آشنایی با آثار تاریخی قزوین

آشنایی با آثار تاریخی قزوین
مقدمه :
سپاس پروردگار را که انسان
را از خاک بی جان آفرید و به او نطق و بیان عطا فرمود – به انسان نوشتن
آموخت تا او بتواند میوه بستان اندیشه های خود را به کام مشتاقانش بچپشاند و
نغمه های جانبخش وجود را به گوش ایندگان برساند .
سرزمین قزوین با
پیشینه ای در عرصه های علم ، فرهنگ ، اندیشه و دارای قدمتی دیرینه است و
نشانه های تمدن ۹۰۰۰ سال پیش از میلاد درادر خود نهان دارد که با پیدایش
اسلام در ایران موقعیت و اهمیت  بسزادی یافت و مهد پرورش علوم اسلامی از
جمله حدیث ، تغییر فلسفه ، عرفان ، کلام فقه ، نجوم و ادب قرار گرفت و تا
عصر حاضر این روند ادامه یافت .
ظهور چهره های نامداری همچون میرزا حسین
خان سهپسالار قزوینی «صدراعظم» یسد اشراف الدین حسینی قزیوینی « نسیم شمال
» عارف قزوینی ، علی اکبر دهمزا ، علامه محمد قزوینی . حجت الاسلام سید
علی اکبر ابوترایی ، شهیدان محمد علی رجایی و عباس بابایی و .. در این خطه
به چشم می‌خورد که از تاریخ و فرهنگ ایران اسلامی حکایت می‌کند .
یورش
بی امان تمدن بی پروا غروبوزرق و برق ظاهر فریب ابزار و وسایل و تکنولوژی
جدید ، موجب جلب توجه اذهان و افکار کسانی خواهد شد که بیشتر به گذراندن
زندگی مشغولند و کمتر به حقیقت آن می‌اندیشند در پی این هیاهو و جنجال
تبلیغاتی ، فرهنگ بی ریشه و دنیا گرامی غربی به شیوه های نوین و جذابیتی
کاذب جای فرهنگ مذهبی ملی مردم را می‌گیرد که از پیشینه درخشان و هدفدار
پدران خویش آگاهی می‌داشتند . شاید با درایت و شکیبایی هنرمندان این هیاهوی
بی معنا را به هیچ می‌انگاشتند و صراحت حیات را می‌پیمودند و پرچم پر
افتخار پدرشان را دست به دست تا بی نهایت زندگی ، دلیل راهشان می‌کردند –
بی شک اثر ملتی بدانند که اجدادشان طالایه دار فرهنگ انسانی و پیش قرلولان
تمدنی سالم و صالح بودند – با نازدنگی و بالندگی دیگری به زندگی و دنیا
می‌نگریستند و البته که خفتگان ظلمت شب رهروان طلیعه را صواب را نمی یابند .

نسل جدید ، نسلی که نتواند فرزندان کیستند و خود را و فرهنگ خود را
نشناسند بی گمان به ورطه گرامی فرهنگی نزدیتکرند – ما بر سر‌ان نیستیم که
تعجب جاهلی آباء و اجدادی را نده کنیم که هرگز چنین مباد بلکه منادب آینم
که وظیفه همه کسانی که آینده فرجام و تمدن بیگانه را می‌دانند و می‌شناسند
یک دل و صادقانه از هر آنچه هدایتی نباید – رسالتی بر دوش دارند و هم امروز
ها جلو این شبیخون بی هویتی و واماندگی را گرفت که فردا دیر است .

