیان از دیدگاه فقه۶۸

گفتار دوم – حمایت از غیر نظامیان در اسلام۷۰

بند اول- اطفال تبعه دشمن۷۰

بند دوم- حقوق زنان۷۰

بند سوم- حمایت از افراد سالمند۷۲

بند چهارم- حمایت از بیماران، مجروحان و سایر افراد خاص۷۳

بند پنجم- حمایت از افراد مذهبی۷۴

بند ششم- حمایت از نمایندگان و فرستادگان۷۴

گفتار سوم- حقوق اسیران جنگی۷۵

بند اول- رفتار انسانی با اسرا۷۵

بند دوم- حفظ وحدت خانوادگی اسرا۷۸

بند سوم- آزادی اسیران۷۹

فصل دوم- حقوق بشر دوستانه در عرصه بین الملل۸۱

مبحث اول- قواعد و مقررات حقوق بشر دوستانه در عرصه بین الملل۸۱

گفتار اول- تمایز غیر نظامی از نظامی۸۱

گفتار دوم –حمایت عام از افراد غیرنظامی۸۴

بند اول- احترام به گروه های انسانی۸۴

بند دوم- حمایت خاص از برخی طبقات افراد غیرنظامی ۸۴

بند سوم – رنج و عذاب غیرنظامیان۸۶

مبحث دوم- اسناد بین المللی حقوق بشر دوستانه۸۷

گفتار اول – بررسی کنوانسیون های ژنو۸۸

بند اول- کنوانسیون اول ژنو در مورد وضعیت مجروحین و بیماران در میادین جنگی۸۹

بند دوم- کنوانسیون دوم ژنو راجع به بهبود سرنوشت زخم داران، بیماران و غریقان نیروهای مسلح در دریا۸۹

بند سوم – کنوانسیون سوم مربوط به رفتار با اسیران جنگی۹۱

بند چهارم- کنوانسیون چهارم مربوط به حمایت از افراد غیرنظامی در دوران جنگ۹۲

بند پنجم – پروتکل های الحاقی به کنوانسیون های ژنو۹۲

گفتار دوم- اسناد مربوط به حمایت ازحقوق کودک۹۳

بند اول – نقش سازمان های دولتی۹۴

بند دوم- نقش سازمانهای غیردولتی ومجامع عمومی۹۴

گفتار سوم – اسناد مربوط به منع کاربرد سلاح های شیمیایی۹۵

گفتار چهارم- کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه در مورد حفاظت از میراث‏ فرهنگی در زمان جنگ۹۵

بند اول – زمان رسمیت کنوانسیون۹۶

بند دوم- منابع کنوانسیون و ارتباط آن با سایر اسناد بین المللی۹۶

بند سوم – دامنه شمول کنوانسیون به لحاظ اعضای متعاهد۹۶

بند چهارم- روشهای اجرائی۹۷

بند پنجم- ضمانت اجرای کنوانسیون۹۷

گفتار پنجم- اساسنامه دیوان بین المللی کیفری۹۸

بند اول- نسل کشی یا ژنوسید۹۹

بند دوم- جنایت علیه بشریت۹۹

بند سوم- جنایت جنگی۹۹

بند چهارم- جنایت علیه صلح۱۰۰

نتیجه گیری۱۰۱

ضمائم۱۰۳

منابع و ماخذ۱۰۶

همکاری در فروش فایل