قال رسوالله … قزوین با ء‌ من ابواب الحبه .
محوده
جغرافیایی قزوین پنه ایست طویل که فاصله بین ۵۷/۳۶ درجه سانتی گراد تا
۳۸/۳۵ درجه سانتی گراد عرض شمالی و ۰۱/۵۱ درجه سانتی گراد تا ۱۸/۴۸ درجه
سانتی گراد طول شرقی گسترده شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۲۹۸ متر است و با
توجه به موقعیت ویژه جغرافیایی در مرکز یکی از مهمترین گروههای ارتباطی
شبکه راههای اصلی ایران و از جمله جاده ابریشم بوده و فراز و نشیب تلخ و
شیرین را پشت سر نهاده است . شمال ان را سلسله جبال سر به فلک کشیده البرز
از شمال شرقی به طرف جنوب غربی در بر گرغفته متعلق به دوران سوم زمین شناسی
و در دل خود معادنی دیقیمتی را نهان داشته است و نواحی اساطیری الموت و
رودبار در آنجا واقع هستند قلعه قدیمی آتش نشان «درخک» با ۲۷۷۰ متر و « تخت
سلیمان با بلندی » با بلندی ۴۴۰۰ متر سر به آسمان می‌سایند و با عبور از
گردنه های « سلمبار » و « آلو چشمه » می‌توان به شهرهای تن کابن ، لنگرود و
رشت سر ازیر شد – و با به هم پیوستن رودهای «طالقان» و «الموت » و «
شاهرود» و « یفسد رود » در لابلای فراز و نشیب البرز غربی می‌خزد و آبادانی
به ارمغان می‌آید که با احداث کانالهایی آب آن به طرف دشت وسیع قزوین
هدایت می‌شود .
قزوین در دامنه جغرافیایی رشته کوه البرز دشت پهناور و
حاصلخیز به وسعت ۴۴۳ هزار هکتار دارد که باختر ، رشته کوههای شمالی –
جغرافیایی «چرگر» آن را از زنگان «خمسه» جدا می‌کند و در جنوب چند رشته کوه
موازی به نام «رامند» و از غرب به کوههای «خرقان» و در دز گزین همدان
اتصال می‌یابد و از جانب خاور بی هیچ مانعی به «ساوه» و «ساوجبلاغ»
می‌پیسوندد که جزئی از دشتهای قزوین بوده است – روهای « خر رود » یا «رود
شور » و «ابهر رود» و « حاجی عرب» و دیگر رودهای فصلی بخش دیگری از دشتها
را آبیاری می‌کند – با «مه » یا «سرد» متناوباً در یال می‌وزد و در تابستان
خنکی هوا را به همراه دارد و باد « راز » یا «گرم» که از طرف جنوب غربی
می‌وزد و تبخیر هوا رادر پی دارد و باد «کهک» یا «قاقازان» نیز موسمی و
داراس خصوصیات هوای گرم است . در منطقه قزوین صدها تپه باستانی شناسایی شده
که هر یک برگ ظریفی از تاریخ و تمدن میهن اسلامی ما را در سینه جای داده
اند و تنها حفاری تپه « سگزآباد» نشان گرد تمدن ۹۰۰۰ سال یکجاننشینی در این
دشت حاصلخیز است .
قزبوین را در نوشته های قدیم اروپای شهر باستانی «
ارساس» یا « ارساسیا » و در تواریخ یونان همان شهر قدیمی « راژیا» در زمان
اشکانیان به نام مؤسس آن «اردپا» خانده اند ساسانیان آنم را « کوشین »
نامیدده اند یعنی سرزمینی که نباید از آن غافل شد برخی هم آن را «مستوین»
یا شهری که مردمی پر صلابت استوار دارد و بعضی از مورخین هم معرب کاسپین
گفته اند که دلیل آنکه قوم «کاسیت» از مجاور دریای مازندران به طرف این دشت
مهاجرت کرده و با اقوام بومی اختلاط نموده اند و گروهی هم به مرکز ایران
رفته اند و دریای خزر نیز به همین دلیل به « بحرالقزوین» یا « دریای قزوین »
اشتهار دارد .
منطقه قزوین به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی کشاورزی و
مواصلاتی همیشه تاریخ مد نظر بوده است چنانچه در زمان اقتدار حکومت «مادها»
یکی از نقاط ویژه حکومتی در ارتباط با پایتخت «هکمتانه» بوده . راههای مهم
ارتباطی از آن می‌گذشته و از نظر اقتصادی و نظامی نقش مؤثری داشته است .
از نوشته های آشوری بر می‌آید . د| مهد و استراتاژیک «ساگ بیتو» ویران
می‌شود – اما هنگام بازگشت مادهای در منطقه کوهستانی قزوین همدان راه را بر
آشوری می‌بندند و بزری خونین به راه می‌اندازند .
پس از وی «سارگون» به
بخشهای وسیعی از قزوین لشکر کشی می‌کنند تا بلکه در «دژمهد» «اندار پارتن
آنو » را در شرق «سپردا» نزدیک ناحیه کنونی قزوین از میان بردارد .